Hakas Türkçesinde isim
Nouns in Khakkas Turkish
- Tez No: 160404
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 858
Özet
ÖZET“Hakas Türkçesinde isim”adlı bu çalışma, Söz başı, Giriş, üç bölüm, Sonuç, Kaynaklar ve Terimler listesi kısımlarından oluşmaktadır. Girişte, Hakas Türkçesinin Türk lehçeleri tasnifindeki yeri, Makaslar ve Makasça hakkında, kısa bilgiler verildi.“Yapım”adlı birinci bölümde, eklerle isim kısmında, isimden isim yapan altmış sekiz ek; fiilden isim yapan altmış altı ek tespit edildi. Burada eklerin tarihî ve yaşayan birçok Türk lehçesindeki şekilleri ile semantik tasnifi verildi. Ekler hakkındaki yerli ve yabancı Türkologların farklı görüşleri sunuldu. Sentaktik yolla isim bölümünde, birleşik isimler üzerinde duruldu. Burada, kaynaşmış isimler, tekrarlar, kısaltmalı birleşik sözler ve çeşitli kelime grupları ile yapılan isimlerin tasnifi ile kullanılış şekilleri ele alındı. Hakas Türkçesinde birleşik isimlerin yapılış şeklinin Türkiye Türkçesi ile aynı olduğu, özellikle tekrarların çok sık kullanıldığı ve kısaltmalı birleşik sözlerin kısmen Rusçadakine benzer bir şekilde kullanıldığı tespit edildi.“Çekim”adlı ikinci bölümde çokluk eki, hâl ekleri, iyelik eki, soru eki ve bildirme ifadesi konuları işlendi, isimlerin çekimini oluşturan eklerin tarihî gelişimi, işlevsel özellikleri ve isim kök ve gövdeleriyle, zamirlerle, edatlarla, tekrarlarla kullanılış şekilleri ve özellikleri verildi.“ismin Sınıflandırılması”adlı üçüncü bölümde, özel, cins, topluluk, somut, soyut isimler; yapıları bakımından basit, türemiş ve birleşik sıfatlar ile anlamları bakımından niteleme, -belirtme sıfat ve türleri; zamirler ve türleri, şahıs zamirleri, dönüşlülük zamiri, işaret zamirleri, soru zamirleri, belirsizlik zamirleri, olumsuzluk zamirleri, iyelik zamirleri; zarf ve türleri, zaman zarflan, yer-yön zarfları, sebep zarfları, amaç zarfları, hâl zarfları, miktar zarfları, soru zarfları; sıfat ve zarfların derecelendirilmesi konulan ile sonuç, kaynaklar ve gramer terimleri listesi verildi.
Özet (Çeviri)
820 ABSTRACT This study called“Nouns in Khakkas Turkish”consists of the following parts; Abstract, Introduction, Three Parts, Conclusion and Lists of the terms and References. Some brief information about the place of the Khakkas Turkish language in the classification of the Turkish dialects, the Khakkas people and the Khakkas language has been provided in the introduction. In the first part named“derivations”it has been found that there are 68 prefixes making noun from nouns and 66 prefixes making nouns from verbs. The history of the prefixes and their various forms in many living Turkic languages and their semantic classification have been provided here in this part. Different views of the native and foreign Turkologs about the prefixes have been presented. The emphasis has been put on the compound nouns in the part called nouns. Nouns formed with the contration nouns, repetitions and abbreviated compound words and word groups and this classifications have been studied here. It has been found that the way nouns are formed in the Khakkas Turkish and in the Turkish of Turkey is the some and that especially repetitions have been frequently used and that compound words are in part used similarly to the way they are used in Russian. In the second part called“declension”the plural markers, the case endings, the possessive suffixes, the interrogative particles and the copula subjects have been studied. The history andthe devolopment of the suffixes which form the declension of the nouns, their functional properties and the noun roots and stems, adverbs, prepositions, repetitions and forms and characteristics of their use have been given. in the third part called the“classification of the nouns”, the folliwing points have been given; propernouns, commmonnouns, collective nouns, concrete nouns, absract nouns, simple, derived and compound adjectives, qualificative, determinative adjectives in terms of their meaning and the kinds of adjectives, pronouns and their kinds; personal nouns, reflexive pronouns,821 demonstrative pronouns, interrogative pronouns, indefinite pronouns, negative pronouns, possessive pronouns, adverbs and their kinds; adverbs of time, adverbs of place and movement, adverbs of reason, adverbs of purpose, adverbs of condition, adverbs of quantitiy, adveerbs of question, intensive of the adjective and adverb, conclusion and the lists of references and the grammar terms.
Benzer Tezler
- Hakas Türkçesinde fiil söz yapımı
Verb formation in Khakas Turkish
ERSİN KARTLAŞMIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSÜM KİLLİ YILMAZ
- Azerbaycanlı Müfessir Bakuvi'nin Keşfü'l Hakayık isimli tefsirinde ahkam ayetleri
Judicial Verses in Azerbaijani Interpreter Bakuvi's Commentary Called Kashf al-Haqayıq
KHAYALA KAZIMOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN UĞUR
- İbrahim Kami B. Ali'nin (ö.1807'den sonra) 'Humbara Risalesi' metinsel ve tarihsel analizi
Historical context and technical analysis of 'Humbara Risalesi' of İbrahim Kami B. Ali (D. after 1807)
BEKİR HAKAN SUNGUROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilim ve Teknoloji Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KARATAŞ
PROF. DR. ATİLLA BİR
- Xuanzang Biyografisi IX. metninin söz varlığı
Vocabulary of Xuanzang Biography IX. text
AYŞE SEMA UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER TOKYÜREK
- Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük'ündeki Türkçe kökenli kelimeler üzerine bir inceleme: Ö maddesi örneği
An examination about Turkish origined words in the Turkish dictionary of Turkish Language Institution: Ö item example
NERMİN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUHAMMED EMİN YILDIZLI