Hakas Türkçesinde fiil söz yapımı
Verb formation in Khakas Turkish
- Tez No: 602208
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLSÜM KİLLİ YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 552
Özet
Hakas Türkçesinde türetme yoluyla yapılan fiil söz yapımının ele alındığı bu tez altı bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde Hakas Türkçesinin Türk dili tasniflerindeki yeri ve Hakas Türkçesi ağızları ve standart dilin kuruluşu hakkında genel bilgi verilmiştir. İkinci bölümde söz yapımının teorik kısmı incelenmiş, fiil ve söz yapımıyla ilgili genel bilgilere değinilmiştir. Bilimsel çevrelerce tartışılan bir konu olan fiilde çatı, olumsuzluk kategorileri hakkındaki fikirlere yer verilmiş ve bu kategoriler eş zamanlı sözcükleşme işlevinde kullanıldığından söz yapımı sürecinin bir parçası olarak değerlendirilmiştir. Üçüncü ve dördüncü bölümde Hakas Türkçesinde isimden fiil ve fiilden fiil yapan ekler biçim ve işlev açısından değerlendirilmiştir. Hakas Türkçesinde fiil söz yapım eklerinin öncelikle yapısal özellikleriyle ilgili açıklamalar yapılmış, daha sonra işlevleri incelenmiştir. Söz yapım eklerinin Eski Türkçedeki ve çağdaş Türk lehçelerindeki durumları da incelenmiş, benzeyen ve farklılaşan yapılar tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunların yanında Hakas Türkçesinde fiil söz yapımında Moğolca etkisinin görüldüğü durumlarda, eklerin Moğolcadaki yapı ve işlevleri de ele alınmış ve Hakas Türkçesinde Moğolcadan ödünçlenen ekler, bu eklerin Hakas Türkçesinde yol açtığı biçim-sesbilgisel ve işlevsel değişmeler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Altıncı bölümde Hakas Türkçesinde eklere göre sınıflandırılmış fiil bütüncesi dizin olarak yer alır.
Özet (Çeviri)
This thesis, which deals with verb formation through derivation in Khakas Turkish, consists of six chapters. In the first part of the study, general information about the place of Khakas Turkish in the classification of Turkish language and the dialects of Khakas Turkish and establishment of standard language are given. In the second part, the theoretical part of word formation is examined and general information about verb and word formation is mentioned. In the verb, which is a subject discussed by scientific circles, the ideas about the voice and negation categories are given and these categories are used as a simultaneous wording function and thus they are considered as part of the word-formation process. In the third and fourth part, denominal and deverbal suffixes in Khakas Turkish are evaluated in terms of form and function. In Khakas Turkish, firstly the structural features of verb formation suffixes were explained and their functions were examined. The situation of the verb formation suffixes in Old Turkish and contemporary Turkish dialects were also examined and similar and differentiating structures were tried to be determined. In addition, in cases where the influence of Mongol in verb formation of Khakas Turkish, the structure and functions of the suffixes in Mongolian are also discussed and the suffixes borrowed from Mongolian in Khakas Turkish and the morphophonological and functional changes caused by these suffixes in Khakas Turkish are tried to be revealed. In the sixth chapter, In the sixth chapter the verb corpus classified by suffixes in Khakas Turkish is given as index.
Benzer Tezler
- Xuanzang Biyografisi IX. metninin söz varlığı
Vocabulary of Xuanzang Biography IX. text
AYŞE SEMA UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER TOKYÜREK
- Hakas Türkçesinde fiiler
Başlık çevirisi yok
MEHMET KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMET CEMİLOĞLU
- Tuva ve Hakas Türkçelerinde fiil
Başlık çevirisi yok
EKREM ARIKOĞLU
Doktora
Türkçe
1996
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEYLA KARAHAN
- Kumuk Türkçesinde birleşik filler
The compound verbs in Kumuk Turkish
KÜBRA GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN AKCA
- Harezm Türkçesi ile yazılmış Nehcü'l-Ferâdis, Kısasü'l-Enbiyâ ve Mukaddimetü'l Edep'te fiil yapımı
Verb making in Nehcü'l-Ferâdis, Kisasü'l-Enbiya and Mukaddimetü'l edep written in Harezm Turkish
ZEYNEP YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Morfolojiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN AYDEMİR