1413/8101 numaralı Giresun şer'iyye sicili (H.1307/1308-M.1889/1890)
Number 1413/8101 Giresun şer'ìyye register (H.1307/1308-M.1889/1890)
- Tez No: 160850
- Danışmanlar: PROF.DR. SEBAHATTİN SAMUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Alacak-Verecek, Miras-Tereke, Vekil Tayini
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
III ÖZET 1413/8101 NUMARALI GİRESUN ŞER'IYYE SİCİLİ (H.1307/1308-M. 1889- 1890) TRANSKRİPSİYON VE DEĞERLENDİRMESİ Çalıştığımız dönem, H.1307- M.1889/1890 yıllarına ait 1413/8101 nolu Giresun Şer'iyye Sicili'dir. Çalışmamızın başında şer'iyye sicillerinin ortaya çıkışı, Osmanlı Şer'iyye Sicilleri'nin tarihi gelişimi, şer'iyye sicillerinin önemi ve kapsadığı belgeleri; konumuzla bağlantılı olması nedeniyle Osmanlı Devleti'nin hukukî yapısını, şer'î ve örfî hukuku ana hatlarıyla ele alarak izah etmeye çalıştık. Giresun'a ait şer'iyye sicilleri'nin incelenmesi ile mahalli tarihçilerin ihtiyaç duydukları malzeme, sayılabilir rakamlarla verilmektedir. Bu belgelerden Giresun'un kapsadığı bölgelerin tarihleri, coğrafyaları, eski eserleri, ekonomik ve ticarî faaliyetleri, memur listeleri, nüfusları gibi değişik konularda bilgiye ulaşılmaktadır. Milâttan önce IV. ve V. yüzyıla kadar uzanan bir tarihin parçası olan Giresun, Osmanlı hâkimiyetine girişinden sonra da müstahkem bir kale olarak önemini korumuş, fındık ticaretiyle ön plana çıkmış, iç kesimlerin hububatının ve madenlerinin ihraç limanı olma özelliği ile de kale-şehir olarak gelişme göstermiştir. Bu özellikleriyle birçok kültüre de ev sahipliği yapmıştır. 1413/8101 numaralı Giresun Şer'iyye Sicili'miz yüz on üç adeti hüccet, elli yedi adeti ilâm olmak üzere toplam yüz yetmiş adet belgeden oluşmaktadır. Çalıştığımız dönemde Giresun'da Ermeniler, Rumlar ve Müslümanlar bir arada yaşamışlardır. Temelde teokratik temellere oturan Osmanlı Devleti' nde İslâm hukukunun yanında örfî hukuk kurallarına da uyularak gayr-i müslimler için bir asimile politikası uygulanmamış, kendi dinlerini muhafaza etmiş ve asgari müştereklerde uzlaşarak barışIV içinde yaşamışlardır. İncelediğimiz belgelerin yüz on dokuz adeti müslümanlarla ilgili, otuz dört adeti gayr-i müslimlerle ilgili, on yedi adeti ise müslümanlarla gayr-i müslimler arasında ki meselelerle ilgilidir. Siciller, daha çok miras-tereke, alacak-verecek, alım-satım ve vekil tayininden oluşan belgelerin yanısıra vasi tayini, ibra ve ıskat, görev tevcihi, evlenme-boşanma ve nafaka, emlâk ve emvalin fuzûlen zaptı, sulh, icar, vakıf ve tevliyet konularını da içermektedir. Müslümanlarla gayri müslimler arasındaki ilişkiler, daha ziyade ticaret ve gayrı menkul alış-verişi ile borç alıp verme şeklinde kendini göstermektedir. 1413 no'lu defterde hakim huzurunda nikah akdine çok az kayıtta rastlamaktayız. Bu kayıtlarda da nikahın vekaleten olduğunu görüyoruz. Buna karşılık boşanma ve nafaka davalarına daha fazla rastlamaktayız. Boşanma ile ilgili olarak kadın haklarının üst düzeyde olduğu gözümüze çarpmaktadır. Buluğa ermemiş bir yetimin veya akılca zayıf ve hasta olan bir kimsenin malını idare etmek için vasî tayin edilmiştir. Vasiler genelde birinci derece akrabalardan tayin edilir. Bu durum sosyal devlette yetimlerin himayesiz kalmamalarını sağlamakta ve hisselerine düşen eşya veya malların başkalarının ellerine geçmemesini de garanti altına almaktadır. İhtiyaç duyulduğunda müslümanlar vakıflar kurarak, vakıfların ayakta kalmaları için de bağ, bahçe ve para gibi mallar vakfederek gelir temini sağlanması amacında olmuşlardır.
Özet (Çeviri)
V SUMMARY NUMBER 1413/8101 GİRESUN ŞER'İYYE REGISTER (H.1307/1308-M.1889-1890) The period ve have studied is number 1413/8101 Giresun Şer'iye Register which belongs to the year of H. 1307 - C. 1889/1 890. In the beginning of the study, we have tried to explain the historical process of şer'iye registers, the importance of şer'iye registers and the documents these registers include and taking Islamic and customary law into consideration legal structure of Ottoman Empire since it is related to subject. With the study of şer'iye registers,the material local historians need are provided with countable numbers. With these documents information about different subjects like history, geography, antiques, economic and trade activities, employee lists and population are reached. Giresun, which was an important piece of thehistory 4th and 5th centuries B.C., saved its importance as a strong castle after the sovereignty of Ottoman Empire, became important with the trade of nut and developed as a castle-city with the feature of being export harbor of inside's grain and mine. Because of these fatures it has been a host of many cultures. Number 1413/8101 Giresun Şer'iye Register consists of 170 (a hundred and seventy) documents fifty-seven of which are legal document and a hundred thirteen of which are written judgement. In the period we have studied, Armenians, Greeks and Muslims lived together in Giresun. At the Ottomant Empire which was based on theocratic principals, obeying customary law besides Islamic law, an assimilation politics wasn't carried out for non-muslims, they saved their own religions and lived in peace coming to an agreement on commons. A humdredVI about muslims, seventeen of them are about the problems between muslims and non- muslims. Registers include mostly the subjects of guardian andication, acquittance and elimination, directing work, marriage-divorce and maintenance allowance, bringing real estates and goods under control, peace, renting, charitable foundation and trusteeship besides the documents of inheritance-estate, business, trade and appointment of representatives. The relationships between muslims and nan-muslims are seen mostly as business and trade of real estate, and lending and borrowing. We have seen marriage agreements in front of judge in a few registers in number 1413 notebook. And ain these registers, we have noticed that the marriages were done by poxies. However, we have seen many divorce and maintenance allowance trials. About divorce, we have noticed that women's rights were superior. Guardions were indicated in order to control the property of an orphan who wasn't an adolescent or of a person who was ill or who was lack of mind. These guardions were generally selected from the relatives. So the orphans didn't remain unprotected and it was quaranteed that their properties weren't taken by other people. When it was needed, muslims aimed assuring income through establishing charitable foundations and they granted money, vineyards and gardens in order to save these foundations. KeyWords: Business-Trade, Inheritance-Estate, Appointment of Representatives
Benzer Tezler
- Nehcü'l-Ferâdîs'in söz varlığı açısından incelenmesi
Analysis of Nehcü'l-Ferâdîs in terms of vocabulary
SAMET ÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL AKTAN
- Giosafat Barbaro Seyahatnamesine göre XV. yüzyılda Rusya ve İran (Metin-inceleme-notlandırma)
Russia and Iran in the 15th century according to Giosafat Barbaro's Account (Text-analyzing-commentary)
AYZER GÜLER
- Şeyh Bedreddin Simavi ve tefsirdeki metodu
Methods of sheikh Bedreddin Simavi and tefsir
MUSTAFA AYYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ORHAN PARLAK
- Ahşap ve alçı süslemeciliğinde Çelebi Mehmed dönemi süsleme repertuarı
The Ornamental repertoire on wood and stucco decoration during the age of Çelebi Mehmed
ALP SUAT
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
ArkeolojiHacettepe ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ YENİŞEHİRLİOĞLU