Balkanlar'da dönüşüm, milli devletler ve Osmanlı mirasının tasfiyesi: Bulgaristan örneği (1878-1913)
The Balkans in transition, the nation states and elimination of the Ottoman legacy: The case of Bulgaria (1878-1913)
- Tez No: 161575
- Danışmanlar: PROF.DR. BAHAEDDİN YEDİYILDIZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 347
Özet
ÖZET KOYUNCU, Aşkın. Balkanlarda Dönüşüm, Milli Devletler ve Osmanlı Mirasının Tasfiyesi: Bulgaristan Örneği (1878-1913), Doktora Tezi, Ankara, 2005. Bu çalışmada Balkanlarda Osmanlı hakimiyetinin doğası, geçirdiği evrimler ve bu değişimler karşısında Balkan halklarının verdikleri tepkilerden hareketle ulus devletlerin Osmanlı mirasının tasfiyesinde gösterdikleri iştiyakın zihinsel arka planım anlamaya çalıştık ve Bulgaristan örneğinde 1878-1913 yıllarında Osmanlı mirasının tasfiyesi sürecini inceledik. Osmanlı hakimiyeti tımar sistemi, dini tolerans ve istikrar sayesinde Balkan halkları tarafından benimsendi. Türk nüfus iskanı ve yerel unsurlar arasında yaşanan İslamlaşma olayları, Balkanların demografik yapışım ve dini atmosferini değiştirdi. Osmanlı döneminde inşa edilen sivil ve dini eserlerle Rumeli, Türk-İslam dünyasının bir parçası oldu. Genelde birbirlerinden ayrı mahallelerde yaşamalarına rağmen, yüzyıllar içinde çeşitli etnik ve dini cemaatler arasında bir arada yaşama olgusu gelişti. Sosyo-kültürel etkileşimin sonucunda mimari, dil, davranış, alışkanlıklar, zihniyet, mutfak kültürü, dini senkretizm vs. alanlarda bir Osmanlı medeniyeti ortaya çıktı. Ulus devletlerin kurulması, bu durumu tersine çevirdi. Ulusal önderler, Osmanlı hakimiyetini“Şarklı, Asyalı, barbar, zalim, yabancı bir medeniyetin taşıyıcısı”olarak tanımladılar ve onu geri kalmalarının sorumlusu olarak gördüler. Osmanlı mirasının tasfiyesini modernleşmenin bir zarureti olarak yorumlayan ulus devletler sosyal, kültürel, idari ve ekonomik alanlarda Osmanlı etkilerini tasfiye etmeye çalıştılar. Bu sebeple ulus devletlerin kuruluşu ile Balkanlarda Osmanlı geçmişinden hızlı bir kopuş yaşanmıştır. Bulgaristan'da Osmanlı mirasının tasfiyesi,“reconquista”hareketine dönüşen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'yla başladı. Rusya' nın hedefi bağımsız bir Bulgaristan kurmaktı. Savaş sırasında sivil Türk nüfus ve maddi kültür varlıkları Rus orduları ve Bulgarların hedefi oldu ve yüz binlerce Türk ve Müslüman, ölüm ve sürgün suretiyle Bulgaristan'dan atıldı. Bağımsız Bulgaristan'da modernleşme,“deosmanizatsiya”hareketine dönüştü ve daha çok maddi alanda basan kazandı. En radikal değişimlerden birisi kentlerin görünümü, şehircilik ve mimari anlayışta meydanageldi. Bu anlamda, Osmanlı dönemini hatırlatan çok sayıda cami, medrese, mezarlık, hamam, bedesten, han, kervansaray, hatta çeşme şehir imar planlarına alınarak yıkıldı. Bulgaristan'da devlet teşkilatı, siyasi ve ekonomik alanda Osmanlı mirası birkaç on yılda tasfiye edilmekle birlikte, demografi, mimari ve popüler kültür alanında (dil, mutfak, müzik, davranış kültürü, zihniyet) Osmanlı mirası direnç göstermiştir. Günümüzde Balkanlarda ve Bulgaristan'da demografi, mimari, dil-sözlük, din, davranış ve yemek kültürü alanında Osmanlı etkisi kendisini halen hissettirmektedir. Anahtar Sözcükler Osmanlı Mirası, Bulgaristan, Balkanlar, ulus devletler, uluslaşma, Balkan milliyetçiliği, kültürel değişim, tasfiye.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT KOYUNCU, Aşkın. The Balkans in Transition, The Nation States and Elimination of The Ottoman Legacy: The Case of Bulgaria (1878-1913), Ph.D. Dissertation, Ankara, 2005. In this study, starting from the nature of the Ottoman sovereignty in the Balkans, its evolutions and reactions of the Balkan peoples against these changes, we tried to grasp mental background of the nation states' desire for elimination of the Ottoman legacy and we examined the process of elimination of the Ottoman legacy in the case of Bulgaria from 1878 to 1913. Thanks to its timar system, religious tolerance and stability the Ottoman sovereignty was accepted by the Balkan peoples. Turkish colonization and Islamization events amongst the native people changed demographic and religious atmosphere of the Balkans. With its civilian and Islamic religious buildings Rumelia became a part of Turkish-Islamic world. Although they usually lived separate quarters, different ethno- religious communities developed a modus vivendi, during the centuries. As a result of socio-cultural interactions, a common Ottoman civilization came into existence in architecture, linguistic, religious syncretism, behaviours, customs and mentality fields. The establishments of the nation states overturned this situation. National leaders defined the Ottoman sovereignty“oriental, Asiatic, barbarous, tyrannical and bearer of alien civilization”and blamed it for their backwardness. Nation states which evaluated elimination of the Ottoman legacy as necessity of modernization tried to eradicate the Ottoman imprints in social, cultural, administrative and economic spheres. Accordingly, coming of the nation states caused a sharp breaking away from the Ottoman past in the Balkans. Liquidation of the Ottoman heritage in Bulgaria started with the Ottoman- Russo War of 1877-1878, which was a real“reconquista”movement. Russia's aim was to establish a pure Bulgarian state. Russian troops and Bulgarian irregulars attacked on civilian Turkish and Muslim peoples and Islamic religious buildings. Consequently, some hundred thousands Turkish and Muslim peoples were annihilated from Bulgaria by death or migration. Modernization process was equal to de-Ottomanization processin Bulgaria. The latter gained more success in material and public spheres. One of the most fundamental changes took place in appearance of the cities, town planning and architectural style. This was achieved at the expense of destruction numerous mosques, masjids, madrasas, cemeteries, tombs, imarets, baths, covered bazaars, inns, caravansaries and even fountains reminding the Ottoman past. Although the Ottoman legacy was eliminated in a few decades in the state organization, administration, political and economic fields in Bulgaria, it withstood demographic, architectural and popular cultural spheres (language-loan words, customs, mentality, cuisine, music and so on) and still does as in the other Balkan counties. Key Words The Ottoman Legacy, Bulgaria, the Balkans, Nation-States, nation building, Balkan nationalism, cultural transition, elimination.
Benzer Tezler
- Milli Mücadele yıllarında kadın ve aile (1920-1922)
In the National Struggles of women and their families (1920-1922)
MİNE DEMİR
- 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı sonrası Anadolu'ya göç eden Çerkezlerin yerli unsurlarla ilişkileri
Relations between Circassians who migrated to Anatolia after the 1877-1878 Ottoman-Russian war with native elements
VEYSEL KARKIN
- Türkiye'nin orta ve uzun vadede stratejik öncelikleri: Balkanlar
Turkey's middle and long term strategic priorities: The Balkans
NİHAT ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Siyasal BilimlerGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüMilli Güvenlik Stratejileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLKADİR AKÇİN
- Kureselleşme ve ulus-devlet boyutunda Türkiye
Globalisation and nation-state context Turkey
DENİZ IŞILDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU BOSTANOĞLU