Geri Dön

Tıflî hikâyelerinin türsel gelişimi

The generic development of the Tıflî stories

  1. Tez No: 162985
  2. Yazar: DAVİD SELİM SAYERS
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SUHA OĞUZERTEM
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2005
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
  10. Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 211

Özet

Tıflî hikâyeleri, çoğu örneği 19. yüzyıl İstanbul'unda basılmış mensur hikâyelerden oluşan bir yapıtlar grubudur.“Tıflî Hikâyelerinin Türsel Gelişimi”adlı çalışmamızın savı, Tıflî hikâyelerini tarihsel bir oluşum, gelişim ve yokoluş süreci bağlamında ele alırsak başlı başına bir edebî türle karşılaşacağımızda. Şu an bilinen külliyatı“Bursalı'nın Kahvehanesi”, Hançerîi Hikâye-i Garibesi, Hikâye-i Cevrî Çelebi, Hikâye-i Tayyârzâde,“Hikâyet”(Sansar Mustafa hikâyesi), İki Biraderler Hikâyesi, Leîâ 'ifnâme, Meşhur Tıflî Efendi ile Kanlı Bektâş 'in Hikâyesi ve“Tıflî Efendi Hikâyesi”metinlerinden ve bu metinlerin farklı versiyonlarından oluşan Tıflî hikâyelerinin zaman içinde birçok değişim geçirdiği gözlemlenmektedir. Bu değişimler, burada farklı başlıklar altında, karşılaştırmalı bir biçimde ve hem Osmanlı tarihiyle, hem de edebiyat kuramıyla ilgili diğer kaynakların ışığında değerlendirilmiştir. İlk olarak, hikâyelerin dışsal ve dilsel bazı özellikleri üzerinde durulmuştur. Dışsal özellikler bağlamında, baskıda kullanılan teknoloji ve sayfa sayısı ve boyutu gibi öğeler üzerinde durulmuş, dilsel özellikler bağlamında ise bunların, yansıttıkları toplumsal kesimler ve sözlü dil- yazı dili ilişkisi bağlamındaki konumlan gibi özellikleri ele alınmıştır. Bunun ardından, hikâyelerde karşımıza çıkan dünya görüşünün farklı boyutları irdelenmiştir. Bu bağlamda, hikâyelerde karşımıza çıkan toplumsal sınıflar, eğlence türleri, erkek-kadın ilişkileri ve erdem anlayışları gibi öğeler incelenmiştir. Son olarak da, hikâyelerin edebî ya da biçimsel gerçekçilik, tarihsel gerçekliğe uygunluk iddiası ve toplumsal güncellik açılarından ne gibi bir konumda olduğu üzerinde durulmuştur. Tıflî hikâyelerinin zaman içinde bu farklı açılardan gösterdikleri değişimler, hikâyeleri üç aşamaya ayırmamızı mümkün kılmaktadır. Bu aşamalar çalışmanın sonunda edebî tür kuramı bağlamında ele alınmış ve türsel bir gelişimin başlıca aşamaları olarak yorumlanmıştır. Tıflî hikâyeleri, birçok edebî gelenekten etkilenmiş olmakla birlikte kendine özgü bir edebî tür oluşturmaktadır. anahtar sözcükler: gerçekçilik, Osmanlı edebiyatı, roman, tür

Özet (Çeviri)

The Tîflî stories are a group of works consisting of prose stories mostly printed in nineteenth-century Istanbul. The main contention of this study, entitled“The Generic Development of the Tıflî Stories”, is that the Tıfiî stories, examined in light of the historical process of their origin, development, and decline, present a full-fledged literary genre. The Tıflî stories, whose known corpus consists of the works“Bursah'nin Kahvehanesi”(The Coffee Shop of the One from Bursa), Hanger li Hikâye-i Garibesi (The Strange Story of the One with the Dagger), Hikâye-i Çevri Çelebi (The Story of Cevrî Çelebi), Hikâye-i Tayyârzâde (The Story of Tayyârzâde),“Hikâyet”(“Story”, also known as Sansar Mustafa hikâyesi,“the story of Mustafa, the Weasel”), İki Biraderler Hikâyesi (The Story of the Two Brothers), Letâ'ifnâme (Collection of Amusing Stories), Meşhur Tıflî Efendi ile Kanlı Bektâş'm Hikâyesi (The Famous Story of Tıflî Efendi and Bloody Bektâş), and“Tıflî Efendi Hikâyesi”(The Story of Tıflî Efendi), as well as various versions of these works, have undergone numerous changes in the course of time. These changes are examined here under various headings, using a comparative approach also drawing on various outside sources on Ottoman history and literary theory. First, the study focuses on the works' external and linguistic properties. Under the heading of external properties, variables such as print technology, page length and page dimensions are examined, while under the heading of linguistic properties, the ways in which these relate to social strata and the development from an oral to a written language are examined. After this, the study turns to various dimensions of the worldview presented by the stories. Here, issues such as social stata, forms of entertainment, gender relations, and concepts of virtue are dealt with. Lastly, the study examines the stories according to criteria of literary, or formal, realism, correspondence to historical reality, and social relevance. The developments that the Tıflî stories exhibit in all the examined areas enable us to divide them up into three main stages of development. In the conclusion of this study, these stages are related to the theory of literary genres and contextualized as representing the main stages in a process of generic development. The study concludes that the Tıflî stories, while influenced by various literary traditions, constitute a separate literary genre of their own. keywords: realism, Ottoman literature, novel, genre

Benzer Tezler

  1. Realist İstanbul hikâyeleri

    The realist Istanbul stories

    VİJDAN AKÇADAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Türk Dili ve EdebiyatıTrakya Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. SELMA SOL

  2. (17. yüzyıl) Tıflî Hikâyeleri ile (20. yüzyıl) Meddah Behçet Mahir Hikâyeleri'nin işlevsel halk bilimi kuramı çerçevesinde mukayesesi

    Comparison of (17th century) the Tıflî Stories and (20th century) Meddah Behçet Mahir Stories within the framework of functional folklore theory

    SEDA ÇATALKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Karşılaştırmalı EdebiyatYeditepe Üniversitesi

    Karşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR GÖKPINAR

  3. A comparative study of the belief systems in Beowulf and the Book of Dede Korkut

    İnanç sistemleri açısından Beowulf ve Dede Korkut Destanları'nın karşılaştırılması

    HÜLYA TAFLI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2006

    Türk Dili ve EdebiyatıErciyes Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BURÇİN EROL

  4. Aşık Mehemmet Sadaklı'nın hikaye ve şiirlerinin tematik incelemesi

    Thematic analysis of stories and poems of Ashik (Minstrel) Mehemmet Sadaklı

    FARUK ERDOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıArdahan Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK

  5. Tıfli Ahmed Çelebi (hayatı, eserleri ve divanının tenkidli metni)

    Başlık çevirisi yok

    VİCDAN ÖZDİNGİŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1991

    Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk Üniversitesi

    DOÇ.DR. GÖNÜL AYAN