Tıflî hikâyelerinin türsel gelişimi
The generic development of the Tıflî stories
- Tez No: 162985
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SUHA OĞUZERTEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Tıflî hikâyeleri, çoğu örneği 19. yüzyıl İstanbul'unda basılmış mensur hikâyelerden oluşan bir yapıtlar grubudur.“Tıflî Hikâyelerinin Türsel Gelişimi”adlı çalışmamızın savı, Tıflî hikâyelerini tarihsel bir oluşum, gelişim ve yokoluş süreci bağlamında ele alırsak başlı başına bir edebî türle karşılaşacağımızda. Şu an bilinen külliyatı“Bursalı'nın Kahvehanesi”, Hançerîi Hikâye-i Garibesi, Hikâye-i Cevrî Çelebi, Hikâye-i Tayyârzâde,“Hikâyet”(Sansar Mustafa hikâyesi), İki Biraderler Hikâyesi, Leîâ 'ifnâme, Meşhur Tıflî Efendi ile Kanlı Bektâş 'in Hikâyesi ve“Tıflî Efendi Hikâyesi”metinlerinden ve bu metinlerin farklı versiyonlarından oluşan Tıflî hikâyelerinin zaman içinde birçok değişim geçirdiği gözlemlenmektedir. Bu değişimler, burada farklı başlıklar altında, karşılaştırmalı bir biçimde ve hem Osmanlı tarihiyle, hem de edebiyat kuramıyla ilgili diğer kaynakların ışığında değerlendirilmiştir. İlk olarak, hikâyelerin dışsal ve dilsel bazı özellikleri üzerinde durulmuştur. Dışsal özellikler bağlamında, baskıda kullanılan teknoloji ve sayfa sayısı ve boyutu gibi öğeler üzerinde durulmuş, dilsel özellikler bağlamında ise bunların, yansıttıkları toplumsal kesimler ve sözlü dil- yazı dili ilişkisi bağlamındaki konumlan gibi özellikleri ele alınmıştır. Bunun ardından, hikâyelerde karşımıza çıkan dünya görüşünün farklı boyutları irdelenmiştir. Bu bağlamda, hikâyelerde karşımıza çıkan toplumsal sınıflar, eğlence türleri, erkek-kadın ilişkileri ve erdem anlayışları gibi öğeler incelenmiştir. Son olarak da, hikâyelerin edebî ya da biçimsel gerçekçilik, tarihsel gerçekliğe uygunluk iddiası ve toplumsal güncellik açılarından ne gibi bir konumda olduğu üzerinde durulmuştur. Tıflî hikâyelerinin zaman içinde bu farklı açılardan gösterdikleri değişimler, hikâyeleri üç aşamaya ayırmamızı mümkün kılmaktadır. Bu aşamalar çalışmanın sonunda edebî tür kuramı bağlamında ele alınmış ve türsel bir gelişimin başlıca aşamaları olarak yorumlanmıştır. Tıflî hikâyeleri, birçok edebî gelenekten etkilenmiş olmakla birlikte kendine özgü bir edebî tür oluşturmaktadır. anahtar sözcükler: gerçekçilik, Osmanlı edebiyatı, roman, tür
Özet (Çeviri)
The Tîflî stories are a group of works consisting of prose stories mostly printed in nineteenth-century Istanbul. The main contention of this study, entitled“The Generic Development of the Tıflî Stories”, is that the Tıfiî stories, examined in light of the historical process of their origin, development, and decline, present a full-fledged literary genre. The Tıflî stories, whose known corpus consists of the works“Bursah'nin Kahvehanesi”(The Coffee Shop of the One from Bursa), Hanger li Hikâye-i Garibesi (The Strange Story of the One with the Dagger), Hikâye-i Çevri Çelebi (The Story of Cevrî Çelebi), Hikâye-i Tayyârzâde (The Story of Tayyârzâde),“Hikâyet”(“Story”, also known as Sansar Mustafa hikâyesi,“the story of Mustafa, the Weasel”), İki Biraderler Hikâyesi (The Story of the Two Brothers), Letâ'ifnâme (Collection of Amusing Stories), Meşhur Tıflî Efendi ile Kanlı Bektâş'm Hikâyesi (The Famous Story of Tıflî Efendi and Bloody Bektâş), and“Tıflî Efendi Hikâyesi”(The Story of Tıflî Efendi), as well as various versions of these works, have undergone numerous changes in the course of time. These changes are examined here under various headings, using a comparative approach also drawing on various outside sources on Ottoman history and literary theory. First, the study focuses on the works' external and linguistic properties. Under the heading of external properties, variables such as print technology, page length and page dimensions are examined, while under the heading of linguistic properties, the ways in which these relate to social strata and the development from an oral to a written language are examined. After this, the study turns to various dimensions of the worldview presented by the stories. Here, issues such as social stata, forms of entertainment, gender relations, and concepts of virtue are dealt with. Lastly, the study examines the stories according to criteria of literary, or formal, realism, correspondence to historical reality, and social relevance. The developments that the Tıflî stories exhibit in all the examined areas enable us to divide them up into three main stages of development. In the conclusion of this study, these stages are related to the theory of literary genres and contextualized as representing the main stages in a process of generic development. The study concludes that the Tıflî stories, while influenced by various literary traditions, constitute a separate literary genre of their own. keywords: realism, Ottoman literature, novel, genre
Benzer Tezler
- Realist İstanbul hikâyeleri
The realist Istanbul stories
VİJDAN AKÇADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. SELMA SOL
- (17. yüzyıl) Tıflî Hikâyeleri ile (20. yüzyıl) Meddah Behçet Mahir Hikâyeleri'nin işlevsel halk bilimi kuramı çerçevesinde mukayesesi
Comparison of (17th century) the Tıflî Stories and (20th century) Meddah Behçet Mahir Stories within the framework of functional folklore theory
SEDA ÇATALKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Karşılaştırmalı EdebiyatYeditepe ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR GÖKPINAR
- A comparative study of the belief systems in Beowulf and the Book of Dede Korkut
İnanç sistemleri açısından Beowulf ve Dede Korkut Destanları'nın karşılaştırılması
HÜLYA TAFLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURÇİN EROL
- Aşık Mehemmet Sadaklı'nın hikaye ve şiirlerinin tematik incelemesi
Thematic analysis of stories and poems of Ashik (Minstrel) Mehemmet Sadaklı
FARUK ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK