(17. yüzyıl) Tıflî Hikâyeleri ile (20. yüzyıl) Meddah Behçet Mahir Hikâyeleri'nin işlevsel halk bilimi kuramı çerçevesinde mukayesesi
Comparison of (17th century) the Tıflî Stories and (20th century) Meddah Behçet Mahir Stories within the framework of functional folklore theory
- Tez No: 854629
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR GÖKPINAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Karşılaştırmalı Edebiyat, Comparative Literature
- Anahtar Kelimeler: Tıflî Hikâyeleri, Meddah Behçet Mahir Hikâyeleri, İşlevsel Halk Bilimi Kuramı, Tifli Stories, Meddah Behçet Mahir Stories, Functional Folk Science Theory
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yeditepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Karşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
Bu tezde, IV. Murad (1623-40) devrinin İstanbul'unda geçen, büyük bir kısmı 1850-80 yılları arasında yayımlanan ve yazarı hakkında hiçbir bilgi bulunmayan“Tıflî Hikâyeleri”ile 20. yüzyılın son meddahlarından Behçet Mahir'in ağız özelliklerini koruyarak yazıya geçirilen hikâyeleri, işlevsel halk bilimi kuramı çerçevesinde mukayese edilmiştir. Bağlam merkezli halk bilimi kuramlarından işlevsel halk bilimi kuramı; icracı, dinleyici ve bağlam unsurları merkeze alınarak uygulanmış, hikâyelerde her bir işlevin ele alınışı incelenmiş, benzer ve farklı yönleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu işlevler; eğlenme, eğlendirme ve hoşça vakit geçirme, toplumsal kurumlara ve törelere destek verme, eğitim ve kültürün genç kuşaklara aktarılması ile toplumsal ve kişisel baskılardan kurtulma işlevidir. Çalışmada, dokuz ana metinden oluşan“Tıflî Hikâyeleri”nden elyazması yoluyla üretilmiş“Hikâyet (Sansar Mustafa Hikâyesi)”ile litografya yoluyla çoğaltılan“Tıflî Efendi Hikâyesi”ve“Hikâye-i Tayyârzâde”başlıklı hikâyeler ele alınmıştır. Bunun nedeni, elyazması ve litografya yapıtların sözlü kültüre olan yakınlıklarıdır. Metinlere David Selim Sayers'in“Tıflî Hikâyeleri”adlı çalışmasının“Hikâye Metinleri”kısmından ulaşılmıştır.“Meddah Behçet Mahir Hikâyeleri”nden ise içeriklerine göre üç farklı hikâye seçilmiştir. Bunlar aşk ve kahramanlık konu hikâyelerden“Kirmanşah”, aşk konulu hikâyelerden“Migumi Han”ve olağanüstü hikâyelerden“Hüthüt Kuşu”dur. Metinlere, Saim Sakaoğlu ve öğrencilerinin banttan yazıya geçirdiği ve daktilo ettiği çalışmadan ulaşılmıştır. Çalışmanın birinci, ikinci ve üçüncü bölümlerinde anlatmaların dâhil oldukları tür ile bağlı oldukları gelenekler tanıtılmış, böylelikle üzerinde çalışılan metinler için kavramsal bir izlek oluşturulmuştur. Dördüncü bölümünde yöntem olarak işlevsel halk bilimi kuramı açıklanmış, beşinci bölümünde icracılara ve hikâyelerinin özetlerine yer verilmiştir. Altıncı bölümde,“Tıflî Hikâyeleri”ile“Meddah Behçet Mahir Hikâyeleri”işlevsel halk bilimi çerçevesinde mukayese edilmiş; sözlü edebiyat geleneği içerisinde yer alan bu anlatmalar 17. yüzyıl ve 20. yüzyıl bağlamında tartışılmıştır. Yedinci bölümde ise bu tartışmalar bir sonuca bağlanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis,“Tıflî Stories”, which are set in Istanbul of Murad IV's (1623-40) era, most of which were published between 1850-80 and of which there is no information about the author, and the stories of Behçet Mahir, one of the last meddahs of the 20th century, which were written by preserving their dialectal features, were compared within the framework of functional folklore theory. Functional folklore theory, one of the context-centred folklore theories, was applied by centring the elements of performer, listener and context. Furthermore, the handling of each function in the stories, similar and different aspects were tried to be determined. These functions are; amusement, entertainment and recreation, supporting social institutions and traditions, education and transferring culture to young generations and getting rid of social and personal pressures. In this study,“Hikâyet (The Story of Sansar Mustafa)”produced in manuscript and“The Story of Tıflî Efendi”and“Hikâye-i Tayyârzâde”reproduced through lithography were analysed from“The Tıflî Stories”consisting of nine main texts. The reason for this is the proximity of manuscript and lithographed works to oral culture. The texts were accessed from the“Story Texts”section of David Selim Sayers'“The Tıflî Stories”. Three different stories were selected from“Meddah Behçet Mahir Stories”according to their content. These are“Kirmanşah”, one of the stories about love and heroism,“Migumi Han”, one of the stories about love, and“Hüthüt Bird”, one of the extraordinary stories. The texts were obtained from the work transcribed and typed by Saim Sakaoğlu and his students. In the first, second and third chapters of the study, the genres of the narratives and the traditions to which they belong were introduced, thus a conceptual trace was created for the texts studied. In the fourth chapter, the theory of functional folklore was explained as a method, and in the fift chapter, the performers and summaries of their stories were given. In the sixth chapter,“The Tıflî Stories”and“Meddah Behçet Mahir Stories”are compared within the framework of functional folklore; these narratives in the oral literature tradition are discussed in the context of 17th century and 20th century. In the seventh chapter, these discussions are concluded.
Benzer Tezler
- Nuruosmaniye Kütüphanesi No:4959'da kayıtlı şiir mecmuası (İnceleme-metin)
Poetry compilation registered as Nuruosmaniye Library No: 4959 (Textual analysis – transcription)
NECLA KOCAGÖZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL KOCAER
- XVII., XVIII. ve XIX. yüzyıl Ankara evleri tavan süslemelerinden bazı örnekler
Başlık çevirisi yok
BEHİYE OĞUZ
- Batı musikisinin Türkiye'deki gelişimi sürecinde bando ve marş türünün yeri
Başlık çevirisi yok
ESİN SABAH
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
MüzikDokuz Eylül ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERHAD DURMAZ
- 17. yüzyıl deniz gücü ve Girit Harbi
Ottoman navy force in 17 th century and the Crete War
MUSTAFA ERŞANAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
TarihSüleyman Demirel ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MEHMET İNAL
- 17. yüzyıl Hollanda resminde portre
Portrait in the 17.th Dutch painting
ÜMRAN ÖZBALCI
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. KEMAL İSKENDER