Taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının korunmasında planlama-koruma ilişkisi üzerine yeni bir sistem önerisi
A new system proposal about the planning-preservation relation on conservating the cultural and natural properties
- Tez No: 168378
- Danışmanlar: PROF.DR. ZEKAİ GÖRGÜLÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Urban Preservation, Preservation Plans, Actors Effective in Preservation, Planning, Preservation System
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 276
Özet
Binlerce yıllık uygarlık tarihi içinde insanın doğrudan ya da doğa ile birlikte yarattığı ve bugün“ Kültür ve Tabiat Varlıkları Mirası”diye adlandırılan belgeleri koruma olgusu, çağımızda insanlığın ortak sorunu olarak kabul edilen ve üzerinde önemle durulan bir olgu ve sorumluluktur. İletişim araçlarının ulaştığı hızlı gelişmenin dünya halklarım birbirine yaklaştırması, bu ortak mirasa sahip çıkmayı kuvvetlendirmekte ve sahiplerinin sorumluluğunu arttırmaktadır. Bu sorumluluğun en önemli getirişi ise, kültür ve tabiat varlıklarını korumada, tüm dünya ülkelerinin ortak bir dil ve kritere sahip olma zorunluluğudur. Bu amaçla korumacılığa ilişkin yasal sistemlerin gerekliliği kabul görmüş, önceleri bireysel çaba ve girişimlerle sınırlı kalan koruma kavramındaki gelişim giderek her ülke için uluslararası sorumluluğa ulaşan bir konuma gelmiştir. Çalışmanın temellendiği sorun da korumanın geldiği bu önemli noktaya rağmen ülkemiz mevcut planlama sistemi içinde Koruma Amaçlı Planlamanın, yasalara ve kurumlara rağmen“istenilen”/“olması gereken”düzeyde gerçekleşememesidir. 'Korumada etkin olan aktörler“ bugünkü yapılanma içinde planlamayı işlevsizleştiren ve koruma uygulamalarım engelleyen rolleri, oluşumları, birbirleri ile ilişkileri ve denetimsizlikleriyle sorunun temel kaynağı olarak görülmektedirler. Çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; çalışmanın amacı, sınırlan, kullanılan yöntem, çalışma alanlarının seçiliş nedenleri ve varsayımlar ele alınmıştır. İkinci bölümde; koruma kavramının ortaya çıkışından günümüze kadar geçirdiği kavramsal gelişmeler kurumsal yargılara temellendirilerek ele alınmıştır. Tarihsel süreç içindeki gelişim korumanın çıkış yeri olan Avrupa'dan hareketle aktarılmış, bu kapsamda gerçekleştirilen uluslararası toplantılar, kurulan örgütler de bu bölümde aktarılmıştır. Üçüncü bölümde ; Batı ülkelerinde gelişen koruma kavramının ülkemizdeki yansımaları ile şekillenen yasal ve kurumsal değişim ve günümüzde kazandığı anlam vurgulanmıştır. Tarihsel süreç içinde kavramsal, yasal ve kurumsal olarak irdelenen koruma anlayışının günümüzde şekillendirdiği yasal yapı ve kurumsal işleyiş mekanizması tanımlanarak, bu kavramsal, yasal ve kurumsal gelişmelerle şekillenen ülkemiz planlama sistemi içinde korumanın önündeki engeller irdelenmiştir. Dördüncü Bölümde; üçüncü bölümde tanımlanan günümüzde koruma sistematiği içinde seçilen örnek alanlar özelinde ”sit alanı ilam" gerekçeleri, sit alanı ilan edilmelerim takiben yaşanan ve günümüze kadar gelen dönemde gerçekleşen planlama ve koruma faaliyetleri ile üçüncü bölümde genel olarak saptanan sorunlar, alanlar özelinde yapılan analizler doğrultusunda irdelenerek, koruma planlarının niçin üretilemediği, genel sorunlar bağlanımda, alan özelindeki çalışmalar ile test edilmiş ve bu alanların planlama - koruma sorunları ortaya konulmuştur. Beşinci Bölümde; teorik bilgilenmeler doğrultusunda, planlama - koruma ilişkisi üzerine yeni bir sistemin kurgulanmasını gerektiği savunulmaktadır. Sözkonusu yeni sistemin işlerliğini ve etkinliğini sağlayabilmek adına, planlama ile iç içe geçmiş olduğu kabul edilen, koruma planlamasına ilişkin ana ilkeler / kabuller geliştirilmiştir. Altıncı bölümde; sonuçlar ve değerlendirmeler sunulmaktadır; önerilen sisteme ilişkin yasal, örgütsel, işleyişsel düzenlemeler hakkında ipuçları belirlenmiş, öneriler geliştirilmiştir.Anahtar Kelimeler : Kentsel Koruma, Koruma Amaçlı Planlama, Korumada Etkin Olan Aktörler, Planlama- Koruma Sistemi
Özet (Çeviri)
Preservation of the documents that humanity created directly or together with nature during the thousands years of civilisation history is today called“Heritage of Cultural and Natural Properties”. This preservation is a fact and responsibility recognised as a common problem of humanity and to which big importance is attached in our era. The rapid development of the communication means makes world's people closer to each other day by day, reinforces the idea of preservation of the common heritage and increases the responsibilities of its owners. The most important result of this responsibility is that all the world countries should have a common language and criteria to preserve the properties of culture and nature. To this end, people recognised the need for a legal system or systems, and the improvement in preservation, which had been limited to individual efforts and attempts before, reached a level that imposes individual and international responsibility on every single country. The starting point of the study is based on the fact that the Planning for Preservation in the current planning system cannot be implemented at“desired'Vnecessary”level in spite of relevant laws and institutions and that one of the main reasons of this problem is that the roles, formations, relations with each other and uncontrolled situation of the actors who are effective in preservation in the current structure hinders the functionality of the planning and prevents the preservation practice. This study consists of six chapters: Chapter One deals with the object, limits, methodology, reasons to choose the study areas and assumptions. Chapter Two considers the conceptual evolution of preservation from its emergence till today with the support of institutional judgments. Historical evolution of preservation is started from Europe as the origin of preservation, giving details about international meetings held and organisations established to this end. Chapter Three discusses the concept of preservation in our country, which was formed by the reflections of preservation of western origin, the legal and institutional evolution of preservation and the meaning attributed to it today in our country, the conceptual, legal and institutional dimensions of preservation, the legal structure and institutional operation mechanism formed by today's approach to preservation, and hindrances in our current planning system caused by such conceptual, legal and institutional developments to preservation. Chapter Four_ addresses the reasons of selecting and declaring“sit areas”, developments that have occurred after such declaration until today in the preservation system described in the chapter three. Planning and preservation activities in the model areas described in the and the problems established in the chapter two are examined in light of the analyses conducted in the areas specifically, and the reason why preservation plans cannot be created is discussed in the context of general problems. Further, the activities performed in the area is tested and the planning -preservation problems of these areas revealed. Chapter Five is the one where“a new system”is suggested on the relations between planning and preservation in accordance with the teoric findings of the previous chapter. The main principles-assumptions related to the planning of preservation are developed to ensure the effectiveness and functionality of the new system. Chapter Six presents the conclusions and evaluations. Same cues are determined and suggestion made about legal, organisational and functional arrangement of sugested system.
Benzer Tezler
- Kültür ve tabiat varlıklarının koruma kurullarının işleyişinde bir örnek olay incelenmesi: Edirne KTVKK
Başlık çevirisi yok
ELİF ÖRNEK
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İCLAL DİNÇER
- Türkiye'de taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarını koruma olayı ve korumaya halkın katılımı konusunda yardımcı bir araştırma
A Research to the conservation of historical monuments and natural environments with public porticipation in Turkey
İSMET ŞAHİN
- Koruma amaçlı imar planlarının etkinliği: Samsun, İlkadım ilçesi koruma amaçlı imar planları üzerine bir değerlendirme
The efficiency of conservation development plan: A review of conservation development plans in Ilkadim province, Samsun
AHSEN SOYER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM ERDEM ERBAŞ
- Tarihi kentsel çevrelerin korunmasında yasal düzenlemelerin kent kimliğine etkileri Sulukule örneği
The legal arrangements? effects on urban identity during conservation of the historical urban environments Sulukule sample
EVREN ORAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİLEK ERDEN ERBEY
- Kentsel dokunun korunmasında yasal ve yönetsel çerçeve: Ankara yenileme alanı
Lawful and executive outline in conservation of urban structure: Ankara renovation area
PINAR ATALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİHAN ÖZDEMİR SÖNMEZ