Antepfıstığı (Pistacia vera L.) bitkisinin doku kültürü yöntemleri ile in vitro rejenerasyonu ve mikroçoğaltımı
In vitro regeneration and micropropagation of pistachio (Pistacia vera L.) plant by tissue culture techniques
- Tez No: 171055
- Danışmanlar: PROF.DR. ABDÜLKADİR AKÇİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü
- Enstitü: Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
ÖZET Sahip olduğu ekonomik değeri nedeniyle altın ağacı veya yeşil altın ağaç olarak bilinen antepfıstığı (Pislacia vera L.) ağacı, Türkiye' de eski zamanlardan beri yetiştirilmektedir. Bununla beraber üretim oram, bitkinin vegetatif üretimini sınırlayan aşı kalemlerinin köklenmesinde karşılaşılan zorluklar ve aşılama tekniğinin uygulama zamanının sınırlı olması nedenleriyle tüketicilerin gereksinimlerini karşılamaktan hala daha çok uzaktır. Bitkinin vegetatif olarak üretil meşindeki zorluklar nedeniyle, antepfıstığı bitkisi üretiminin iyileştirilmesinde bitki doku kültürü yöntemlerinin kullanımı önem kazanmıştır. Bu nedenle, tez kapsamında antepfıstığı bitkisinin“Kırmızı”çeşidine ait çeşitli eksplant parçaları in vitro çimlendirilen tohumlardan gelişen fidelerden elde edildi ve bu bitki parçalan farklı konsantrasyonlarda ve kombinasyonlarda sitokinin, oksin ve gibberelin içeren MS besiyerJerinde kültürJendi. Sağlıklı gövde oluşumları gövde ucu, nod ve kotiledona ait nod parçalarından sağlanırken, internod ve hipokotil parçalarının hızlı bir rejenerasyon çalışması için kullanılmayacağı saptandı. Her üç eksplant çeşidi için de 6-benzi)aminopürin (BAP) hormonunun yine bir sitokinin olan kinetin (KİN) hormonuna göre daha iyi sonuçlar verdiği ve bu bitki parçalarından mikroçoğaltım yapılabilmesi için besiyerinin mutlaka BAP hormonu içermesi gerektiği açıkça görüldü. Sitokinlerc bitki gelişimini etkileyen gibberelik asit (GA3) hormonunun eklenmesi, bitki farklılaşması ve gelişmesi bakımından bitkiyi olumlu yönde etkilerken, naftalen asetik asit (NAA) veya 2,4-dikIorofenoksiasetik asit (2,4-D) gibi oksinlerin eklenmesi ise genellikle gövde oluşumunu inhibe etti. Antepfıstığı bitkisinin“Kırmızı”çeşidinin başarılı bir şekilde mikroçoğaltımında özellikle sitokinin olarak BAP içeren besiyerlerinde karşılaşılan en önemli zorluk, proliferasyon besiyerinin bir süre sonra kararması ve bu nedenle bitkilerin sararması ve ölümü olduğu görüldü. Bu sorunun çözülmesinde, besiyerinde antioksidanların kullanımından çok sorunun kaynaklarından biri olarak görülen etilen gazının fizyolojik aktivitesini inhibe eden gümüş nitrat (AgNOa) kullanılmasının yararlı olacağı tespit edildi. Proliferasyon besiyerlerinde AgNCb kullanımı ile besiyeri kararması tamamen engellendi ve özellikle BAPve BAP-GA3 içeren besiyerlerinde hem rejenerasyon verimi hem de gövdelerin ortalama boy uzunluğu arttı. En az 10 kez in vitro koşullarda alt kültürlenen gövdelerin ana bitkiye göre genetik kararlılıklarının araştırılması için rastgele çoğaltılmış polimorfik DNA (RAPD) belirteçleri kullanıldı. Kullanılan 18 oligonükleotidden 10 tanesi tüm bireylerde amplifikasyonu sağladı ve toplam 624 bant elde edildi. Elde edilen 624 banttan 76 tanesinin ana bitkide bulunmayan veya ana bitkide bulunup, klonlarda bulunmayan polimorfik bant olduğu tespit edildi. RAPD analizleri ile tespit edilen benzerlik oranlarının ana bitki ve klonlar arasında 0.83-0.99; klonlar arasında ise 0.79-0.96 arasında olduğu bulundu. Mikroçoğaltılan antepfıstığı bitkisinde az oranda da olsa, uzun süreli alt kültürle/ime, yaralanma ve stres ile teşvik edilen etilen gazının birikimi ve besiyerinde kullanılan hormon ve mineral tuzlan gibi nedenlerle somaklonal varyasyon bulunduğu görüldü. Elde edilen sonuçlar, RAPD tekniğinin mikroçoğaltılmış bitkilerde oluşabilecek genetik varyasyonların belirlenmesinde başarılı olarak kullanılabileceğini önermektedir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY" Pistachio (Pislacia'-vara L.), known as golden ör green gold tree because of its high economical value, is cultivated from ancient times in Türk ey. Hovvever, the production rate is stili far away from meeting the denıands of Ihe consumers, because of the difficulties faced with rooting of cuttings and limited period of time for the use of budding technique that limit its vegetative propagation. Due to the problems faccd wit!ı its vegetative propagation, platıt tissue culture techniques have become significantly important for improving pistachio production. Thus, during the course of this thcsis various explants oblained from /'// ı-v//r>-grown seedlings vvere cultured on MS media suppJemented with different concentrations and combinations of cytokinins, auxins and gibberellins. While healthy shoots were proliferated with shoot tip, node and cotyJedonary node explants, it was determined that internode and hypocotyl explants were not usefbl for rapid regeneration of pistachio. U was observed that cytokinin BAP vvas abJe to produce better proliferation responses in al) three explant types than the other cytokinin that was tested (KIN) and these resulls showed that in order to micropropagate pistachio from these explants, BAP must be included to the proliferation media. While incorporation of GAj to cytokinin-enriched media resulted with enhancement of plant differentiation and development, addition of auxins su eh as NAA ör 2,4-D usually resulted with inhibition of shoot proliferation. The majör diffıculty faced in successful micropropagation of pistachio 'Kırmızı' cultivar vvas the brovvning of the proliferation media and consequate necrosis and death of the plantlets which was observed especially vyhen BAP was used as cytokinin in the media. it was noticed that usage of AgNOj as a inhibiîor of physiological action of ethylene, which is seen as öne of the sources of the problem, was more useful than incorporation of antioxidants to the media. Addition of AgNO.ı to the proliferation media completely inhibited the browning of the media and enhanced not only the regeneration frequency but also shoot lenght especially in BAP and BAP-GAj containing media.Microshoots, which underwent at least ten cycles of in vilro subculturing,,were used in, '. J random amplified polymorphic DNA (RAPD) analysis in order to assess the maintenance of genetic fidelity to the donor plant. A total of 624 amplified reproducible bands were produced from 10 random decamer primers out of 18. 76 of the amplified bands were found to be polymorphic as they were either absent in the mother plant while they were present in the other clones or vice versa. The similarity matrix established through the analysis of the RAPD band patterns ranged from 0.83 to 0.99 between the donor and the micropropagated plants, and from 0.79 to 0.96 among the cloned pJantlets. Jt was evidenced that somaclonal variation was occurred, although in low rate, in micropropagated plants which can be due to long-term subcuJturing, accumulation of ethylene as a result of wounding and stress as well as usage of plant growth regulators and mineral salts in the media. The results suggest that RAPD techniques can be used successfully for assessment of possible genetic alterations among micropropagated plantlets.
Benzer Tezler
- Bazı antepfıstığı anaçlarının bitki doku kültürü yöntemleri ile üretilmesi
Production of pistachio rootstocks by plant tissue culture methods
ECENUR KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyoteknolojiSivas Bilim ve Teknoloji ÜniversitesiTarım Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMAD ASIM
- Olgun Antep fıstığı bitkisinin (Pistacia vera L. Atlı) mikroçoğaltımı, in vitro konzervasyonu ve kriyoprezervasyonu için biyoteknolojik yöntemlerin geliştirilmesi
Development of biotechnological methods for micropropagation, in vitro conservation and cryopreservation of mature Pistachio (Pistacia vera L. Atli)
HÜLYA AKDEMİR
Doktora
Türkçe
2013
BiyolojiGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YELDA ÖZDEN ÇİFTÇİ
- Pistacia vera L. bitkisinin yaprak, reçine, meyve kabuğu ve meyve içinin biyoaktif bileşiklerinin mevsimsel değişimi
Seasonal change of bioactive compounds of Pistacia vera L.leaves, peels and fruit
FATMA DAĞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyolojiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZAN ÇÖMLEKCİOĞLU
- Antep fıstığında (Pistacia vera L.) gıda aldatmacasının belirlenmesinde yüksek çözünürlüklü erime (HRM) yönteminin optimizasyonu ve uygulaması
Optimization and application of the high resolution melting (HRM) technique for detection of food adulteration in pistachio (Pistacia vera L.)
NESLİHAN AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyoteknolojiIğdır ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAAN HÜRKAN