Batlılılaşma Dönemi Osmanlı resminde natürmort
Still life painting in Ottoman Westernization Period
- Tez No: 175088
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMRA ÖGEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
Natürmortlar, doğa öğeleri ve insan yapımı nesnelerin ressamın seçtiği kompozisyon içinde kurgulandığı resimlerdir. Sanatçı farklı dönemlerde farklı amaçlarla nesneleri kurgulayarak resimsel düzlemde betimlemektedir. Resimsel sorunlarına çözüm bulmak ve/veya nesnelere kendi dışmda yeni anlamlar yükleyerek gösterge olarak kullanmak amacıyla kompozisyonlarım oluşturmaktadır. Tezin konusu, Osmanlı tarihinde Batılılaşma olarak adlandırılan dönemde üretilen natürmort resimleridir. Bu döneme ait natürmortlar içinde ilk grubu geleneksel Osmanlı sanatları kapsamında değerlendirebileceğimiz örnekler, ikinci grubu ise Osmanlı sanatları içinde yeni bir resim türü olan tuval natürmortları oluşturmaktadır. Tez kapsamında konu iki ana eksen üzerinde değerlendirilmiştir. İlk eksende dönemin ve sanatçıların biçemsel yaklaşımlannm tespit edilmeye çalışılmış, ikinci olarak da nesneler üzerinden aktarılan olası anlamlar tartışılmıştır. Tezin konusuna arka plan oluşturmak amacı ile giriş bölümünde farklı dönem, kültür ve coğrafyalarda üretilen natürmort resimleri incelenmektedir. Bu bölümün amacı karşılaştırma yapabilmek için veri sağlamaktır. Osmanlı resim sanatında gerçekliğin iki boyutlu tuval üzerinde üç boyutlu bir yanılsama yaratacak biçimde aktarılması -mimesis- yönünde denemeler özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında tuval resminde programlı olarak uygulanmıştır. Bu dönemde üretilen natürmortlar perspektif, uzam, mekan, modle, renk ve doku gibi resimsel ilkeler doğrultusunda analitik bir yöntemle değerlendirilmiştir. Analizlerin de katkısıyla yapıt organizmasının oluşum mantığı belirlenerek, dönemin ve sanatçıların biçemsel dili tespit edilmeye çalışılmıştır. Osmanlı resim sanatında manzaradan sonra en fazla sayıda eserin verildiği tür olan natürmortlar, gözleme dayalı olarak nesne üzerinden doğrudan çalışma imkanı vermesiyle özel bir yere sahiptir. Ancak yapılan analizler sanatçıların natürmortlarda kurgu yaptıklarını da göstermektedir. Resimlerde farkı mevsim meyvelerinin bir arada kullanılması ve başka bir resmin ana konusunu oluşturan nesnelerin daha büyük boyutlu kompozisyonlarda yer alması zihinsel kurgunun yapıldığım göstermektedir. Bu çıkarımı destekleyen bir veri de, Süleyman Seyyid, Hüseyin Zekai Paşa ve G. Enrico'nun şekil 5.1, 5.2 ve 5.3'te yer alan natürmortlarında dördüncü bir örnekten kendi resimsel yönetmeleri, kişilikleri doğrultusunda esinlenerek kurgu yapmalarıdır. Batılılaşma dönemi sanatçılarının biçemsel yaklaşımlarım değerlendirdiğimizde, sanatçılar kalıp bir kompozisyon şeması üzerinde çeşitlemelere gitmektedir. Dönem sanatçıları arasında Süleyman Seyyid çok sayıda natürmort üretmesinin yam sıra farklı kompozisyon şemalarım deneyerek kullanan, araştırmacı ve titiz yaklaşımıyla önemli bir yere sahiptir. Tez kapsamında aynı zamanda nesneler aracılığı ile aktarılan anlam sorgulanmaktadır. Bir nesneyi resimsel düzlemde görmeyi tercih etmek ister istemezi onun ilgiye değer bulmak olduğuna göre, ilgiye değer bulma anlayışı da natürmort resimleri aracılığıyla aktarılmaya çalışılan anlamın tespiti için anahtar bir kavramdır. Anlamın her zaman kültüre özgü bir kavaram olması nedeniyle Osmanlı kültürü, İslam inanışı, sosyo-ekonomik yapı ve dönemin dünya görüşü bütünlüğünde xibir yaklaşım nesneler aracılığıyla kodlanan anlamın/anlamların tespitine katkıda bulunacaktır. Geleneksel Osmanlı bireyi kendini dini bir söylem içinde tanımlamakta; dini kurallarla örgütlenmiş, devlete bağlı ve cemaatçi bir toplumsal yapıda yer almaktadır. Bireyin hayatı dini bir söylem içinde evrenin önemsiz bir parçası olarak görülerek, vadedilen bir cennet anlayışı ile biçimlenmektedir. Bu paralelde natürmortlar üzerinde yer aldıkları nesne ile de bağıntılı olarak genelde“cennet kavramını”yan anlamlamaktadır. Batılılaşma dönemi minyatürlerinde görülen natürmortların benzerlerinin bahçe ve eğlence konulu sahnelerinde yer alması bu yorumu yapabilmemizi kolaylaştırmaktadır. Osmanlı toplumunda nesnelerin resimsel düzlemde betimlenmesi sorunu, toplumun nesne ilgisini belirleyen dinamikle yalandan ilişkilidir. Batılılaşma Dönemi Osmanlı toplumunun yaşadığı temel değişme burjuvazinin doğuşudur. Bu paralelde gündelik hayatta nesne ilgisi ve tüketim artarken, natürmortlarda meyve ve çiçek konusu etrafında gelişen bir düzenlemenin tercih edilmesi İslamiyet'in nesneye ve gösterişçi tüketime karşı olan tavrı ve aynı zamanda geleneksel Osmanlı toplumunun yapısı ile bağıntılıdır. Tanzimat döneminde mekanların aynştırılması ile yemek odasının ortaya çıkması bunları dekore etmek için işlevleri ile bağıntılı natürmort resimleri üretilmesini sağlamıştır. Osmanlı toplumunda duvara resim asmak modernleşmenin bir göstergesi olduğundan, bunun resimsel düzlemde nesne imgeleri ile görselleştirilmesine gerek duyulmamış olmalıdır.
Özet (Çeviri)
Still lifes are the elements of nature and the objects created by man that are construed as paintings, within a specific composition, as chosen by the artist. The artist depicts objects by constructing them as images in different periods and for different goals. He/she, as the artist, creates compositions as an indication to reach a solution pertaining to the problem of painting and/or to ascribe meanings that are exterior to him/herself. The subject of this thesis is the still life paintings that were produced in the Ottoman era, in the aim to become Westernized. In regards the still life paintings that will be taken into account in the first part of the paper, are the examples from the traditional Ottoman arts belonging to this era. Likewise, the second part will cover the new kind of Ottoman arts in the style that constitutes still lifes in canvas. The subject of this thesis is evaluated in relation to two main axis. In regards the first axis, the aim is to determine the approach of the period and of the artist, the second is to discuss the meanings that were brought forth in the form of objects. In order to create a background in the thesis, the still life paintings examined in the introduction pertains to different periods, cultures and geographies. The aim of this section is to provide data in order to make a comparison. In the Ottoman art of painting style, the experimentation of a three-dimensional illusion effect as portrayed on a two-dimensional canvas -namely, mimesis- dates back especially to the second half of the 19th Century, where this was carried out according to a certain programme in canvas paintings. The still life paintings that were produced in this period were evaluated in an analytical fashion as based on the principles of painting such as perspective, geometry, space, model, colour and texture. The creation of the product organism logic was determined as a result of the analyses, along with the determination of the style of language of the period and the artist. Regarding this style of painting, second in line after paintings depicting landscape, comes the still life paintings which are carried out according to observation. In this respect, the latter takes a special place due to it's direct study of an object. However, analyses show that artists also construe in still lifes. In these paintings one can see how the different seasons' fruits all come together and how objects taking lead in another painting are brought forth in compositions of a larger scale. Clearly this shows that there certainly is mental construction taking place. Supporting this data is the work of Süleyman Seyyid, Hüseyin Zekai Paşa and G. Enrico in figure 5.1, 5.2, and 5.3., still lifes, as related to the fourth example, one can see that they have been construed as based upon their own personalities and their personal management of imagery. When we evaluate the approach of style of the artists that belong to this period of Westernization (in the Ottoman era), we see that they have gone into xiiivariation as to the scheme of a certain type of model of composition. Among the artists of this period, Süleyman Seyyid was an artist who not only produced still life paintings, but who also tried various schemes of compositions. Furthermore, he was also an artist who was research-minded as well as being meticulous in his approach ans is thus considered to take a special stance. This thesis also covers the meanings which are projected in the form of objects. If the underlying meaning of wishing to see objects in the form of imagery is directly linked with a certain form of an arousal of interest, then this placement of interest is the key factor behind the meaning of what still life paintings are doing in translation. Given that meanings are notions that are always peculiar to a certain culture, the Ottoman culture, the islamic faith, the socio-economical structure and the world- view of the particular era overall determines the meaning/s that are encoded accordingly. The traditional Ottoman individual defines himself/herself as religious, restricted within religious laws, is dependent upon the government and who also belongs to a religious community. The individual3 s life is viewed strictly in the confines of religion, with no importance to be taking part in the universe, but as solely directed from within to reach a heaven that is promised. In this parallel, the objects projected on to still life paintings are directly linked with the 'notion of heaven'. As can be seen from the still life miniatures of the Westernization period, subjects related to garden and amusement make it easier for one to validate the above comment. In the Ottoman society, the problem of depicting objects in the form of imagery was strongly linked with the society's dynamics to determine the object of interest. The main form of change in this era of Westernization of the Ottoman society brought forth the birth of bourgeoisie. In this framework, as the interest for objects and consumption increased in daily life, the arrangement of fruits and flowers as subjects in still lifes were preferred in order to show the attitude and stance that the Islamic view had taken, as against the object-oriented and pretentious consumptive flow; additionally, this also pointed out the direct link with the structure of the Ottoman society. In the period of Administrative Reforms in the Ottoman era, the separation of different living quarters brought about the dining room and its means of decoration as objects of still life paintings. As it was quite modern to place pictures/paintings on walls in the Ottoman society, there probably was no need to project these visually as imagery of objects.
Benzer Tezler
- Çağdaş Türk resminde bir mitolojik unsur olarak nar
Pomegranate as a mythological element in contemporary Turkish painting
ŞERİFE KONUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarNecmettin Erbakan ÜniversitesiResim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUZAFFER YILMAZ
- Batılılaşma sürecinde Türk edebiyatı ve resminde geleneksel kimlik ve yaşantının sunumu (1876-1923)
Presentation of traditional identity and life in Turkish literature and painting throughout Westernization period (1876-1923)
TUNCAY GEZGİN
Doktora
Türkçe
2017
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH SİNAN GÜLER
- Toplumsal olayların çağdaş Türk resim sanatına yansıması
The Reflection of the social events to contemporary Turkish painting art
MERYEM UZUNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYDIN AYAN
- Osmanlı'da batılılaşma dönemi sanat ve sanat eğitimi
First reflections of the westernization period on Ottoman art and the emergence of Turkish painting art
İPEK SUZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇAĞATAY İNAM KARAHAN