Geri Dön

Alman dilinde tanımlık kavramı ve işlevi

Başlık çevirisi mevcut değil.

  1. Tez No: 18498
  2. Yazar: AYŞE ASLAN(AZAK)
  3. Danışmanlar: DOÇ.DR. ŞEYDA OZİL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1992
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 113

Özet

5. ÇALIŞMADAN ÇIKARTILAN SONUÇLAR VE ÖZET Çalışmamızın başında diller arasındaki yapısal farklılıkların yabancı dilin öğrenilmesinde büyük zorluklar doğurduğunu söyledik. Bu zorluklardan biri de, Türk dilinde Almancadaki biçimiyle görülmediğini kabul ettiğimiz tanımlıkların Almanca öğrenmek isteyen Türkler için hiç de kolay kavranabilecek bir dilsel yapı olmadığı ve çoğu zaman da yanlış kullanıldığıdır. Çalışmanın ikinci bölümünde geleneksel ve yapısalcı dilbilgilerinde tanımlıkların ne şekilde ele alındığı, tarihsel bir çizgiye mümkün olduğunca bağlı kalınarak oldukça ayrıntılı bir biçimde gösterilmiş ve örneklenmiştir. Böylece tanımlığın, eski Almancada sadece adın cinsini gösteren, sonraları da adın yanında, adın halini ve sayısını gösteren bir öğe olmaktan çıkıp, tümce içinde ve nihayet metin içinde önemli görevler yüklendiği izlenmiştir. Sözünü ettiğimiz bu dilbilgilerinde belirli ve belirsiz tanımlığın adı verilmişse de, tanımlıksız kullanım bir biçimbirim olarak kabul edilmediğinden adlandırılmamıştır. Ancak Vater'den itibaren (Brinkmann, Engel, Weinrich) sıfır tanımlığın da varlığı kabul edilmiştir. Yine Vater ile tanımlığın sadece adın yanında bulunan bir öğe değil de, bir sözcük türü olduğu saptanmış, bu sınıfın belirleyici özelliklerinden dolayı aynı belirleyici özelliklere sahip“dieser, mein, kein”gibi sözcükler de Engel tarafından tanımlık 104sayılabilmiştir. Temelde biçim açısından Almancada üç birim saptanmıştır» 1)der, die, das « belirli 2)ein, eine, ein « belirsiz 3)O- sıfır tanımlık Bu arada bir ön koşulu vurgulamak gerekir. Tanımlıkları doğru kullanmak öncelikle ada ait olan tanımlımın doğru olarak bilinmesine ve eğer belli bir hal ile kullanılacaksa o hal ile hangi biçimi alacağının öğrenilmiş olmasına bağlıdır. Almancada adların belirli mij belirsiz mi olduklarını göstermenin en kolay yolu tanımlığı değiştirmektir. Das Zimmer ı Belirli (hangisi olduğu önceden bilinen, belli oda, o oda) Ein Zimmer : Belirsiz (herhangi bir oda, önceden tanınmayan oda) Ancak, /ein/ kullanımında iki işlev arasında seçim yapmak durumunda kalınır. /ein/ harhangi bir, rastgele anlamına gelebileceği gibi, sayı da gösterir. Hangi işlevin ağır bastığını bulmak için, dönüştürüm yöntemine başvururuz:“leh muB mir einen Regenschirm kaufen, meinen alten Regenschirm habe ich irgendwo vergessen”. Bu cümlede bir şemsiye satın alacaksam da önemli olan sayı değil“herhangi bir”işlevidir. Çünkü alacağım“şemsiyemin nitelikleri belli değil”,“ein”i kaldırıp yerine /zwei/ ya da /drei/ koyamayız. 105Oysa alttaki cümlede durum değişiyor,“Wir sind zu dritt, und draulîen regnet es, ein Regenschirm wird uns aile nicht schützen, wir brauchen drei Regenschirme”. Burada /ein/ı kaldırıp yerine /zwei/ koyabiliriz, çünkü belli ki üç kişiye bir şemsiye sayı olarak yeterli değildir. Yani burada /ein/nın işlevi açıkça sayı göstermektir. Ne var ki /ein/ bazen daha başka bir işlev de yüklenebilir.“Bin Zimmer sollte gemütlich sein”. Burada kastedilen ne yalnızca sayı, ne de herhangi bir işlevidir. Kastedilen /ODA/ kavramıdır. Odayı oda yapan rahat olması özelliğidir. Dolayısıyle işlevler alanında yeni bir öğe daha ortaya çıkıyor: genelgeçerlik.,ya da kavramlaştırma. Kavramlaştırma Almancada /ein/ ile sağlandığı gibi /der/ ile de sağlanabilir.“Das Leben ist schön”ya da“Das Leben ist kurz”. dediğimizde kastedilen şu ya da bu kişinin belli ömrü değil, genel olarak tüm insanların yaşamı, yani yaşam kavramıdır. Yine Almancada, bazen tanımlığı tümden atmak ve genel geçerlilik/kavramlaştırma işlevini bu yolla aktarmak mümkündür. Bu kullanıma özellikle atasözlerinde ve deyimlerde rastlarız, Örnek:Übung macht den Meister. Bu açıklamalara bakarak şöyle diyebiliriz. Almancada bir adı tanımlamak demek, o adın belirli mi, belirsiz mi, bir tane mi, (sayı) yoksa kavram mı 106olduğunu göstermek demektir. Bu saydığımız tamamlayıcı işlev kategorilerini dışa vurabilmek için» tanımlık dediğimiz birimleri kullanırız, ya da kullanmayız (der, ein, 0 ). Bu verilerle şöyle bir çizelge ortaya çıkarıyoruz. Bu çizelgedeki verilere göre işlevi doğru yorumlayabilmek için bağlamı ve konumu bilmemiz gerekir. Bu da bizi tanımlıkları Weinrich'in de gösterdiği gibi metin düzeyinde ele almamız gereğine yönlendirmelidir. Uygulama bölümünde değindiğimiz gibi, yapısalcı yöntemle tanımlık biçimbirimini işlevi bakımından tam olarak kavramak mümkün gözükmemekte, ancak metindilbilimsel yaklaşımla bu sözcük sınıfının metin boyutunda yeri ve önemi ortaya çıkmaktadır. Buna göre: 1) Metindeki tanımlık dağılımı metnin hem gösterge, hem de bütün olarak yapısı açısından önemlidir. 2) Tanımlıklar, dinleyici ve okurun metnin dilsel göstergelerinin karşılıklı bağımlılığını anlamalarını sağlayan işaretlerdir. 47Erkman. F.A., 1991, S. 125 1073)±ki tür tanımlxk olduğundan işlevleri açısından ikili bir karşıtlık oluştururlar. 4)Metin, çizgisel bir yapı oluşturduğundan dinleyicinin ve okurun dikkatini yönlendirecek iki temel doğrultu vardır: a) ön gönderim (açıktan kapalıya, metin akışının aksine veya önbilgi düşündüren, belirli tanımlıkla sağlanan) b) Ard gönderim (kapalıdan açığa, metin akışı yönünde veya ard bilgi düşündüren, belirsiz tanımlıkla sağlanan) Bu doğrultuları gösteren belirli tanımlık okurun dikkatini önbilgiye, belirsiz tanımlık ise sonrada edilinecek bilgiye, yani ard bilgiye yönlendirir ve metin içinde belirli bir sisteme bağlı olarak dağılırlar. Bu bilgiler temelde üç şekilde çıkartılabilir ı a)dilsel bağlamdan, b)metin bağlamından, c)dilin şifresinden, yani gizli ortak dilden. Bütün bu verileri gözönünde bulundurursak tanımlıkların metindilbilgisel bakış açısıyla, yani metin boyutları içinde incelenecek şekilde öğrenciye verilmesi daha yararlı olacaktır. Çalışmamızın“Almanca öğrenen Türk öğrencilerin Tanımlık KullanımındaKarşılaştıkları Güçlükler”bölümünde (48) Marmara üniversitesi öğrencilerine uyguladığımız alıştırmalardan da çıkardığımız sonuçlara göre anadili Türkçe olan öğrenciler. Almanca tanımlık kullanımında birçok güçlüklerle karşılaşmaktadırlar. Geleneksel ve yapısalcı anlayışla hazırlanan alıştırmalar öğrencilerin yanlışlarını bir ölçüde azaltabiliyorsa da, cümle sınırı içinde kaldığından öğrenci, tanımlık kullanımı ve işlevini yeterli bir biçimde kavrayıp doğru kullanımlara ulaşamamaktadır. öğrenci ancak metindilbilimsel yöntemlerle hazırlanan alıştırmalar ve açıklamalarla tanımlıkların işlevini daha kolay kavrayacaktır. Ayrıca, tanımlıkların bu yöntemle incelenmesi sonucu elde ettiği bilgilerle öğrenci karşılaştığı metinlerde daha kolay çözümleme ve üretme olanağını da elde edebilecektir. 48Bakınız Çalışmamız 4. Bölüm 109

Özet (Çeviri)

Özet çevirisi mevcut değil.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    472635

    Çokdeğişkenliliği yükseltilmiş çarpımlar gösteriliminde yeni bir destek işlevi belirleyiş yöntemi

    A new support function determination in enhanced multivariance products representation

    SÜHA TUNA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Hesaplamalı Bilimler ve Mühendislik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. METİN DEMİRALP

  2. Tez No

    873303

    Rus dilinde Türkçe kelimelerin analizi

    Analysis of Turkish origin words in Russian

    BUSE KURUYER

    Yüksek Lisans

    Rusça

    Rusça

    2024

    Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Aydın Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ JALE COŞKUN

  3. Tez No

    681411

    Vernacular cosmopolitanism in postmillennial British fiction

    Milenyum sonrası İngiliz romanında yöresel kozmopolitlik

    ELİF TOPRAK SAKIZ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    İngiliz Dili ve EdebiyatıOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İngiliz Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NİL KORKUT NAYKI

  4. Tez No

    615501

    II. dünya savaşı döneminde Amerikan ve Sovyet propagandist canlandırma sinemasının ideolojik ve sanatsal karşılaştırmalı analizi

    II . дүйнөлүк согуш мезгилиндеги америка жана советтик пропагандалык мультфильмдердин идеологиялык жана искусстволук жактан салыштырмa аhaлизи

    YASEMİN KILINÇARSLAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    İletişim BilimleriKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEZER AKARCALI

  5. Tez No

    819283

    Mekandan nesneye nesneden mekana biçimsel ve algısal dönüşümlerin fenomenolojisi

    The phenomenology of formal and perceptual transformations from space to object and from object to space

    CANAN HACIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    İç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ETHEM GÜRER

Geri Dön