Geri Dön

İsmail Gelenbevi'de varlık düşüncesi

The conception of being in Ismail Gelenbevi

PDF İndir

  1. Tez No: 186908
  2. Yazar: AHMET AKGÜÇ
  3. Danışmanlar: PROF.DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2006
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 261

Özet

İsmail Gelenbevû (1730-1791) Osmanlı Devletinin gerileme dönemindeyaşayan, eser yazmanın hoş karşılanmadığı bir ortamda genelde haşiye metoduylaeserler yazan ve önde gelen alimlerden birisidir. O da birçok Osmanlı alimi gibiçok yönlüdür. Mantık, kelam, felsefe, ve matematikle ilgilenmiş, bu alanlardakitaplar yazmış ve ders vermiştir.En genel kavram olarak varlık, cinsi ve faslı olmadığından kendisini dahaaçık hale getirecek bir kavram bulunamadığından tarifi yapılamamıştır. Bunarağmen varlık en açık kavramdır zira insan kendi varlığının açık oluşundan şüpheduymamaktadır. Tercüme hareketlerinden sonra varlık kavramıyla kavramsaltartışma hız kazanmıştır. Bu tartışmanın Kur'an'da şey kavramıyla yapıldığınısöylemek mümkündür.Gelenbevû, varlık alanlarını dört kısma ayırmıştır. Bunlar, Mutlak varlık,zihinsel varlık, zihin dışı varlık ve nefsü'l-emr'de varlık. Bir kısım İslam filozoflarıve kelamcılar, Eflatun'un idelerine tepki olarak zihinsel varlığı kabul etmekle birşeyin iki varlığı olacağı endişesine düşmüş ve zihinsel varlığa karşı tavıralmışlardır. Varlık-mahiyet, varlık-zat, zat-sıfat arasındaki nisbetlerde görüşayrılığı hep bu endişeye dayandığı görülmüştür. Gelenbevû, zihinsel varlığı kabuletmekle varlık alanlarını birbirinden ayırarak problemi çözmeye çalışmıştır.Gelenbevû, varlık modlarını üç bölüme ayırmıştır. Zorunlu varlık, mümkünvarlık ve mümteni'. Gelenbevû, diğer düşünürlerden farklı olarak mümteni'nin enaçık olduğunu ileri sürmüştür. Zira ona göre zorunlu ve mümkün, mümtenisayesinde bilinmektedir. Gelenbevû, mümteninin farazi bir mahiyetinin olduğunu,bilginin bununla ilişki kurduğunu savunmuştur. Aksi halde mümteni, bilgininkonusu olmayacaktır. O, Zorunlu varlığın zihin dışında hüviyetiyle var olduğunuileri sürmüştür. Buna göre birinci ve ikinci kategoriler içi boş kavramlar değildir.

Özet (Çeviri)

Ismail Gelenbevi (1730-1791) was a prominent scholar of late Otomanperiod. At this time, producing original Works had not been tolerated,instead expository remarks on some classical works had been popular andthese kinds of works had been encouraged. Gelenbevi was among theselatter group and accordingly he wrote such books as logic, theology,mathematics, etc.The concept of Being or Existence have been dicsussed both theologiansand philosophers. The trace of this discussion can also be found in the HolyQur?an. Qur?an uses the concept of ?şay?? to refer to it.Gelenbevi divided existence realms into four: These are, absolute being,mental or abstract being, concrete being and being in nafs al-amr. Somemuslim philosophers and theologians rejected mental or abstract being as ithad it roots in Platonian ideas. Essence-existence, existence-attributes, andsome other problems have arisen from this dualistic structure. By aceptinmental or abstract being Gelenbevi tried to solve the problem.Gelenbevi divided existence modes into three: necessary being, possiblebeing and impossible being. Different from other scholars, Gelenbevi heclaimed that the impossible is the most clear and defined one. Because,necessary and possible beings could only be found and defined thanks tothe impossible.He also claimed that `impossible? has a assumptionalnature and knowledge can contact it. Otherwise, it could not be the object ofany knowledge. He also claimed that necessary being could just be knownthrough its external existence. According to this exposition, the first andsecond categories are not but futile concepts.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    796327

    Yazıcızâde kardeşler ve İsmail Hakkı Bursevî'de tasavvuf metafiziği

    Yazicizâde brothers and Ismail Haqqi Bursawi metaphysics of sufism

    ASUDE YILMAZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinSakarya Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BÜŞRA ÇAKMAKTAŞ

  2. Tez No

    221844

    Yeniçağ'da toplum sözleşmesinin felsefî temelleri ve Namık Kemal'e etkisi

    Philosophical basis on the social contract in the new era and it's influence on Namık Kemal

    HATİCE UMUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    FelsefeMarmara Üniversitesi

    İlahiyat Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İSMAİL KILLIOĞLU

  3. Tez No

    824340

    Âşık Veysel'in şiirleri üzerine ontolojik bir inceleme

    An ontological study of minstrel Veysel's poems

    ŞENEL VURAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Halk Bilimi (Folklor)Gaziantep Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BEHİYE KÖKSEL

  4. Tez No

    122011

    Edib Harabi Divanı (inceleme-metin)

    Divan of Edib Harabi

    KEMAL ÜÇÜNCÜ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Türk Dili ve EdebiyatıFırat Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. İSMAİL GÖRKEM

  5. Tez No

    655556

    İsmail Gelenbevî'de nefsü'l-emr

    Thing itself in Ismail Kalanbawi

    AHMET KARAGÖZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinAtatürk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SİNAN ÖGE

Geri Dön