Kıbrıs'ta bir sömürge kurumu: Kavanin meclisi (1882-1931)
A colonial institution in Cyprus: The legislative (Kavanin) Council (1882-1931)
- Tez No: 188325
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Kavanin Meclisi, Yasama Meclisi, Sömürge Kurumu, K ıbrıs, Kıbrıslı, Kolonyalizm, Kavanin Council, Legislative Council, Colonial Institution, Cyprus, Cypriot, Colonialism
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 372
Özet
Kıbrıs'ın bir İngiliz sömürgesi oldu ğu dönem içerisinde, 1882 Anayasas ı'yla kurulanYasama/Kavanin Meclisi, Ada'n ın ilk parlamentosu say ılabilir. Yerli halk taraf ındanseçilmiş sivil temsilcilerin, atanm ış İngiliz memur üyelerden iki kat fazla oldu ğu bu Mecliskanalıyla, sömürge halk ının ülke yönetimine ?en az ından yasama i şlerine- kat ılımlarıkısmen de olsa sağlanmış oluyordu. Kavanin Meclisi, Ada halkının Anglo-Sakson hukuksalilkeleri çizgisinde bir parlamenter demokrasi prati ği edinmesine yol açm ış, ancak bu süreç,1931 y ılında İngiliz sömürge yönetiminin Meclisi feshetmesiyle kesintiye u ğramıştır. 82yıllık İngiliz sömürge dönemi içerisinde Meclisin ömrü yakla şık 50 yıldan ibaret olabilmiş,bu 50 yıl boyunca Ada'da 11 genel ve çok sayıda ara seçim yapılmıştır.Sömürge dönemi uygulamalar ı, geleneksel kurumlar ile yap ıları k ısmen koruyarakmodernleşme sürecinde yeni bir kimlik kazanmalar ı ile politize olmalar ını da getirmi ştir.Dinsel kimlikten etnik kimli ğe geçi ş süreci de bu dönemde tamamlanm ış, ça ğın gere ğiolarak geli şimlerini sürdüren milliyetçiliklerin birbirlerine kar şıtlık temelinde nitelikkazanmaları söz konusu olmu ştur. Bu noktada İngilizlerin, kolonilerinde uygulad ıklarıgenel olarak kabul edilen ?böl-yönet? gibi taktik ve stratejiler yoluyla, Ada halklar ıarasında zaten var olan siyasal kar şıtlıkları kulland ığı, gerekti ğinde bunlar ınbelirginleşmesini te şvik etti ği de göz ard ı edilmemelidir. Sömürge yönetimi, Adaüzerindeki varlığını uzun süreli kılmak için her bir toplum içindeki ayr ılıkları da kullanmış,kendisiyle işbirliğine eğilimli liderlik kadrolarını desteklemeye çalışmıştır.İngiliz yönetimi, Ada'n ın geleneksel dine dayal ı toplumsal ayrışmalarını temel alarak, Adahalkını Müslüman ve Gayrimüslim şeklinde tanımlamaya devam etmi ş, bu gruplar ın nüfusoranını gözeterek ise Meclisin toplam yerli sandalye kontenjan ının %25'ini Müslümanlara,geriye kalan %75'ini ise gayrimüslim cemaatlere ay ırmıştır. Ancak bu ay ırım, Ada nüfusyapısı ile ko şullarına ba ğlı olarak Meclis üyelerinin a ğırlıklı şekilde Müslüman Türk veOrtodoks Rumlardan olu şmasını sağlamış, Ada'da ya şayan Maronit, Ermeni, Yahudi gibinispeten küçük cemaatler temsil edilmemi ş, sadece Ortodoks Rumlar ın Meclisi boykotettikleri dönemlerde örneğin Maronit cemaatin temsilcileri Meclise girebilmiştir.Mecliste Müslüman, Gayrimüslim ve Hükümet Kanad ı olmak üzere toplam üç gruptan sözedilebilir. Bununla birlikte Enosis talebinin gündeme getirilmedi ği özellikle ilk yirmi y ılboyunca ise daha çok Müslüman ve Gayrimüslim yerlileri temsil eden seçilmi şler ile İngilizsömürge yönetimini temsil eden Hükümet Kanadından oluşan iki gruptan da söz edilebilir.Anayasa'nın Meclise tan ıdığı yetki ve haklar yerli üyelerin Ada yönetimine kat ılımlarınıoldukça sınırladığından sosyo-ekonomik ve kısmen idari içerikli ortak sorunlar ı paydasındayerli üyeler, Meclisteki Hükümet Kanad ına kar şı bir muhalefet partisi görünümükazanmaktaydı. Kıbrıslı Türk ve Rum yerli üyelerin, siyasi nitelikli konu ve hedeflerindekeskin bir şekilde ayrılmaları ise Mecliste bir Türk-İngiliz ittifakına yol açıyordu.Meclisin sayısal kompozisyonu, farkl ı gündem ve konulara göre olu şan grupların herhangibir karar ç ıkartabilmeleri için uzla şmalarını gerektirmekteydi. Toplam üç grup söz konusuolduğunda, hiçbir grup tek ba şına Meclisi kontrol etme gücüne sahip de ğildi. Meclisteçoğunlukla İngiliz ve Rum üyeler çat ışma ya şadıklarından, Meclisin en küçük grubunuoluşturan Türk üyeler stratejik bir kilit konumunda bulunmaktaydılar.Meclis, Ada'da bir uzla şı kültürünün geli şmesini sa ğlayabilecek potansiyel detaşımaktaydı. Özellikle K ıbrıslı Türk ve Rum üyelerin Ada'n ın ortak sorunlar ı noktas ındauzlaşabilmeleri, Ada yönetimine gerçek anlamda kat ılımlarının sa ğlanması halinde, kendiyönetimlerindeki bir K ıbrıs fikrine sadakat geli ştirmelerini getirebilirdi. Ancak yerlivekiller nezdinde Meclise talep ettikleri yetkilerin bir türlü tan ınmamış olmas ı, Adakaynaklarının ne şekilde ve hangi alanlara harcanaca ğı konular ındaki fikirlerinin dikkatealınmaması ve benzeri, Ada yönetimine kat ılıp idari tecrübe edinmelerini engelledi ği gibiMeclisin i şlevselliği ile yarar ını bile sorgulamalar ına neden olmaktayd ı. Bu durum, Rumileri gelenleri aras ındaki önceli ğin Enosis mücadelesine verilmesi taraftarlar ınıgüçlendirdiği de aç ık olup, mücadelelerini yasal düzlemde koloni kurallar ıylaveremeyecekleri duygusunu geliştirmelerinde de rol oynamıştır.Kavanin Meclisi'nde bulunan tüm üye ve gruplar ın, büyük ölçüde sa ğlandığı görülen ifadeözgürlüğü çerçevesinde, hemen her görü şü dile getirmeleri mümkündü. Bu durum, Meclistutanaklarının Ada sosyo-ekonomik ve siyasal tarihini ayd ınlatacak, Ada halklar ınınkültürel-siyasal seviyelerine, olay ve konulara yakla şımlarına, sorunlar ı ile beklentilerineışık tutacak içerikte olmasını sağlamıştır.
Özet (Çeviri)
The Legislative/Kavanin Council, established in accordance with the 1882 Constitutionduring the British Colonial Period in Cyprus, can be considered as the first parliament onthe island. Through this Council, whose local elected members were twice as numerous asits appointed British official members, the participation of the colonized community in thegovernance of the country -at least in the legislative sense- was ensured, albeit partially.The Legislative Council helped the island community to adopt the practices of aparliamentary democracy along Anglo-Saxon legal principles; however, this process wasbrought to an end when the British colonial administration dissolved the Council in 1931.The longevity of the Council thus totaled only about 50 years out of the 82 years of Britishcolonial rule and 11 general elections and a number of by-elections were held on the islandover these 50 years.Colonial rule practices partially preserved traditional institutions and structures whilecausing them to gain a new identity and to become politicized in the process ofmodernization. The transition from religious identity to ethnic identity was also completedduring this period, and nationalisms, which were developing as part of contemporarytrends, gained a mutually adversary quality. At this point, the fact that the British, through?divide-and-rule? and other similar tactics and strategies they commonly applied in theircolonies, used the already existing political conflict between the communities on the islandand even encouraged them to become more pronounced has to be taken into account. Thecolonial administration, with a view to reinforce its presence on the island, used thedifferences within the island population and attempted to support the leadership elementsthat seemed willing to cooperate with them.The British administration took the traditional religion-based social differences andcontinued to define the island population in terms of Muslim versus non-Muslim; they thusallocated 25% of the seats in the Council to the Muslim and the remaining 75% to the non-Muslim community, based on these groups? respective proportions in the population. Thisallocation caused the Council membership to be constituted by a great majority of MuslimTurks and Orthodox Greeks, and relatively small communities living on the island, such asthe Maronite, Armenian, and Jewish, were not represented; for instance, representatives ofthe Maronite community were able to gain access to the Council only during the periodwhen Orthodox Greeks were boycotting the Council.The Council can be considered as constituted by three wings, namely, Muslim, non-Muslim, and Governmental. However, especially during the first twenty years when thedemand for Enosis was not on the Council?s agenda, it would be more accurate to speak oftwo wings: the Muslim and non-Muslim elected locals and the Governmental Wingrepresenting the British colonial administration.As the authority and rights given the Council by the Constitution rather limited the localmembers? participation in the governance of the island, such socio-economic and partiallyadministrative problems that were common to all local members made them into anopposition party of sorts against the Governmental Wing in the Council. On the other hand,the sharp conflict between the Turkish and Greek Cypriot local members? political issuesand objectives created a Turco-British alliance in the Council.The numerical composition of the Council necessitated various groups -formed dependingon the nature of the agenda- to reach a consensus for any decision to be passed by theCouncil. When there existed three groups, none of them was able to gain sole control of theCouncil. As British and Greek members were frequently opposed, the smallest group in theCouncil, the Turks, came to occupy a strategic key role.The Council actually had the potential to establish a culture of compromise and consensusbuildingon the island. Especially when Turkish and Greek Cypriot members agreed oncommon problems, if they had been allowed to truly participate in the governance of theisland, they could have developed a loyalty to the idea of a Cyprus under their own rule.However, the fact that they were denied the rights they demanded from the colonialgovernment, that their views on how and where the island?s resources would be utilizedwere not taken into consideration, and other similar problems not only prevented them fromgaining administrative experience in the governance of the island, but also caused them toquestion the very functionality and usefulness of the Council. This state of affairs clearlystrengthened the view within the Greek leadership that the struggle for Enosis had to begiven priority, and played a role in encouraging the sense that they would not be able toconduct such a struggle on a legal basis and within the framework of colonial regulations.It can be observed that freedom of expression was largely granted to all members andgroups within the Legislative Council and that it was possible to express almost any view.This situation allows the Council minutes to be such that they could clarify the island?ssocio-economic and political history and shed light on the cultural/political level of eachisland community, on their approach to various events and issues, and on their problemsand expectations.
Benzer Tezler
- Bir sömürge modernleşme örneği olarak Kıbrıs'ta kent ve mimarlık (1878-1960)
Urbanization and architecture in Cyprus as an example of colonial modernization (1878-1960)
ASU TOZAN
- 93 Harbi'nden Lozan'a Kıbrıs'ta İngiliz işgali
English invasion in Cyprus from 93 War to Lousanne
KADİR KARGI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihErciyes Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FUNDA ACAR
- Cyprus and European Union relations
Kıbrıs ve Avrupa Birliği ilişkileri
EBRU KAPTAN SERTOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2000
Uluslararası İlişkilerHacettepe ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN BAĞIŞ
- Kıbrıs'ta sivil toplum ve sivil toplum kuruluşları
Civil society and non-governmental organizations in Cyprus
SAADET ALPAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
GazetecilikAnkara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HALİL NALÇAOĞLU