Cumhuriyet İstanbul'unda modernlik fragmanları
Fragments of modernity in republican Istanbul
- Tez No: 188402
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET ÖZDEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: İstanbul, Republic, Modernisation, Transportation, Cinema
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 352
Özet
Türkiye'de Cumhuriyet dönemine eğilen tarih çalışmaları, söz konusu dönemdegerçekleşmiş değişimin neredeyse tümünü siyasal erke mal etme eğilimindedir.Bu yüzden Türkiye'de modernleşme deneyimi genelde yukarıdan aşağıyauygulanan bir proje olarak algılanmaktadır. Bu çalışma hem bu eğilimin hem debu algılamanın dışına çıkmayı amaçlamaktadır.Tez, teknolojik yeniliklere ve değişen koşullara bağlı olarak gündelik hayatıntecrübesi üzerinden de bir değişimin varolabileceğini ve bu değişimin pekalamodernlik olarak isimlendirilebileceği iddiasını taşımaktadır. Çalışma, birmodernleştirme projesinin aşikar olduğu Türkiye Cumhuriyet'inin ilk on beşyılında, 19. yüzyıldan beri kendine ait koşullarla değişen İstanbul'da bu projedenbağımsız olarak gerçekleşmiş bir modernleşmenin varlığını göstermeyiamaçlamaktadır. Bu tez, modernleşmenin gündelik hayatta fragmanlar halindebulunabileceğini varsayımı ile gündelik hayatın kimi mekânlarında geleneğindışına çıkan ve değişen insan davranışlarına ve duygulara iddiasınıdestekleyecek olgular olarak yaklaşmaktadır. Bu olgular gündelik hayatınkaynağı gazetelerin ya üçüncü sayfalarına ya da zabıta sütunlarına yansıyanhaberlerden ve dönemi yaşamış edebiyatçıların yine aynı dönemde İstanbul'dageçen eserlerinden derlenmiştir.Bu amaçla ilk önce toplu ulaşım, yerleşim biçimleri ve benzersiz yeni bir tecrübesunması nedeniyle kolektif bir eğlence olarak sinema üzerinden bahsi geçendeğişimin nasıl gerçekleştiği saptanmaya çalışılmıştır. İkinci aşamada kadınerkek ilişkilerine değişimin nasıl yansıdığı, objektif bir bağ olarak paranın hertürlü ilişkiyi nasıl biçimlendirdiği ve değişen koşulların şehri paylaşan farklımilletlerden insanlar arasındaki ilişkileri nasıl dönüştürdüğü gibi sorularcevaplanmaya çalışılmıştır.Sonuç olarak bu çalışmada, İstanbul'un Türkiye'deki genel modernleşmesürecinden bağımsız olarak, kendine özgü koşullardan kaynaklanan birmodernleşme tecrübesi olduğu ve bu tecrübenin de çağdaşı Batı Avrupaşehirleriyle benzer noktalar taşıdığı ortaya konulmaktadır.Anahtar Sözcüklerİstanbul, Cumhuriyet, Modernleşme, Ulaşım, Sinema
Özet (Çeviri)
Historical studies that deal with Republican era in Turkey tend to attribute thetransformation in the period at issue almost in its entirety to political powerholder.Hence modernisation experience of Turkey is perceived as a projectimposed from top to bottom. This study aims to leave aside this tendency aswell as this perception.The thesis asserts the probability of a transformation in daily life under theinfluence of technological innovations and changing circumstances and ofdesignating this transformation as modernization. This study intends to revealthe existence of a modernization that took place in İstanbul which evolved in itsvery specific conditions since 19. century independent of mentioned project inthe first fifteen years of Turkish Republic, a period during which there is anevident modernization project. The thesis, assuming that it be probable to findmodernization in daily life in fragments, approaches changing humanbehaviours and feelings in certain fields of daily life that no longer follow thetraditions as corroborative facts. These facts are compiled either from the newsextracted from the third page news and police columns of newspapers whichare sources for daily life or from works of men of letters who lived during thatperiod and produced works setting of which is İstanbul of that period.For that purpose, initially; how the transformation aforementioned occured isinquired through the study of public transportation, housing and cinema as acollective entertainment -since it offers a unique, new experience.Secondarily, answers for such questions as how the transformation foundreflection on relations between opposite sexes, how money, as an objectivebond, shaped relationships of all sorts and how the changing circumstancestransformed the relations between individuals of different nationalities dwellingin the same city are sought.As a conclusion, it is revealed that İstanbul had a modernisation experienceresulting from its own circumstances that was independent of the generalmodernisation process in Turkey and that this experience had affinities with thatof western european cities of that period.
Benzer Tezler
- Erken Cumhuriyet İstanbul'unda kentsel değişim (1928-1950)
Urban transformation in Istanbul in the Early Republican Period (1928-1950)
ÖZLEM SILA DURHAN
- Erken Cumhuriyet dönemi İstanbul'unda Kurban Bayramları (1923-1938)
Sacrificial Festivals in Early Republican Istanbul (1923-1938)
ABDULSAMET AĞDAŞ
- Erken cumhuriyette modernleşmenin mekânsal temsilleri: İstanbul'da sokak isimlendirmeleri
Spatial representations of modernization in the early republic: Street naming in Istanbul
SEMİH ÇAĞMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADİL BAKTIAYA
- Carnival celebrations in Istanbul: The changing perception and experience of Apokries and Baklahorani
İstanbul'da karnaval kutlamaları: Apokries ve Baklahorani'nin değişen algısı ve deneyimi
NAZ VARDAR
- Cumhuriyet Dönemi İstanbul'unun kara kışları ve sosyal hayata etkileri (1929, 1954 ve 1987)
Severe winters of Republic Period Istanbul and its effects on social life (1929, 1954 and 1987)
GAMZE SÜRCAN DÜZGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET METİN HÜLAGÜ
