Geri Dön

Bilim-kuramsal açıdan çeviribilimde kavram sorunu-kaynak metin (KM) ve erek metin (EM) kavram çifti açısından bir gerekçelendirme denemesi

Begriffsproblematik der translationswissenschaft aus wissenschaftstheoretischer sicht-ein argumentaionsversuch im bezug auf das begriffspaar ausgangstext (AT) und zieltext (ZT)

PDF İndir

  1. Tez No: 189015
  2. Yazar: SEVİL ÇELİK
  3. Danışmanlar: DOÇ.DR. İSMAİL İŞCEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2005
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mersin Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 245

Özet

ÖZET (Türkçe)Genel bir çerçeveden bakılınca ilkesel olarak bilimsellik `ortak kabuller'temelinde gerçekleştirilmektedir. `Çeviri bilimi'nde ise `ortak kabuller' alanınbilimselliğini ortaya koyacak niteliktedir. Kaynak Metin (KM) ve Erek Metin(EM) kavram çifti alana tutulan bir ayna olarak değerlendirilebilir. Her bilimalanında `ortak kabuller' bağdaşıklık ve genel geçerliği olan söylemsel dizgeleriiçerir; bu görünümü de çoğunlukla söylem birliği ve dizgesellik şeklindesomutlaşır.`Çeviri bilimi'nde 60'lı yıllardan bu yana `kompleks'; diyesi karmaşık ve`bağdaşıksızlık' durumları ve gerçeklikleri saptanmaktadır. Kavramsal örneklerKM ve EM kavram çiftinin her bir model ve `kuram'da farklı bir işlev iletanımlandığı ve kullanıldığı bulgulanmıştır. `Çeviri bilimi'nde tüm geçerli kılınankavramların farklı içerik ve işlevsel boyutları ile kullanıldığı ortadadır.Bağdaşıksızlığa etki eden durum, tekil etmenlere dönük çalışmaların tümelbir dizgesellik içinde oluşmamaları olarak gerekçelendirilebilir. `Çeviri bilimi'ndetekil etmenlerin saltlaştırılmasıyla tümel bir çeviri olgusuna ulaşmak olanaklıdeğildir. KM ve EM kavramları hem heterojen (çeşitli) kullanımları, hem de çeviriolgusunu betimlemedeki yetersizlikleri bakımından ortak kabul olarak görülemez.Her iki kavramın da `çeviri bilimi' kaynakçası içinde ilk olarak ne zaman ve nasılbir yaklaşımla kullanıldığı önemlidir. Burada her şeyden önce ortaya çıkartılmakistenen boyut dar anlamda her iki kavramın da ne derecede yerleşik olup olmadığısorusu; geniş anlamda ise, her iki kavramın `çeviri bilimi'nin gelişimindeki önemive işlevi yönünde odaklanmaktadır. Bu tür bir araştırma yaklaşımı,`disiplinlerarasılık' betimini de bir sorunsal olarak tanımlamaktadır. `Çeviribilimi' içinde farklı boyut ve katmanlarda bağdaşıksızlık durumları saptanmaktave bulgulanmaktadır.`Çeviri bilimi'nin betimlenmesi ve tanımlanması çabasında tekilkavramların bağdaşıksız bir anlayışla içeriklendirildiği saptanmıştır. Çalışmada,uygulama örneği olarak `çeviri bilimi' içinden iki model irdelenmiştir. `Çeviribilimi' içindeki modellerin genellikle karma kuramlar niteliğinde olduklarıbulgulanmıştır. Modellerin bu çalışmadaki betimleri, modellerin bütününe dönükkapsayıcı ve tümel olarak açıklayıcı olma iddiasından uzaktır.

Özet (Çeviri)

iZUSAMMENFASSUNG (Almanca)Aus einer allgemeinen Perspektive her gesehen, realisiert sichWissenschaftlichkeit prinzipiell auf allgemeine Akzeptanz. In derÜbersetzungswissenschaft können diese wichtige Hinweise auf dieWissenschaftlichkeit der Disziplin geben. Man kann das Begriffspaar AT undZT als ein Spiegel bezeichnen, in der sich die Wissenschaftlichkeit derDisziplin wiederspiegelt. In jedem Wissenschaftsbereich beinhaltet allgemeineAkzeptanz vereinbare und allgemeingültige Aussagen; dies zeigt sichwiederum als gemeinsame Aussagen und Systematisierbarkeit.In der Übersetzungswissenschaft wurde seit den 60?er Jahren einZustand der `Komplexität? und `Unvereinbarkeit? festgestellt. In Bezug auf dieBegriffsbeispiele; AT und ZT wurde festgestellt, dass diese jeweils inverschiedenen Modellen und `Theorien? unterschiedlich verwendet werden. Esbesteht hier auch die Feststellung, dass die Begriffe mit unterschiedlichenInhalten und Funktionen verwendet werden.Der Grund für die Unvereinbarkeit kann bei der Teilaspektualität derAnsätze gesucht werden: Man kann ihn aber auch an der nichtSystematisierbarkeit zu einem Ganzen Komplex verankern. In derÜbersetzungswissenschaft ist es aber nicht möglich auf dem Wegeteilaspektueller Aussagen zu einem ganzheitlichen Phänomen des Übersetzenszu gelangen. Da sie mit heterogener Bedeutung verwendet werden und bei derBeschreibung des Phänomens des Übersetzens nicht ausreichende Erkenntnisseliefern können, können die Begriffe AT und ZT nicht als allgemeine Akzeptanzangesehen werden. Es ist daher wichtig in der übersetzungswissenschaftlicheniiLiteratur herauszuarbeiten, wann und wie der Gebrauch dieser beiden Begriffestattgefunden hat. Hier ist vorallem zu Betonen, dass im engeren Sinne dieFrage aufgestellt wird, inwieweit diese Begriffe etabliert sind und im weiterenSinne was für eine Rolle und Funktion sie bei der Entwicklung derTranslationswissenschaft haben. Ein solcher Forschungskonzept bezeichnetsomit auch die `Interdisziplinarität? als eine ergänzende Problematik. Aufverschiedenen Ebenen und Lateralitäten wurden Unvereinbarkeitspunktefestgestellt. Es ist auch eine Tatsache, dass bei den Beschreibungs- undDefinitionsversuchen teilaspektuelle Begriffe mit einem unvereinbarenKonzept gebraucht werden. Als Untersuchungsbeispiele des Praxisbereichs derStudie wurden zwei Modelle ausgesucht und in Betracht genommen. Hierwurde festgestellt, dass die in der Übersetzungswissenschaft verwendetenModelle als Misch-Theorien bezeichnet werden können.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    5650

    Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)

    Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)

    A. TURGAY KURULTAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1989

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi

    Alman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı

    PROF.DR. ŞARA SAYIN

  2. Tez No

    451944

    Çeviribilimde skopos kuramının felsefi bakış açısıyla yeniden yorumlanması

    Re-interpreting the theory of skopos within translation studies from a philosophical point of view

    NESRİN ŞEVİK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Mütercim-TercümanlıkSakarya Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUHARREM TOSUN

  3. Tez No

    303676

    Çeviribilimde disiplinlerarasılık ve Türkiye yansımaları

    Interdisciplinarity in translation studies and its repercussions in Turkey

    BURCU DEMİRBOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MİNE YAZICI

  4. Tez No

    534433

    (Non-)/conformity in translation: Who (non-)/conforms to what, when, how and why?

    Çeviride riayet etme(me): Kim neye, ne zaman, nasıl ve niçin riayet ediyor/etmiyor?

    KADİR İLBEY ÇAKIROĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Mütercim-Tercümanlıkİstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. IŞIN ÖNER

  5. Tez No

    445938

    Çeviribilimde yerelleştirme paradigmasına doğru

    Towards a localization paradigm in translation studies

    MEHMET CEM ODACIOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Mütercim-TercümanlıkSakarya Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. ŞABAN KÖKTÜRK

Geri Dön