Belağatta Talebi İnşa (dilek bildiren anlatımlar)
Talebi İnşa in Rhetoric (expressions reporting request)
- Tez No: 189333
- Danışmanlar: PROF.DR. TACETTİN UZUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 201
Özet
BELÂGATTA TALEBà NŞÂ(Dilek Bildiren Anlatımlar)MUSTAFA KAYAPINARÖZETSöz (kelâm), haber ve inşâ şeklinde iki kısma ayrılır. Telaffuz edildiğinde dışdünyada karşılığı olan, bunun tabii bir sonucu olarak da hakkında ?doğru? ya da?yalan? hükmü verilebilen sözlere haber; telaffuz edilmesiyle var olan ve aynızamanda bir eylem teşkil eden yahut hakkında doğru ya da yalan hükmüverilemeyen sözlere ise inşâ adı verilir.Haber-inşâ ayırımı Arapça kaynaklarda, VII. yüzyılda yerleşik bir halde iken;batıda ancak 1950'lerde fark edilmeye başlanmıştır. John L. Austin ve JohnSearle'ün söz edimleri kuramı bunun bir sonucudur.nşâ, içerisinde ?talep? faktörü bulunup bulunmamasına göre talebû ve gayr-ıtalebû şeklinde ikiye ayrılır.Talebû inşânın istifhâm, emir, nehiy, temennû ve nidâ olmak üzere beş üslûbubulunmaktadır.stifhâm, muhataptan bir bilgiyi öğrenme talebi iken; emir bir işi yapmasını,nehiy yapmamasını, nidâ muhatabın konuşana yönelmesini, temennû ise beklenmeyenbir şeyin olmasını, istemektir.Emrin hakûkû anlamı, bir fiilin meydana gelmesini muhataptan otoriter birtarzda talep etmektir. Otuz bir adet mecâzû anlamı bulunmaktadır.Nehyin hakûkû anlamı, muhataptan otoriter ve bağlayıcı bir tarzda fiildenkaçınmasını talep etmektir. On yedi tane mecâzû anlamı mevcuttur.stifhâm, önceden bilinmeyen bir şeyi ?anlama, öğrenme isteği?dir. Talebû inşâüslupları içinde, belâğat açısından en zengin olanı istifhâmdır. Kırk civarında mecâzûanlamı vardır.Temennû, meydana gelmesi imkansız veya uzak ihtimal olması sebebiyle,umulmayan fakat arzu edilen bir şeyin talep edilmesidir. Kaynaklarda temennûye aitiki mecâzû anlamdan söz edilmiştir.Nidâ, muhâtabın konuşana yönelmesini talep şeklinde tanımlanmaktadır ve buüslûba ait on kadar mecâzû anlam tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
TALEBÃ NŞÂ in RHETORIC(Expressions Reporting Request)Mustafa KAYAPINARABSTRACTSpeech (kelâm) is separated in to two parts as haber (constative) and inşâ(performative).Speech which has an equivalent outside world and as a natural result of this whichcan be adjudged as true or lie is called haber (constative), on the other side speech whichexists only when pronounced and also forms an action or can?t be adjudged as true orlie is called inşâ (performative).When the distinction between haber (constative)and inşâ (performative) wassettled in Arabic sources in the VII. century, in the West it started to be realized only in1950s. John L. Austin ve John Searle?s speech theory is a result of this.Haber (constative) is separated in to two parts as talebû or gayr-ı talebû whether ithas a ?taleb? (request) factor in it or not.Talebi inşa has five styles as istifhâm (question), emir (imperative), nehiy (negativeimperative), temennû (wish) and nidâ (exclamation).stifhâm (question) is a request to get information from the person addressed, emir(imperative) is to want the person to do something; nehiy (negative question) not to dosomething, nidâ (exclamation) to direct the person to the speaker, and temennû (wish) isto want something unexpected happen.stifhâm (question) is the request to learn and understand something unknownbefore. Among talebû inşâ styles, istifhâm (question) is the richest one in terms ofbelâğat. It has nearly forty metaphoric meanings.The real meaning of emir (imperative) is to want the person to do something in anauthoritative way. It has thirty one metaphorical meanings.The real meaning of nehiy (negative question) is to want the person avoid doing theaction in an authoritative and compulsory way. It has seventeen metaphoric meanings.Temennû (wish) - because that it is impossible or has little possibility to happen- isto wish something unexpected but desired. In sources two metaphoric meaning arementioned about wish.Nidâ (exclamation) is defined as to want the person addressed to direct to thespeaker, and there are nearly ten metaphoric meanings about this style.
Benzer Tezler
- Âl-i İmran süresindeki inşa üslubu
Building styles of Al-i in the Qur'an
DEARY MOHAMMED ATA RASHED
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ŞİRİN ÇIKAR
- Arap belâgatında inşâ-i talebî Nisâ, Mâide, En'âm sûreleri örneği
The construction requring demand (Inşâ-i talebî) in Arabic rhetoric sample of surah Nisâ, Mâide and Enâm
ZEYNEP ÜNVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SULTAN ŞİMŞEK
- Belâgat ilminde inşâ (Âli İmrân Sûresi örneği)
Composition in the science of rhetoric (The example of Surah Al- İmran)
YUNUS EMRE ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TAHSİN YILDIRIM
- İnşâ-i talebî yapılardaki belâgî unsurların anlama etkisi -Kehf Sûresi örneği-
The effect of rhetorical elements in inshaî-talabî structures on the meaning in the context of Surah al-Kahf
EYYUP KARACA
- Arap Dili ve Belağatına göre Kur'an-ıKerim' de Nehiy
Probition in Quran according to Arabic language and rhetoric
MEHDİN ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinMarmara Üniversitesiİlahiyat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NUSRETTİN BOLELLİ