Grafik eğitiminde öğrencilerin görsel algı ve algılama farklılıklarının afiş tasarımları yoluyla saptanması
In graphic education to determine visual perception of students and perception differences trough placard designs
- Tez No: 190373
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLSÜN PARLAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Güzel Sanatlar, Education and Training, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Grafik Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, kız meslek liselerinde uygulanan grafik eğitimindeki afiştasarımları yoluyla görsel algıda, öğrencinin duygu ve düşüncelerinin sanat eğitimi çerçevesiiçerisinde, davranış ve yaratıcılık ilkeleri ve sanatın elemanları kapsamında farklılıklarınıölçmektir.Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen bir anket ve bir görüşmeformu kullanılmıştır. Geliştirilen anket ve görüşme formu, aşağıda belirtilen Ankara iliÇankaya ve Altındağ ilçelerinde bulunan, üç kız meslek lisesindeki grafik bölümü ikinci veüçüncü sınıflarından toplam 95 öğrenci ve 14 öğretmene uygulanmıştır.Ankara ili Çankaya ilçesinde;-Yüzüncü Yıl Anadolu Kız Meslek ve Meslek Lisesi, (4 öğretmen)Ankara ili Çankaya ilçesinde;-Aliye Yahşi Anadolu Kız Meslek ve Meslek Lisesi, (4 öğretmen)Ankara ili Altındağ ilçesinde;-Şerife Uludağlı Kız Teknik Olgunlaşma Enstitüsü, (6 öğretmen öğrenci)Bu meslek liselerinden anket formlarıyla toplanan bilgiler, araştırmanın amaçlarınıgerçekleştirmek üzere analiz edilerek, ankette yer alan her sorunun frekans ve yüzdesi alınmıştablolaştırılarak yorumu yapılmıştır. Görüşme formlarından elde edilen bilgiler de analizedilerek yorumlanmıştır.Anket formlarından toplanan bilgilere göre, kız meslek lisesi grafik bölümü ikinci veüçüncü sınıf grafik öğrencilerinin dörtte biri, afişlerde imgelerin düzenlenmesinde, parlak vecanlı renklerin tercih edilmesi ve renkler arasına güçlü kontrastlar oluşturulması, sözelunsurlar ve imgeler arasında açıklayıcı, destekleyici, yorumlayıcı bir ilişki kurulmasıgerektiğini belirtmişlerdir.Öğrencilerin dörtte biri, bir afişi başarılı kılan özellikler arasında, kontrastlık,çarpıcılık, kesinlik ve sadelik gibi özelliklerinin yanında simetrik görünümlerin de afişte ilgiyiarttırabileceğini, görsel unsurların çok fazla kullanımının asıl hedeflenen mesaj konusundakarmaşa yarattığını, yatay ve dikey duran görünümlerin kompozisyonda denge sağladığını,sanatsal yönü olan, bilindik olmayan orijinal imgesel görüntülerin daha çok dikkatleriniçektiğini, başlık ve görsel unsurların birbirilerine zıt renklerde ve görünümlerdekullanılmasının afişi daha başarılı kıldığını, mat renk ve imgelerin sıkıcı renk fazlalığıylakullanımının dikkat çekiciliği azaltacağını belirtmişlerdir. Anket sonuçları, her öğrenciningrafiksel gelişimi ve kişilik gelişiminin farklı olduğunu, hayal dünyası, dış çevreden etkilenişbiçimleri, çalışma kapasitelerinin ve algılama biçimlerinin farklı olduğunu ortaya çıkarmıştır.Görüşme formlarından toplanan bilgilere göre, öğretmenler görsel algılamadaöğrenmenin rolüne inandıklarını, görsel yolla öğretilen her şeyin daha akılda kalıcı olduğunu,şekil-zemin algısı, renk algısı gibi özelliklere diğer bireylerden daha güçlü sahip öğrencilerinsanat eğitiminde daha başarılı olduklarını ve okullarında çok az öğrencinin, sanateğitimindeki başarılarının yanında orijinal sanat eserleri ve tasarımları yaratmada ilkleriyaşattıklarını belirtmişlerdir.Grafik eğitimi alan öğrencilerin görsel gelişimlerini yeterli bulmayan öğretmenler,grafik öğrencilerinin görsel gelişimlerini olumsuz etkileyen etkenleri, okullarda teknolojikimkanların yeterli olmasına rağmen, atölyelerin düzensizliği, sanatsal faaliyetlerinyetersizliği, okulun kültürel, sosyal çevresi, öğrencilerin ekonomik şartlarındakiolumsuzluklar ve istenilen düzeyde öğrencilerin grafik bölümüne alınmamasınıgöstermektedirler. Grafik öğrencilerine öğretilen grafik ilke ve elemanlarının onların görselalgı gelişimlerine farklılıklar kazandırdığına inandıklarını belirtmişlerdir.Grafik eğitimi verilecek öğrencilerin grafik sanatına ilgi duymalarının yanında görselalgılarının güçlenebilir yapıda olması gerekmektedir. Grafik tasarım ilkeleri ve tasarımürünün ham maddelerini grafik sanat eğitimi sayesinde öğrenip ve bu öğrendiklerini grafiksanatın uygulama alanlarından olan görselliği en dışavurumcu afiş alanında göstermesi, aldığıeğitimi sosyal, kültürel yaşantısında bir tasarımcı en önemlisi de sanatçı gözüyle, tavır vedavranışlarında bu saydığımız özelliklerle farklılığını göstermesi gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this study is to measure the difference of students?s visualperception through placard designs that practiced in the graphics lesson of highschools of girls. Beside this, the study take into consideration emotions and opinionsof students in the concept of art education and principals of attitude and imaginationand also the components of art.As a tool of darn collection, a questionnaire and an interview paper, producedby researcher, were used. Both papers were submitted and they have been filled bystudents and teachers - totally 95 test subjects- whose classes are second and thirdlever in graphics departments of high schools of girls around Ankara city We can listthem as follows:around Çankaya district in Ankara:-Yüzüncü Yıl Anadolu Kız Meslek ve Meslek Lisesi, (4 teacher)-Aliye Yahşi Anadolu Kız Meslek ve Meslek Lisesi, (4 teacher)around Altındağ district in Ankara:-Şerife Uludağlı Teknik Olgunlaşma Enstitusü, (6 teacher and student)While informations collected from these professional schools through thequestionnaire were being analysing in order to fulfil the aims of this study, allquestions in the questionnaire tabled, their frequency and percentage ratios weretaken, finally commented. Accordingly, other informations taken by interview paperswere analysed and commented.According to collected informations through questionnaires 25 % of allstudents is in an opinion that in arrangements of images on placards, colours must beused in a wider manner, Also brighter and lively colours should have been used andforming strong contrasts between colours were to be. Then, they said that images andveibal components are few. To correct both faults, an explanatory, also supportiverelationship between vertal components and images must be formed and in a similariimanner they stated that more legible writing characteristics should have been used,as well.% 25 of the students stated that beside enjoying contractiveness,impressiveness, definiteness and plainness symmetrical sides may be arouse interesttowards the placard. Then they also draw an attention to using too much visualcomponents has caused a turmoil abbut the primary target of study. Similarly,Thanks to horizontal and pemendicular visual images, a balance could be established.Orijinal, unknown visual images that have art dimensions have drawn their aitentionsfurther. While using contrast shapes of colours and images in titles and visualelements made the placard more successf on the other hand using too much dullcolours and images give a reason to decrease interest. Yet, upon % 25 of students oneeasily could observe a hesitation about the images that give a movement tocomposition in placard studies.Thanks to the results of questionnaire we can reach the conclusion that eachstudent has a different graphical and personal development process and at the sametime their imaginations and way of affecting by external world are quite different.Their learning capacity and perceptions ways is also.According to information collected through interview papers, The teachersstated that they believe the role of visual perception in learning, also its productivity.And then more students have shape-background perception more productive theywill be, They sadly stated that few students in their schools have achieved creatingoriginal arts and designs beside their achie in art lessons.Teachers declared that the students?s visual developments is not enough.Although technological facilities in the schools are all right there are also negativecauses that affect visual development of students observed as follows:disarrangement of working house, insufficiency of art studies, cultural and socialenvironment of schools, bad economic situations of students, limited capacity of artsdepartments granted for students of graphic art- Optimistically, They finally claimedthat graphic principals and components taught graphic students, may cause adiversity in theirs developments of visual perception.iiiIt is essential for graphic education students having interest in graphic art, andbeside the related feature should they also have an optimal nature for enhancement oftheir visual perception. Thanks to education taken by graphic art They ought to learnthe graphic design principals and the raw materials of completed art product and thenmanifest learned things through a most expression way in placard field. Studentsmust manifest their difference in their attitudes together with previously mentionedcharacteristics. The difference and granted education must also be shown by them intheir social and cultural lifes, after all in an artistic way.ivÖNSÖZGrafik eğitiminde uygulanan afiş tasarımının görsel boyutunun üstünlüğütartışmasızdır. Afişlerin en dikkat çekici grafik uygulama alanı olarak bilinmesindeve başarılı olmasında kuşkusuz grafik sanatçıların rolü büyüktür. Grafik sanatçısınınyetişmesi için, gençlik dönemindeki bilişsel, fiziksel, duygusal gelişimleri olumluyönlerden geliştirerek ve bu gelişimleri esnasında doğuştan gelen algılamayeteneğini grafik tasarım ürünün ham maddelerini ve tasarım ilkelerini öğrenerek vebunun sonucunda estetik bakış açısını bu olumlu gelişmelerle bütünleştirmesigerekmektedir. Görsel algı ve farklılıklarını tasarımlarında kullanarak özgün, orijinalyeni tasarımlar oluşturmalıdır.Bu araştırmada, kız meslek liselerinde uygulanan grafik eğitiminde afiştasarımları yoluyla öğrencilerin görsel algı farklılıkları saptanmaya çalışılmıştır.Araştırma beş bölümden oluşmakta ve aşağıda belirtilen konularıkapsamaktadır:1. Bölüm: Giriş,2. Bölüm: Yöntem,3. Bölüm: Kavramsal çerçeve,4. Bölüm: Bulgular ve yorumlar,5. Bölüm: Sonuç ve öneriler,Bu araştırmanın gerçekleşmesinde değerli bilgisi ile yol gösteren, ilgisi vedesteği ile bana güç veren danışmanım Prof.Dr. Sayın Gülsüm PARLAR?a sonsuzteşekkürlerimi sunarım.Ankara, Temmuz 2004 Nur EKİCİvİÇİNDEKİLERSayfa NoÖZET ........................................................................................................................İABSTRACT .............................................................................................................iiÖNSOZ ....................................................................................................................viİÇİNDEKİLER .......................................................................................................viiKISALTMALAR CETVELİ .................................................................................xiTABLOLAR CETVELİ .........................................................................................xiiBÖLÜM I .................................................................................................................1GİRİŞ ......................................................................................................................11.1. Problem ........................................................................................................11.2. Amaç ............................................................................................................41.3. Önem ............................................................................................................51.4. Sayıltılar .......................................................................................................51.5. Sınırlılıklar.....................................................................................................61.6. Tanımlar ........................................................................................................6BÖLÜM II............................................................................................................7YÖNTEM ............................................................................................................72.1. Araştırmanın Modeli ..............................................................................72.2. Evren .....................................................................................................72.3. Örneklem ...............................................................................................82.4. Veri Toplama Araçlar ............................................................................82.5. Verilerin Toplanması .............................................................................92.6. Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması...........................................9BÖLÜM III ...............................................................................................................10KAVRAMSAL ÇERÇEVE - ERGENLİK ÇAĞI GELİŞİMÖZELLİKLERİ VE ALGILAMALARINI GELİŞTİREN TASARIMİLKE VE ELEMANLARI.......................................................................................10ERGENLİK ÇAĞI .................................................................................................10vi3.1. Ergenlik Çağın Tanımı ..................................................................................103.2. Ergenlik Çağı Çocukların Gelişim Özellikleri ..............................................103.2.1. Fiziksel ve Motor Gelişimleri ...........................................................103.2.2. Psiko-Seksüel Gelişimleri ..............................................................123.2.3. Psiko-Sosyal Gelişimleri ................................................................123.2.4. Zihinsel Gelişimleri ..........................................................................143.3. Ruhsal Gelişimleri ........................................................................................153.3.1. Ergenliğin İlk Yıllarında Kişiliğin Gelişimi ve Ruh SağlığI ............153.3.2. Ergenliğin Son Yıllarında Kişiliğin Gelişimi ve Ruh Sağlığı .........16GÖRSEL ALGI........................................................................................................173.4. Algı Nedir? ...................................................................................................173.4.1. Simgesel Algılama ..........................................................................183.4.1.1. Belirtgen ...........................................................................183.4.1.2. Kod....................................................................................193.4.2. Seçimleyici Algılama ........................................................................203.4.3. Duygusal Algılama ...........................................................................213.4.4. Sosyal Algılama ................................................................................213.5. Algılamayı Etkileyen Faktörler ......................................................................223.6. Görsel Algı Konusunda Kuramsal Yaklaşımlar .............................................263.6.1. Gestalt Kuramı (Görme ve Algı) .........................................................263.6.2. Kurgusal Kuramı..................................................................................283.6.3. Öğrenme Kuramı..................................................................................293.7. Görsel Algının Alanları ..................................................................................293.7.1. Göz Motor Koordinasyonu ...............................................................293.7.2. Şekil Zemin Algılaması ....................................................................303.7.3. Algılama Sabitliği .............................................................................313.7.4. Mekân İçerisinde Konumun Algılanması ..........................................323.7.5. Mekânsal İlişkilerin Algılanması ......................................................33GRAFİK TASARIM.................................................................................................333.8. Grafik Tasarımın Tanımı ...............................................................................333.9. Grafik Tasarımın Tarihi Gelişimi ..................................................................343.9.1. Dünyada Grafik Tasarımın Tarihi Gelişimi ........................................34vii3.9..2. Türkiye?de Grafik Tasarımının Tarihi Gelişimi .................................393.10. Grafik Tasarım Ürünün Hammaddeleri ......................................................433.10.1. Çizgi ..................................................................................................433.10.2. Ton ....................................................................................................433.10.3. Renk ..................................................................................................453.10.4. Doku ..................................................................................................513.10.5. Biçim ..................................................................................................523.10.6. Ölçü ....................................................................................................533.10.7. Yön ....................................................................................................543.11. Grafik Tasarım İlkeleri .....................................................................................543.11.1. Mesaj .................................................................................................543.11.2. Mesaj-İmge Bütünlüğü ( Vurgulama ) ...........................................543.11.3. Dikkat Çekicilik ( fark ederlilik ) ......................................................553.11.4. Endüstriyel ve Ekonomiklik ( Fonksiyon ) .......................................553.11.5. Sadelik ve Kompozisyon Biçimi........................................................553.11.6. Orantı ve Sözel-Görsel Hiyerarşi ...................................................563.11.7. Bütünlük (Birlik) ...............................................................................573.11.8. Denge ................................................................................................583.11.9. Estetik Özellikler ...............................................................................593.12. Afişin Tanımı ...................................................................................................603.12.1 Afişin Tarihsel Gelişimi ...................................................................613.12.2. Dünyada Afiş Sanatının Tarihsel Gelişimi ......................................613.12.3 Türkiye?de Afiş Sanatının Tarihsel Gelişimi .....................................663.13 Afiş Çeşitleri ....................................................................................................693.13.1. Reklam Afişleri .................................................................................693.13.2. Kültürel Afişleri ................................................................................703.13.3. Sosyal Afişler ...................................................................................713.14. Afişin Özellikleri...............................................................................................713.15. İlgili Araştırmalar..............................................................................................72BÖLÜM IV ...............................................................................................................75BULGULAR VE YORUMLAR .............................................................................75viii4.1 Grafik eğitiminde öğrencilerin görsel algı ve algılama farklılıklarının afiştasarımları yoluyla saptanmasına ilişkin bulgular ve yorumlar ........................754.2 Grafik eğitiminde öğrencilerin görsel algı ve algılama farklılıklarının afiştasarımları yoluyla saptanmasına ilişkin bulgular ve yorumlar ........................99BÖLÜM V ...........................................................................................................104SONUÇ VE ÖNERİLER ....................................................................................106KAYNAKÇA ......................................................................................................109EKLER ................................................................................................................114EK-1. ANKET FORMU ÖRNEĞİ ....................................................................115EK-2. GÖRÜŞME ÖRNEĞİ .............................................................................122EK-3. AFİŞ TASARIM ÖRNEKLERİ .............................................................125EK- 4.ANKETTE ALGI DÜZEYİ BELİRLEMEDE KULLANILANAFİŞ TASARIMLARINI SEÇME ÖLÇEĞİ .......................................139ixKISALTMALARCETVELİBaşk. : BaşkalarıÇev. : ÇevirenDer. : DerleyenHaz. : HazırlayanŞek. : ŞekilYay.Haz. : Yayına HazırlayanxTABLOLAR CETVELİTablo No Sayfa No1. Palyaçolar Ve Köylü Namusu Adlı Afişte, Palyaçonun Acı İfadesiniVeren Renk Gruplarının Dağılımı........................................................... 772. Palyoçalar Ve Köylü Namusu Adlı Afişte KullanılmayanElemanların Dağılımı .............................................................................. 783. Palyaço Ve Köylü Namusu Adlı Afişte Soğuk Renk Etkisini YokEden Renklerin Dağılımı......................................................................... 794. Palyaçolar Ve Köylü Namusu Adlı Afişte Kompozisyona HareketKazandıran İmgelerin Dağılımı............................................................... 805. Opera Oyunu Hakkında Psikolojik Etki Yaratan Etkenlerin Dağılımı ... 816. Bir Afiş Elemanı Olan Metin Kısımlarının Okunabilirlik ÖzelliğiKazanma Nedenlerinin Dağılımı............................................................. 827. Harem Adlı Afişte Kompozisyona Hareket Kazandıran AfişÖğelerini Etkilerine Göre Sıralamasının Dağılımı.................................. 838. Harem Adlı Afişte Kullanılan Sarı Ve Tonlarının ÖğrencilerdeUyandırdığı Ruh Hallerini Gösteren Dağılımı ........................................ 849. Harem Adlı Afişte Kompozisyonda Denge Sağlayan GörünümlerinDağılımı................................................................................................... 8510. Harem Adlı Afişte Perspektif Gidiş Yönünü Gösteren GörünümlerinDağılımı................................................................................................... 8611. Aykırı İkili Adlı Afişte Aykırılığı Yansıtan Zıt Renk GruplarınınDağılımı................................................................................................... 8712. Aykırı İkili Adlı Afişte Afişe Düzen Ve Yön Veren AfişElemanlarının Dağılımı ........................................................................... 8813. Aykırı İkili Adlı Afişte Renklerin Fiziksel Oluşumu Ve GörselAlgılamaya Etkilerinin En Doğru İfadeyle Dağılımı .............................. 8814. Süper Topaçla Adlı Afişte, Sözel Unsurlar Ve İmgeler ArasındaNasıl Bir İlişki Kurulamayacağının Dağılımı ......................................... 8915. Renklerin, Afiş Uygulamaları Açısından Önemli EtkilerininDağılımı................................................................................................... 90xi16. Chicago Adlı Afişi Başarılı Kılan Özelliklerin Dağılımı........................ 9117. Aytaç Adlı Afişte Bir Afişte Bulunmaması Gereken ÖzelliklerinDağılımı................................................................................................... 9218. Simetrik Ve Asimetrik Görünümleri Gösteren Afişlerin Dağılımı ......... 9319. Hedef Kitleye Uygun Olarak İllüstrasyon, Amblem Ve LogoylaEtkili Bir Biçimde Vurgulanmasının Dağılımı ....................................... 9420. Sözel Unsurlar, Amblem, Logo Ve Sloganın Yoğun Bir BiçimdeKullanıldığı Afişlerin Dağılımı ............................................................... 9521. Herhangi Bir Nesneyi, Duvar Yoluyla Kitlelere Tanıtma, UlaştırmaAmacı Güden Afişin Tanıttığı Nesnelerin Dağılımı ............................... 9622. Dikkat Çekiciliğin Azaltıldığı Afişlerin Dağılımı................................... 9723. Gerçekçi Ve Gerçekdışı İmgesel Görünümleri Olan AfişlerinDağılımı................................................................................................... 9824. Başlağın Renksel Kullanımının Teşvik Ve Heyecan Verici ÖzelliklerKattığı Afişlerin Dağılımı ....................................................................... 9925. Sevda Dolu Bir Yaz Adlı Afişte Algılanan Nesne Yani Şeklin,Nesnenin Üzerinde Ya Da İçinde Bulunduğu Ortam Yani ZemininDağılımı................................................................................................... 9926. Hangi Tür Amaçlı Afişlerde Slogan Olup Olmadığının Dağılımı .......... 10027. Yüksek Estedik Değerinin Yanında, Fikir, Bakış, Yaratış ÖzellikleriBulunan Ve Bu Özelliklerinden Dolayı Diğerlerinden Ayrılan AfişTürlerinin Dağılımı ................................................................................. 101
Benzer Tezler
- Güzel sanatlar grafik tasarım bölümü öğrencilerinin çizimlerine 3 boyutluluk etkisi kazandırma sürecinde 3b şekillendirme programı
3d sculpting software in the process of gaining 3d effects in drawings of graphic design students in fine arts
SERDAR SÜDOR
Doktora
Türkçe
2020
Güzel SanatlarGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BAYTEKİN BALCI
- Resim-iş eğitimi anabilim dalında okutulan anasanat atölye grafik dersi kapsamında üç boyutlu kaligrafik form uygulamaları üzerine bir çalışma
A study upon three-dimensioned calligraphic form application within the context of atelier graphic course given in department of art-job training
REHA BENDERLİOĞLU
- Ortaokul temel ders kitaplarının eğitsel ve grafiksel açıdan değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
AYŞE DÜNDAR
- Matematik eğitiminde görselleştirme ve görsel algı üzerine bir sistematik derleme çalışması
A systematic review on visualization and visual perception in mathematics education
HALE NUR USLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EŞREF HATIR
- Geleneksel çocuk oyunlarından çağdaş eğitimde yararlanılması
To benefit from traditional children's games in modern education
NİHAL GÜMÜŞTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. HATİCE ÖZ