Geri Dön

Ayırt etme gücünden yoksun kimselerin hukukî sorumluluğu (hakkaniyet sorumluluğu)

Legal liability of mentally incapacitated persons (liability based on equity)

  1. Tez No: 205336
  2. Yazar: SERDAR NART
  3. Danışmanlar: PROF.DR. ŞEREF ERTAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Hukuk, Law
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2007
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 273

Özet

ÖZETMedeni Kanunu ve Borçlar Kanunu, ayırt etme gücünden yoksun olan, yanimakul surette hareket etme gücüne sahip olmayan kişilere mümkün olduğunca tam birkoruma sağlamaya çalışmaktadır. Zira, bu kimseler, ya aklû güçlerinde var olan bireksiklik sebebiyle, yahut da yaş küçüklüğü sebebiyle makul şekilde hareket etmekabiliyetinden yoksundurlar ve bu nedenle korunmaya muhtaçtırlar.Ayırt etme gücünden yoksun kimseleri Medeni Kanunumuzun 15. maddesinegöre, kanunda gösterilen ayrık durumlar saklı kalmak üzere yaptıkları fiilleri hiçbirhukukû sonuç doğurmaz. Bu anlamda, bu kimselerin ne bir işlem ehliyeti ne de birhaksız fiil ehliyetleri vardır. Dolayısıyla yaptıkları işlemlerden ve eylemlerden kuralolarak sorumlu tutulmaları mümkün olmayıp, aynı maddede, belirtildiği üzerekanundan doğan bazı istisnaların bulunabileceği düzenlenmiştir. Bunlardan bir tanesibelki de en önemlisi, Borçlar Kanunumuzun 54. maddesinin ikinci fıkrasındadüzenlenen hakkaniyet sorumluluğudur. Buna göre, ayırt etme gücünden yoksun birkimsenin işlediği zararlı davranış sonucu meydana gelen zarar, somut olayın şartlarınagöre hakkaniyet gerektiriyorsa, hâkim, zararın, ayırt etme gücünden yoksun kimsetarafından uygun bir şekilde giderilmesine karar verebilir.Hakkaniyet sorumluluğu, tamamen toplumsal adâlet ve fedakârlığındenkleştirilmesi düşüncesinden ortaya çıkmış ve bir yandan ayırt etme gücündenyoksun kimsenin korunması amaçlanırken, bir yandan da zarar gören kimseningördüğü zararın karşılanması amaçlanmaktadır. Bu şekilde çatışan menfaatler arasındaen azından kısmen bir denge sağlanmaya çalışılmaktadır. şte bu amaç doğrultusundahâkim, somut olayın durumuna göre şartları değerlendirerek, zararın kısmen de olsagiderilmesine karar verebilecektir. Hakkaniyet sorumluluğu, haksız fiiller içerisindedüzenlendiği hâlde, koşulları ve mevcut kapsamı içerisinde toplumsal adâletdüşüncesinden oluşan bir kusursuz sorumluluk hâlidir. Hakkaniyet sorumluluğunun,ancak hakkaniyetin gerektirdiği durumlarda söz konusu olması; sorumluluğun hukukûniteliği ve koşulları bakımından haksız fiillerden ve diğer kusursuz sorumlulukhâllerinden farklılıklar taşımasına neden olmaktadır. Çalışmamızda bu konular ortayakonulmuştur.

Özet (Çeviri)

ABSTRACTThe civil code, aims to provide a wide scope of protection for persons who lackcapacity of judgement. Because these people have mental illnesses or lack capacity dueto mental disability (intellectual absence) or they are minors, they have no capacity toact reasonably. This is the reason for their dependance on protection.Mental health and incapacity law concerns the operation of law as it affects thosewho suffer. Article 15 of the Civil Code recognises no juridical effect to the acts of peoplewith mental incapacity. Therefore they do not have capacity to act or to commit torts. Inthat sense, they can not be held liable for actions or acts they commit, although someexceptions are provided for by the law. Amongst these exceptions, maybe the mostsignificant is the responsibility based on equity laid down in art. 54 § 2 of the Code onObligations. Pursuant to this provision, in view of the circumstances of the specific caseand if equity so requires, the judge can rule that the damage caused by a harmful actcommitted by a mentally incapacitated person be compensated in a due manner by theperson in question.Liability based on equity derives from the ideas of social justice and balancingobligations, and aims to protect the mentally incapacitated on the one-hand andcompensate the damage suffered by the other party on the other. This way, at least apartial balance is established between competing interests.Although regulated as part of tort law, due to its current conditions and scope ofapplication, equity is a type of strict liability deriving from the idea of justice. Becauseliability based on equity only arises when equity so requires, the legal character andconditions of this type of liability differ from tort liability and other types of strictliability. These questions have been analysed in our study.

Benzer Tezler

  1. Ayırt etme gücünden yoksunun haksız fiil sorumluluğu

    The Responsibilty for illegal act of the person that has not got the power of discernement

    HATİCE TOLUNAY OZANEMRE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    HukukAnkara Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ARİF KOCAMAN

  2. Ayırt etme gücünden yoksun olanlar bakımından tıbbi müdahaleye rıza

    Consent to medical intervention in terms of those who have mental incapacity

    HANDE HOŞER ÖĞÜT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Hukukİzmir Ekonomi Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZEYNEP ŞİŞLİ

  3. Özel hukukta hayvan hakları

    Animal rights in private law

    İREM BERKSOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    HukukMarmara Üniversitesi

    Hukuk Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. CEVDET YAVUZ

  4. Atış artıklarında iyon belirleme çalışması

    Ion detection work in shot residue

    ÖZGE ÖZEN EROL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Adli TıpOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ATİYE NUR ONAR

  5. Sözleşmesel sorumlulukta ağır kusur ve ağır kusurun uygulama alanları

    Gross fault in contractual liability and application areas of gross fault

    BURAK KARA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    HukukMarmara Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MURAT TOPUZ