Türkiye ve seçilmiş AB üyesi ülkeler arasındaki dış ticaret akımları üzerine analitik bir yaklaşım: Gümrük Birliği öncesi ve sonrası
An analytical approach for foreign trade flows between Turkey and chosen European Union countries: Before and after Customs union
- Tez No: 205511
- Danışmanlar: PROF.DR. MAHİR FİSUNOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Uluslararası İlişkiler, Economics, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Gümrük Birliği, Avrupa Birliği, Panel Veri Modelleri
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Son yarım yüzyıldır Türkiye'nin çok önemli hedeflerinden birisi AvrupaBirliği'ne (AB) tam üye olmaktır. Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu(sonrasında Avrupa Topluluğu (AT) ve Avrupa Birliği (AB)) arasındaki ilişkiler1963'te Ankara Anlaşmasıyla başlamıştır. Gümrük Birliği'nin (GB) temelleri1970'de imzalanan ve 1973'de hayata geçirilen Katma Protokol ile atılmıştır.Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği Anlaşması 6 Mart 1995imzalanmıştır. Türkiye'nin GB'ne geçişi, AB'ye tam üyeliğe doğru bir adım alarakdikkate alınmaktadır. Türkiye ile AB arasındaki GB'nin en önemli özelliği iseTürkiye'nin AB'ye tam üye olmadan GB aşamasına geçen ilk ve tek ülke olmasıdır.Çalışmanın amacı, Türkiye'nin seçilmiş 11 AB üyesi (Danimarka, Beluks -Belçika ve Lüksemburg-, Hollanda, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya,Portekiz, İspanya ve İngiltere) arasındaki genel ve sektörel dış ticaretine, GBAnlaşması'nın etkilerinin test edilmesi ve bu doğrultuda ülke ve sektör ayrışımlarınayoluyla Türkiye'nin ilgili ülkelerle sektörel dış ticaretinde etkili ülke ve stratejiksektör tespitinin de yapılabilmesidir. Bu doğrultuda, 1988-2002 dönemine ait ithalatve ihracat verileri Panel Veri Yöntemi kullanılarak test edilmiştir.Sabit etkiler kullanılarak yapılan analizde ithalat ve ihracat pay modelleri ikigrup olarak incelenmiştir. I.Grup modellerde Türkiye'nin seçilmiş AB ülkeleriyleolan toplam ithalatı ve ihracatı test edilmiştir. Bu modeller iki durumda elealınmıştır. Birincisinde toplam ithalat ve ihracat, döviz kuru ve gelir esneklikleri içinayrışımsız model, ikincisinde de 11 AB ülkesi için ayrışımlı model. II.Grupmodellerde Türkiye'nin seçilmiş AB ülkeleriyle olan imalat sanayi sektörel ihracat veithalatı test edilmiştir. Bu modeller üç yaklaşıma göre uygulanmıştır. Birincisinde,sektörel ithalat ve ihracat döviz kuru ve gelir esneklikleri için ayrışımsız model,ikincisinde sektör etkileriyle genişletilmiş modeller, üçüncüsünde de ülke etkileriylegenişletilmiş modellerdir. Ülke ve sektör ayrışımlı modeller için kullanılan kukladeğişkenler tüm değişkenlerle etkileşim halinde kullanılarak ülkeler ve sektörler arasıfarklılıklar incelenmiştir.I.Grup modellerin analizinde elde edilen sonuçlara göre, GB'nin etkisini açığaçıkartmak için kullanılan GB kukla değişkeni ihracat ve ithalat modellerindeistatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. GB kukla değişkeni her iki modelde depozitif işaret sahiptir. Buda hem ihracatta hem de ithalatta GB öncesi döneme göreartışa işaret etmektedir. Katsayı büyüklüklerine bakıldığında ithalattaki artışınihracattaki artıştan büyük olduğu görülmektedir. Genel bir ifadeyle GB Türkiye'ninithalatını artırıcı yönde etki yaptığı söylenebilir. Bu açıdan, sadece ihracat ve ithalattabir artış yaratmamış, her ikisinde de davranışsal değişikliklere yol açmıştır.I.Grup modellerin analizinde elde edilen sonuçlara göre, ülke etkileriylegenişletilmiş modellerin analiz sonucunda Türkiye'nin sektörel ithalatı ve ihracatındaen etkili ülke olarak Almanya bulunmuştur. Türkiye'nin AB ile olan dış ticaretindeAlmanya'nın en büyük ortak olması bu sonucu destekler niteliktedir. Sektöretkileriyle genişletilmiş modellerin analiz sonucunda Türkiye'nin sektörel ithalatı veihracatında en etkili sektör olarak Taşıma Araçları ve Ekipmanları sektörübulunmuştur.
Özet (Çeviri)
The relationship between Turkey and The European Economic Community(EEC) (then The European Community (EC) and later The European Union (EU))has started with the association agreement signed in Ankara, in 1963. Thefoundations of the Customs Union were laid by an additional protocol which wassigned in 1970 and enacted into law in 1973. Therefore, one of the most crucialtargets of Turkey has been full membership to the EU since 1960s. The CustomsUnion Agreement between the EU and Turkey signed on March 6th, 1995. Turkey'sparticipation into the Customs Union Agreement has been considered as a steptowards its full membership to the EU. An important feature of Turkey-EU CustomsUnion Agreement is that Turkey is the first and the only country to enter into such anadvanced form of economic integration without full membership.The aim of this study is i) to test the effects of Customs Union Agreement onTurkey?s general and sectoral foreign trade with the 11 chosen EU countries(Denmark, Belux -Belgium and Luxembourg-, Netherlands, France, Germany,Greece, Ireland, Italy, Portugal, Spain, and the United Kingdom) and ii)to performdetection of the effective country and strategic sector in Turkey?s sectoral foreigntrade with 11 EU countries by means of country and sector separation (separability).In that direction, data of import and export on the Turkish manufacturing industrybetween 1988-2002 are tested by using panel data method.Import and export portion models are examined under two separate groups:total import and export between Turkey and 11 EU countries are tested in Group Imodels. Those models are taken into consideration under two circumstances: In first,the inseparable model for total import - export, exchange rate and income elasticities;and secondly, the separable model for the 11 EU countries., sectoral manufacturingindustry export and import patterns between Turkey and 11 EU countries are testedin Group II models. These models are applied by adopting three approaches. In thefirst approach, the inseparable model is used for sectoral import-export exchange rateand income elasticities; in the second approach, models expanded with sectoraleffects and in the third approach, models expanded with country effects. Thedifferences among countries and sectors are examined by using dummy variables forseparable country and sectoral models interactively with all other variables.According to the results obtained from the analysis of Group I models, the?Customs Union dummy variables? used in order to reveal the effect of the CustomsUnion has turned out to be statistically significant in export and import models. The?Customs Union dummy variable? has positive sign in both models. This implies anincrease in both imports and exports during pre-Customs Union period. Consideringthe coefficient, it is easy to observe that the increase in imports are greater than theincrease in exports. In general, it is possible to assert that The Customs Union had apositive effect on Turkey?s import increase. From this aspect, The Customs Uniondid not only cause an increase in export and imports, but it also led to behavioralchanges in both.The results from the analysis of Group I models revealed that Germany isfound as the most effective country in Turkey?s sectoral import and export. Thisresult is supported by the fact that Germany has an important share in Turkey?sforeign trade toward EU countries. According to the result of analysis of the modelsexpanded with country effects, Transportation Equipment and Vehicles industry isfound to be the most effective sector in Turkey?s sectoral import and export.eywords: Customs Union, European Union, Panel Data Models.
Benzer Tezler
- Uluslararası rekabet gücünün belirleyicileri: Mal grupları bazında Türkiye ve seçilmiş AB üyesi ülkeler üzerine bir inceleme
Determinants of international competitiveness: A study on Turkey and selected EU member states on the basis of commodity groups
TURGAY TOKSOY
- Türkiye'nin AB ile olan tarım ürünleri dış ticaret politikası ve seçilmiş ürünlerde uluslararası rekabet gücünün karşılaştırılması
Turkey's agricultural products trade policies with EU and comparison of international competition power at some chosen products
AYTEN ZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. TANER KUMUK
- Türk demir çelik sektörünün 2000-2021 döneminde uluslararası rekabet gücünün seçilmiş AB üyesi ülkeleri ile karşılaştırmalı analizi
A comparative analysis of the international competitiveness of the Turkish iron and steel industry in the period 2000-2021 with the selected EU member states
BÜLBÜL ABDULLAYEVA
- Türkiye'de döviz kuru dalgalanmalarının ve Merkez Bankası faiz politikalarının dış ticarete etkisi
Effect of exchange rate fluctuation and Central Bank interest rate policies in Turkey on foreign trade
MEHMET AYDINER
- Avrupa Birliği ülkelerinin demiryolu deneyimi ve Türkiye'de demiryolları: Uyumlaştırma açısından bir karşılaştırma ve öneri geliştirme araştırması
Railway transportation experiences of the member countries of European Union and railway transportation in Turkey: A research companing the practicis and formulating new propasals in terms of adjustment of railway transportation practicis
AYDIN USTA