İran'da milliyetçilik ve bölgeye yansımaları
Nationalism in iran and reflections on the region
- Tez No: 207257
- Danışmanlar: PROF.DR. OSMAN METİN ÖZTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyografi, Siyasal Bilimler, Uluslararası İlişkiler, Biography, Political Science, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 396
Özet
Milliyetçilik uluslararası politika ve genel anlamda siyaset bilimi açısından önemini hiç yitirmemi? bir konudur. ?ran?ın neredeyse sürekli dünya gündemini me?gul eden siyasal popülaritesine rağmen, milliyetçiliği ?ran bağlamında ele alan çalı?maların sayıca azlığı a?ikârdır. Oysa ?ran milliyetçiliğin dünyadaki en ilginç türlerine ev sahipliği yapmı?tır, yapmaktadır. ?ran?da birbirinden farklı pek çok milliyetçilikler vardır. Teorik olarak muhtelif tartı?maların konusu olan milliyetçilik, sözkonusu ?ran olduğunda daha da karma?ık bir hale gelmektedir. Milliyetçilik üzerine her tartı?ma ?ran?da kendisine malzeme bulabilecektir. ?ran?ın, bugünkü anlamı ile kullanılı?ı sanıldığından çok daha yeni bir olgudur. Bununla birlikte ?ran coğrafyasında kurulmu? devletlerden Safevilerin ?ran?da ?iiliği kurumsalla?tırmakla ilk zemini hazırladıkları belirtilebilir. Ancak ?ran?ın bir millet haline geli?i geç Kacar dönemlerine denk gelir. Güç dengesi, Me?rutiyet Devrimi ve Birinci Dünya Sava?ı asıl ?ekillendirici olaylardır. Temelinde ?ndo-Aryanist ırkçılık olan Fars Milliyetçiliği, Rıza ?ah?ın tahta getirilmesini takip eden yıllarda devlet ideolojisi haline gelmi?, Musaddık dönemi ise yurtseverliğe dayalı ?ran milliyetçiliğine iyi bir örnek olmu?tur. Muhammed Rıza ?ah ise bu bakımdan babasını takip etmi?tir. Ancak 1979 sonrasında da rejimin dinî nitelikleri, ?ran milliyetçiliğinin hatta Fars milliyetçiliğinin ?ran içinde ve dı?ında geli?mesine engel değil destek olmu?tur. Azerbaycanlı Türk milliyetçiliği, ?ran siyasi tarihinde ?ran milliyetçiliği ile ya?ıt kabul edilebilir. Bu milliyetçilik zaman zaman ?ran milli bütünlüğü içinde görünse de 1920, 1945 ve özellikle 1990 sonrasındaki çıkı?ları ile özgün yönleri ile öne çıkan bir siyasal harekete dönü?mü?; 2006 olayları ile yeni bir e?ikten geçmi?tir. Kürtçülük ?ran?da dı?sal etkilerle geli?mi? bir diğer harekettir. Kürtçülük, Rusya ve ?ngiltere?nin ?ran ve Türkiye politikalarının etkisinde geli?mi?, ancak kabilevî niteliğinden 1960?lardan itibaren sıyrılabilmi?tir. Arap ve Beluç milliyetçilikleri de görece daha az nüfusa sahip iki toplumun içinde görülen diğer iki milliyetçilik türüdür. Bütün bu toplumlar ?ran?ı çevreleyen bölgede aynı etnisitelerden unsurlarla sınırda?tırlar ve buralardaki milliyetçiliklerle tarihsel olarak kar?ılıklı etkile?im içindedirler. Yakın gelecekte, ?ran?daki milliyetçiliklerin gerek aktüel gerekse akademik anlamda gündemi daha fazla me?gul edeceği açıktır.
Özet (Çeviri)
Nationalism is an issue that has never lost its importance both from the aspect of International Politics and Political Science in general. Despite its political popularity which occupies almost continuously the world political agenda, the scarcity of works discussing nationalism in the context of Iran is obvious. Hence, Iran, has been hosting the most interesting types of nationalisms. There are many ?nationalism?s which differ from each other. Nationalism, which is the subject of various discussions theoretically, becomes much more complex when Iran as regards. Any debate over nationalism will be able to find out materials in Iran as an area. The usage of Iran as a term with its contemporary meaning is far a new fact as regard as esteemed. Nevertheless it can be specified that Safavids, among the states established in the geography of Iran, paved the way for the instutionalisation of Shiism. But, being a nation for Iran coincides with the late Qajar era. Balance of power, Constitutional Revolution and the First World War are the fundamental facts that shaped the nation. Farsi (Persian) nationalism with its Indo-Arianist basis, became the state ideology following the accede of Reza Shah to the throne. Mosaddegh era is a good example for Iranian nationalism based on patriotism. Mohammed Reza Shah in this context had been a persecutor of his father. However, after 1979, the religious features of the regime has been a backing and not an obstacle for the development of the Perisan nationalism inside and abroad. Azerbaijani Turkish nationalism could be assumed as old as Iranian nationalism through the political history of Iran. Even it sometimes has been seen in the Iranian national integrity, its challenges at 1920, 1945 and especially after the 1990?s has transformed this movement into a genuine political movement; and passed through another treshold after the incidents of 2006. Kurdism is another political movement, developed with the external effects. Kurdish nationalism has been built up under the circumstances of Russia?s and Britain?s policies towards Turkey and Iran. But got free of its tribal characteristics partially with 1960?s. Arab and Baluch nationalisms are other two nationalisms living in Iran with relatively small populations. All those communities, are adjacent to the co-ethnic components who are living in surrounding area of Iran. So they are in interaction with those nationalisms on the other sides. In the near future, ?t is obvious that nationalisms in Iran will occupy the agenda both at academical and actual levels.
Benzer Tezler
- 20. yüzyıl başı Türkiye ve İran mimarisinde modern ve milli kavramlarının incelenmesi
A study on the modern and the national notions in the architecture of Iran and Turkey on the beginnings of the 20th century
FARIVASH GHANADIMARAGHEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkAkdeniz ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL TUĞBA ÖRMECİOĞLU
- Ortadoğu bağlamında Türkiye İsrail güvenlik ilişkileri
Turkey Israel security relations in the context of Middle East
UĞUR ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Uluslararası İlişkilerTrakya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL TURAN
- Sadabat Paktı ışığında Atatürk'ün Ortadoğu politikasının değerlendirilmesi
Evaluation of Ataturk's Middle East policy according to Sadabat Pact
TUĞBA DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Siyasal BilimlerErciyes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ABDÜLKADİR YUVALI
- Kültürlerarası iletişim bağlamında sığınmacılık deneyimi: Gaziantep örneği
The experience of being asylum in the context of intercultural communication: Gaziantep sample
HATİCE ŞULE OĞUZ
Doktora
Türkçe
2013
İletişim BilimleriAnkara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASKER KARTARI
- Soğuk savaş sonrası dönemde ulus-devlet inşa süreçleri ve Beluç sorunun geleceği
Post-cold war era constructions of the nation state and the future of the Baloch question
HAMİDULLAH RİZAZADE
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SEYFETTİN EROL