Bosna'da Osmanlı Dönemi Selatin camileri
Selatinin Mosques belonging to Ottoman period in Bosnia
- Tez No: 207723
- Danışmanlar: PROF.DR. MUHİTTİN SERİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Tezim üç ana bölümünden oluşmaktadır: Giriş, Genel bilgiler ve Bosna'da Osmanlı Dönemi Selâtinîn Camileri. Bosna Hersek geçmişte mimari olarak değişik çalışmaların konusu olmuştur. Bosnada geçmişteki yapılanları incelerken, kubbeli ve minaresi ahşap camiler üzerine yapılmış ayrı ve hususi çalışmalar da gördüm. Bugüne kadar Bosna'da Osmanlı döneminde yapılan selâtîn camileri üzerine ayrı bir çalışma olmamıştı. 1992-1995 seneleri arasında Bosna'da çok şiddetli bir savaş oldu ve gerek camilerin gerekse diğer mimari eserlerin çoğu yok edildi. Bu sebepler çerçevesinde selâtin camiler merkezde olmak üzere yitirilen ve kalan camilerin bir anlamda envanterine ihtiyaç vardı. Bu sebeble Bosna'da Osmanlı Dönemi Selâtin Camilerini incelemeye teşebbüs ettim. Ayrıca camilerin bulunduğu şehirler hakkında kısa ve konumuzla bağlantılı olarak Türkçe ve Boşnakça kaynaklardan istifade ederek bilgi vermeye çalıştım. Tezimin konusunu kapsayan 35 cami dağınık yerlerde olup, 31 şehirde bulunmaktadır. Onları incelemek için tüm Bosnayı gezmek gerekli idi. Bu incelemelerim esnasında camilerin bazılarının inşaatları devam ediyordu ve bu yüzden onları bir kaç kez ziyaret etmek gereği doğdu. Ancak zaman ve bütçe kısıtları nedeniyle inşası devam edenlerin hepsini tekrar ziyaret etmek mümkün olmadı. Keza ziyaret edilen camilere her zaman inceleme, fotograf alma ve şifahi bilgi toplamak için en elverişli zamanlarda varmak mümkün olmuyordu. Bazan elverişsiz hava şartları metruk cami yıkıntılarında gezinmeyi tehlikeli kılıyor, bazan da harp harabesi durumunda bulunan camilerin içinde inceleme yapmak mayın ve benzeri kalıntılar dolayısıyla hayati tehlike taşıyordu. Bütün bu şartlara rağmen ismen bilindiği halde araştırma dışı bırakılmış cami kalmadı. Belirsiz kaynaklara göre eskiden Kluç, Glamoç, Srebreniça, Mrkoniç Grad, Bosanski Petrovac şehirlerinde de selâtin camileri bulunduğu rivayet edilirse de bunlarla ilgili gerçek bilgilere erişemediğimden, bunlar için ayrı bir araştırma yapmaya teşebbüs etmedim. İncelememin özünü tarihi seyrini dikkate almakla birlikte bu camilerin şimdiki halleri oluşturmaktadır. Osmanlılar döneminde inşa edilen selâtin camileri, daha sonra oldukça zorlu dönemler geçirmiştir. Herhangi bir gelire sahip olmadıkları için ciddi anlamda maddî sıkıntı çekilmişti. Bosnalı müslümanlar tarihî yapıları korumak ve kurtarmakta olağan üstü bir gayret gösterip, önemli bir kısmını onarmak suretiyle muhafaza edebilmişlerdir. Farklı devrelere ait olan bu camiler, dönemlerinin çizgilerini yansıtmaktadırlar. Otuz beş selâtin camisinden sadece on dördü ayakta kalabilmiştir. 1992-1995 yıllarındaki savaşta bu otuz beş camiden sadece yedisi az hasar görmüştür. Bu camilerden bazıları birkaç defa yıkıma uğramıştır. Meselâ Kulenvakıf'taki Sultan Ahmed Camii beş defa yıkılıp tekrar onarım görmüştür. Bugün mevcut olmayan ve daha önce yıkılan camiler üzerinde çok az bilgi bulabildim. Ayakta kalan ve yakın tarihte yıkılan camilerle ilgili olarak elde ettiğimiz bilgileri vermeye çalıştım. Bu camilerin plan, fotoğraf ve kitâbelerine ait 1000'den fazla fotoğraf çektim ve bunları danışman hocam Prof.Dr. Muhittin Serin Bey'le birlikte inceleyip bir kısmını çalışmamızın sonuna ilâve ettik.
Özet (Çeviri)
In architectural sense, Bosnia-Herzegovina has been analyzed in various studies. While studying past works on thesis, I have realized distinctive and particular studies on vaulted mosques with wooden minaret. Until today, there haven't been a seperate study about Selatin Mosques constructed in Ottoman period in Bosnia. Between 1992-1995, we have witnessed a violent wartime when most of mosques as well as other historic buildings have been destroyed. Therefore, a making up an inventoy is needed to see what we have now in terms of mosques, particularly Selatin. That's why I attempted to study Selatin Mosques of Ottoman period in Bosnia. Meanwhile, I tried to give some brief information regarding the cities where those mosques are located in, by using resources from Bosnian and Turkish. The thirty-five mosques exposed to my investigation, are located in thirty-one cities. In order to study all of them, I had to travel all over Bosnia. During my travel, some of these mosques was being re-constructed and so, I was supposed to visit them once again or more. However, due to time and budget constraints, it haven't been possible to re-visit some of them. Similarly, I was occasionaly unable to study and take photo while visiting the mosques. Sometimes, the weather conditions was making it quite dangerous to walk around a ruined mosque; or sometimes it was vitally risky to study a mosque where some old mines and similar war devices were found within the wreckage. Despite all unfavourable conditions, no mosque was left out of the investigation. According to uncertain sources, Selatin mosques were found in Kluc, Glamoc, Srebrenica, Mrkonic Grad, Bosanski Ptrovac. However, as I couldn't reach the real information, it was impossible to make a seperate study for mosques in above-mentioned five cities. The essence of my study is the current conditions of these mosques by considering their historical course. The selatin mosques, constructed in Ottoman period, had very tough times later on. Because the mosques had no any income, they had some serious financial crisis. Bosnian muslims tried to do their best in order to keep these historical buildings, including restoration of mosques. The mosques belonging to different periods, reflects the fashion of their era. Only fourteen of thirty-five has survived until today. During the wartime between 1992-1995, five mosques have seen minimal damage. Some of these mosques have been faced with ruin a couple of times. For instance, Sultan Ahmet Mosque in Kulenvakif has collapsed five times and then restored again. I could barely find some information regarding the mosques which do not exist today or collapsed in the past. I tried to give information about the mosques standing still or recently collapsed. I have taken more than 1000 photos regarding the plan and marbles. By examining those photos with my teacher, Prof. Muhittin Serin, some of them were added to our thesis.
Benzer Tezler
- Bosna Krallığı: Bağımsızlıktan Osmanlı fethine kadar Bosna
The Bonian Kingdom: Bosnia from independence to the Ottoman Conquest
ALİ OSMAN DEMİRAL
- Saraybosna'daki Osmanlı Dönemi mimarî eserleri ve bugünkü durumları
The architectural monuments of Ottoman Period in Sarajevo and their current states
BELMA ADZAMIJA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURCAN YAZICI METİN
- Türkiye'nin Bosna-Hersek ile olan siyasi ve iktisadi ilişkileri (1990-2010 dönemi)
Political and economic relations of Turkey with Bosnia and Herzegovina (1990-2010 period)
HALİL BAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
EkonomiBursa Teknik ÜniversitesiUluslararası Ekonomi Politikası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ULUKÜTÜK
- 20. yüzyıl Türkiye'sinde cami tasarımı ve geleneksel cami
The architecture of the 20th century, mosques in Turkey and traditional mosques throughout the Islamic world
NAZAN DUYSAK