Türk romanında tek parti dönemi (1931-1946)
One party term in turkish novels (1931-1946)
- Tez No: 209514
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. TUNCAY ÖNDER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Siyasal Bilimler, Public Administration, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 228
Özet
Modern anlatım türleri arasında yer alan roman, Avrupa'da burjuvazinin gelişmesiyle birlikte 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır. İlk zamanlarda bir karakterin maceralarının anlatıldığı olaylardan oluşan roman, daha sonraları toplumları etkileyen siyasal, sosyal ve ekonomik meseleler de ilgilenmeye başlamıştır. Osmanlı'ya ise ilk romanlar 19. yüzyılın sonlarına doğru Batılı romanların tercüme edilmesi ile girmiştir. Osmanlı'da ilk özgün roman denemesi ise, Ahmet Mithat Efendi'nin 1872 yılında yazdığı Yeniçeriler adlı eseri ile yapılmıştır. Modern anlamdaki romanın birçok özelliklerine sahip olmayan bu eser daha ziyade uzun bir hikâye olarak kabul edilmektedir. Osmanlı toplumun bu dönemde yaşamaya başladığı sosyal değişim kısa zaman içerisinde Osmanlı romanının da ilgi alanına girmiştir. Bu dönemde yazılan romanlar ile devlet yapısındaki, insan ilişkilerindeki ve ekonomik düzendeki değişim ele alınmıştır. Cumhuriyet'in ilan edilmesinden sonra Batılılaşmanın devlet eliyle yapılmasından dolayı roman, bu değişimleri halka duyurmak için sıklıkla kullanılan bir araç olmuştur. Cumhuriyet'in ilk yıllarında yazılan bu romanlar siyasal devrimlerin halka benimsetilmesi, toplumsal ilişkilerin Batılı tarzda oluşturulması ve eski düzenin tam anlamıyla tasfiye edilmesi amacına hizmet etmişlerdir. Romanların bu fonksiyonu yerine getirmelerinin yanı sıra yazılan birtakım romanlar da yapılan devrimlere ve değişime muhalefet etmişlerdir. Bu romanlar ülkedeki tek-parti iktidarının varlığına rağmen, sisteme yönelik eleştiri yapmaktan kaçınmamışlardır. Tek-parti iktidarı dönemini anlatan romanlar arasında yapılan devrimleri destekleyenler olduğu gibi, yapılan siyasî ve toplumsal değişmelere tepki olarak yazılan romanlar da bulunmuştur. Bununla birlikte iktidarın devrimci özelliğini kaybetmemesi için geleceğe ilişkin tavsiyelerde bulunan ve bürokrasinin tutum ve davranışlarını eleştiren romanlar da yazılmıştır. Romanların bu denli çeşitlilik içermesinden dolayı Türk romanı Osmanlı ile başlayan ve Cumhuriyet'le devam eden değişim sürecini anlamak için oldukça faydalı bir kaynaktır. Tek-parti dönemini anlatan romanlarda devrimler ve siyasal değişimin boyutları, iktidardaki Atatürk kültü, eğitimin laikleştirilmesi, bürokrasinin genişlemesiyle başlayan yozlaşma, artan milliyetçiliğin boyutları, demokrasi denemeleri gibi siyasal konular işlenmiştir. İktisadi hayatı etkileyen değişimi inceleyen romanlar ise köydeki ve kentteki halkın ekonomik durumunu, iktisadi düzene yön veren siyasal ilkeleri ve kanunları incelemişlerdir. Toplumsal sorunları inceleyen romanlar ise, Batılılaşma hareketini ve toplumda hızla yayılan baloları, yeni iktidarın kent ve mekân anlayışını ve de köyün sosyal yapısını ele almışlardır. Türk romanı zengin bir listeyi kendisine konu edinmesi ve bu konulara farklı açılardan yaklaşması sayesinde, tek-parti döneminin politikalarının Türk toplumunu nasıl etkilediğine dair önemli bilgiler sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Novel, which is one of the modern types of expression, emerged in Europe in 19th century, with prospering bourgeoisie. However, novel was composed of adventures of a character initially, in later years it started to be interested in political, social and economic issues that are affecting societies. In Ottoman history, novels has first appeared through the end of 19th Century with the translation of Western novels. The first original example of novel in Ottoman was called ?Yeniçeriler?, which was written by Ahmet Mithat Efendi in 1872. This work doesn?t have many of the charactheristics of a novel in modern sense; so it is perceived as a long tale. Social changes that Ottoman society had experienced during this period, influenced Ottoman novel. Therefore, changes in the structure of state, human relations and economic system were undertaken in the novels written during this period. Due to the fact that Westernisation was brought by means of government after the proclamation of Republic; novels had been a frequently used instrument to announce puclic about the changes in question. These novels which were written in the first years of Republic, served to the purposes of; enforcing political revolutions, forming Western style social relations and elimination of previous system. There were also some novels opposing to performed revolutions and changes, in addition to the novels fulfilling above 22 3 mentioned purposes. Despite the ruling of Single Party, these novels didn?t hesitate to criticise the system. Among the novels explicating Single Party period, while there were some in favor of performed revolutions, there were some others written as a response to political and social changes. Besides a number of novels, which were giving advices to government about keeping its revolutionary feature and there were also some novels citicising the attitude and behaviour of bureaucracy. Due to the fact that novels had embraced quite deal of varieties, this makes Turkish novel a useful tool to conceive transformation process which was started with the Ottoman and continued with Republic. Political subjects like revolutions, dimensions of political change, cult of Atatürk in government, secularisation of education, increasing bureaucracy oriented degeneration, dimensions of strengthening nationalism and democracy trials were argued in the novels expressing Single Party period. Novels which are analysing the changes in economic structure, analyzed the economic condition of people living in rural and urban areas, political principles and laws that are steering economic regulations. On the other hand, Novels analysing social problems discussed subjects such as; Westernisation movements, rapidly spreading balls in the community, understanding of new governments? urban and space and also social structure in rural areas. How Single Party policies influenced Turkish society can be overtly understood when the fact that Turkish novel?s long list of subjects and different aproaches to these subjects, taken into consideration.
Benzer Tezler
- Tek parti dönemi romanında edebiyat - siyaset ilişkisi
Başlık çevirisi yok
YUNUS BİLGE
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TEKİN
- Tek Parti Dönemi Türk romanında eğitim
Education in the Turkish novel of the Single Party Period
SABRİ DULKADİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAdıyaman Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT GÖKHAN DALYAN
- Hüseyin Nihal Atsız'ın hayatı ve edebi eserleri üzerine bir inceleme
A Study ın the life and the literary works of Hüseyin Nihal Atsız
CİHAN ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİF AKTAŞ
- Çok partili hayata geçiş sürecinde parti / particilik algısının Türk romanına aksi (1909-1980)
The reflection of political party and partisanship perception on the Turkish novels in the period of the transition to a multi-party system (1909-1980)
MEHMET SAMSAKÇI
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÂZIM YETİŞ
- Türk romanında iktidar mücadelesi (1923-1980)
Power struggle in Turkish novel (1923-1980)
HÜSEYİN BÜLENT OSKAY
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET GÜR