Dolmabahçe Gazhanesinin kuruluşu ve işletmesi
Dolmabahçe Gasworks buildig and operational
- Tez No: 209865
- Danışmanlar: PROF.DR. UFUK GÜLSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Sultan Abdülmecid döneminde Dolmabahçe Sarayı'nın aydınlatılması amacıyla, eski saray ahırlarının arka kısmına, bugünkü İnönü Stadyumu'nun bulunduğu alana, 1853 yılında inşa edilen Dolmabahçe Gazhanesi, Avrupa'daki gelişmeleri takip etmeye çalışan Osmanlıların ilk modern sanayi tesislerinden biridir. Yeni teknolojiyi Osmanlı topraklarına taşıyan ilk gazhane olma özelliğine de sahip olan bu yapı sayesinde, 1856 yılında, Osmanlı Devleti'nde ilk defa havagazlı şehir aydınlatması gerçekleştirilmiştir. Hazine-i Hassa Nezareti'ne bağlı olarak hizmete girmiş olan Dolmabahçe Gazhanesi'nin gaz ocaklarında oluşan üretim fazlası havagazı halkın hizmetine sunulmuş ve böylece gazhane kentleşmenin de önemli bir unsuru olmuştur. Tarifeli ücret karşılığı yararlanılan aydınlatma hizmeti çok talep görünce tüm şehrin havagazı ile aydınlatılması düşüncesi gelişmiş ve Dolmabahçe Gazhanesi örnek alınarak yeni gazhaneler inşa edilmiştir. Uzun yıllar devlet kontrolünde idare edilen Dolmabahçe Gazhanesi İşletmesi 1914 yılında özelleştirilerek bir Fransız şirketine devredilmiştir. Havagazı fabrikası Cumhuriyetin ilk yıllarında devlet saraylarını ve İstanbul sokaklarını aydınlatmaya devam etmişse de bu alanda kullanılan havagazının yerini hızla elektriğin alması gazhanenin hizmet alanını daraltmıştır. 1955 yılında İnönü Stadyumu'nun genişletilmesi sırasında bir bölümü yıkılmış olan tarihi Dolmabahçe Gazhanesi, Belediye meclisince alınan kararla Kâğıthane ve Silahtar arasındaki Poligon mevkiine taşınmıştır. Dolmabahçe Gazhanesi'nin üretimine, 1960 yılında, teknolojisinin eski olması, sürekli zarar etmesi, çevre kirliliği yaratması ve ekonomik ömrünü tamamlamış olması nedeniyle son verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Dolmabahce Gasworks was built in 1853 in the time of Sultan Abdulmecid for lighting the Dolmabahce Palace. It was built in the backside of the palace barns where the Inonu Stadium is situated today and it was one of the first industrial facilities of the Ottomans who were trying to follow the innovations in Europe. In 1856, the first city lighting with the use of gas was performed by this facility which has brought the new technology to the Ottoman land. Dolmabahce Gasworks which was executed by the Ministry of the Treasury had also contributed to city life by supplying the surplus gas to the use of people. With the increasing demand for this lighting service new gasworks were built by sampling Dolmabahce Gasworks. After being managed by the State for a long time, in 1914 the facility was privatized and transferred to a French company. The Gasworks had continued to perform during the first years of the Republican era for lighting the state palaces and the streets of Istanbul. However the service area was narrowed with the larger use of the electricity that time. In 1955 a part of the Gasworks was broken down during the enlargement of the Inonu Stadium and moved to Poligon location between Kağıthane and Silahtar by the decree of the Municipal Assembly. Due to its old technology, negative balance sheets and the fact that it caused environmental pollution, Dolmabahce Gasworks had completed its service in 1960
Benzer Tezler
- Şişli ilçesinin kuruluşu ve tarihsel süreçte gelişimi (1800-1950)
Establishment of Şişli district and its historical development (1800-1950)
GAMZE KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat Tarihiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZER
- Yeniden işlevlendirilen gazhanelerin toplumsal bellek bağlamında değerlendirilmesi: İstanbul Hasanpaşa Gazhanesi örneği
Evaluation of re-functioned gasworks in the context of collective memory: The case of Hasanpasa Gaswork, İstanbul
ÖZGE KURU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN DEMET ORUÇ ERTEKİN
- İstanbul'da havagazı kullanımının mekansal etkileri Kadıköy ve Galata örneği
The spatial effects of coal gas used in istanbul Kadiköy and Galata models
F. ARZU YOLDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
İnşaat MühendisliğiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. N. OĞUZ ÖZER
- Endüstri mirasının korunması kapsamında atıl mekanlar olarak gazhane yapılarının dönüşümünün incelenmesi
Investigation of the transformation of gasometer buildings as installed places within the conservation of industrial heritage
SEMA NUR ALBAYRAK TAŞTEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR FERAH
- Dolmabahçe Sarayı ve Aynalıkavak Kasrı'nın Türk bahçe sanatındaki önemi ve yeri
The importance and the place of Dolmabahçe Palace and Aynalikavak Pavdllion in Turkish garden art
BURÇİN TARHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Peyzaj MimarlığıAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YALÇIN MEMLUK