'el-vasfu'l-kamil fi ahvali veziri'l-adil' adlı yazma eserin transkrıpsiyon ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of the hand-written literary work called 'El-vasfu'l-Kamil fi Ahvali Veziri'l-adil'
- Tez No: 211742
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. SÜLEYMAN DEMİRCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
El-Vasfül-Kâmil fî Ahvali Veziril-Adil ismindeki çalıstıgımız eser Osmanlı sanatlı nesrinin en meshur temsilcisi olarak tarif edilen Nergisi Mehmed b. Ahmed Efendî Bosnavî'ye aittir. ?Adaletli Vezirin Yasayısının Tam Bir Hikayesi? anlamını tasıyan bu eser bazı kaynaklarda Gazavât-ı Murtazâ Pasa adıyla anılır. Nergisî Banyaluka'da kadı olarak bulundugu sırada Budin valisi olan Murtazâ Pasa'nın üstün özelliklerini, hayatını ve gazalarını bes bölüm halinde anlatır. Muasırı olmakla beraber, Murtaza Pasayı görmemis bulunan müellif eserini, sifahi kaynaklara dayanarak Hicri 1038 (1628-1629) de Banyaluka'da yazmıstır. Eser Budin Pasasını anlatırken bir yandan da yöneticilere ögüt vermekte ve Nusirevan, Erdesir-i Babek, skender gibi geçmis asırların meshurlarından örnekler vermektedir. Eser bir bütün olarak ele alındıgında, Osmanlı Macaristanında, (17. yüzyılın ortaları ) Türk- Macar, Türk- Avusturya, Türk-Çek ve Türk- Hırvat ve Türk- Leh iliskilerine dair bazı ipuçlarına rastlamak mümkündür. Olayların geçtigi tarihte Osmanlıya tabi Macarlarla Avusturya idaresindeki Macarlar arasındaki mücadelelerin seyri, Avusturya ordusunun sahip olmaya basladıgı top tüfek gibi atesli silahların teknolojik olarak, Osmanlıyı imrendirir ve endiselendirir hale gelmesi gibi ilginç konular dikkati çekmektedir. Yine bu eser Osmanlı idaresinde bulunan her bir toprak parçasında çok ilginç olayların yasanmıs olabilecegini açıkça göstermektedir. Yazara göre; önceleri buralarda anarsi ve karısıklıklar hüküm sürmektedir. Zengin fakir, yönetici, reaya ve hatta kendi köselerinde kendi hallerinde yasayan miskinler ve dervisler bile huzura hasret iken Hazreti Vezirden sonra köy, kasaba, hancı, yolcu eyaletin her yeri asayis, huzur, mutluluk ve yasama sevkiyle dolmustur. Öyleki vahsi hayvanlar arasında bile emniyet ve huzurun eserleri görünmekte olup güvercinle atmaca, sahinle huma kusu, kurtla kuzu, aslanla ceylan yanyana dostça yasamaktadır. Eser her ne kadar çok agdalı, agır ve çok süslü bir dil ile yazılmıs ise de vezir rütbesindeki Budin Beylerbeyinin özel hayatı, halka ve askerine karsı tutumu, seferleri, kale ve yer isimleri ile ilgili çok kıymetli bilgiler ihtiva etmektedir.
Özet (Çeviri)
The literary work called El-Vasful-Kamil Fi Ahvali Veziril-Adil was written by Nergisi Mehmet b.Ahmed Efendî Bosnavî who is defined as the most prominent representative of Ottoman artistic prose. The meaning of its title is ?A Full Story of Fair Vizier?s Life?. In some registers, it is named as ?Gazavât-ı Murtazâ Pasha?. While writing that book, Nergisi was a kadi in Banyaluka and Murtazâ Pasha was the governor of Budin. This hand-written work consists of five chapters on the life, the excellent characteristics and victories of Murtazâ Pasha. Though they were contemporary, the writer had never seen Murtazâ Pasha. Depending on parol resources about Pasha, he wrote his book in Banaluka in 1038 (In accordance with the Muslim Calendar. It is between 1628 and 1629 in modern calendar. ) Besides providing information about the governor of Budin, he both advised to the administrators and gave examples from the lives of leading people of the past such as Nusirevan, Erdesir-i Babek, and Alexander. Taking the whole book into consideration, it is possible to detect some clues on Turkish-Hungarian, Turkish-Austrian, Turkish- Czech, Turkish-Croatian and Turkish-Polish relations in the Ottoman land of Hungary (in the middle of the 17th century). The followings are among the important focuses of the book: the ongoing phase of the struggle of the Hungarians who were citizens of Ottoman Empire against the ones who were under the reign of Austria; and the envy and anxiety of Ottoman Empire on the technological means of war (guns, weapons etc) that Austria began to possess. In addition to these, this book clearly shows that strange events might have occurred in each part of Ottoman Empire at the time. The writer claimed that anarchy and chaos had been going on in Budin and its vicinity. Everybody including the rich, the poor, the Muslims, the Christians, even the miserable and the dervishes had been looking forward to peace and quiet. With the arrival of Vizier, each part of the state such as villages and towns became peaceful and quiet; and everybody including hosts and passengers got happy and lively. The security and peace were so effective that even wild animals got used to it. Pigeon and hawk, eagle and a bird that only eats bones, wolf and bird, lion and deer began to live next to each other in a friendly manner. Although the book is written in a complex, redundant and flowery style; it consists of the names of castles and some places; and significant information on the private life, attitude towards public and soldiers, and wartimes of Budin?s State Governor whose title was Vizier, then.
Benzer Tezler
- الوقف و الابتداء في القران الكريم جمع و دراسة نقديّة
El-Vakfu ve'l-İbtida fi'l-Kur'ani'l-Kerim Cem'un ve Dirasetün Nakdiyyetün
TAQWA HATEM TAHA
Yüksek Lisans
Arapça
2015
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜLEYMAN AYDIN
- Mustafâ el-Bekrî'nin ibn Meşîş salavâtı şerhleri üzerine bir inceleme
A study on Mustafa al-Bakri and his commentaries of the salat al-Mashishiyya
MERVE TEZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. MUHAMMET NEDİM TAN
- Burhâneddin İbrâhim b. Ömer el-Ca'berî'nin Kitâbu'l-İhtidâ fi'l-Vakf ve'l-İbtidâ adlı eserinin tahkik ve değerlendirmesi
Verification and assesment of Kitâb'u Vasfu'l ihtidâ fi'l Vakf ve'l-Ibtidâ Of Burhâneddin İbrâhim b. Ömer el-Ca'berî
ÖMER ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2023
DinEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA YILDIRIM
- Miftâhü'l-Cennet şerhi (Metin- inceleme- sözlük)
Miftâhü'l-Cennet şerhi (Text- examination- dictionary)
NESRİN KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıBeykent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ŞEYLAN
- Ebû Mansûr el-Mâtürîdî'ye nispet edilen 'Rîsâle fî Mâ lâ Yecûzü'l-Vakfü Aleyhi fi'l-Kur'ân' isimli risâle bağlamında Kur'ân'da vakf ve ibtidâ açısından sakıncalı uygulamalar
Abusive practices in terms of waqf and ibtidâ in the context of the treatise titled Rîsâle fi Ma al Yecûzü'l-Vakfü Alayhi fi'l-Kur'ân en which is compared to Abu Mansûr al-Mâtürîdî
ERKAN AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ATİLLA AKDEMİR