Hikmet Tanyu'da gök tanrı inancı üzerine karşılaştırmalı bir inceleme
A comparative study on the concept of Goktanri at the works of Hikmet Tanyu
- Tez No: 211830
- Danışmanlar: PROF.DR. MUSTAFA ÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dinler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 80
Özet
Tezimiz, Türklerin eski inançları olan ?Gök Tanrı nancı? üzerine bir incelemedir. Konumuz, Gök Tanrı inancının Hikmet Tanyu'da (1918-11.02.1992) anlasıldıgı içerik ve kapsam üzerine kuruludur. Amacımız, Hikmet Tanyu'nun bakıs açısı dogrultusunda Gök Tanrı inancının tezahür sekillerini ve bu tezahür sekilleri içindeki özgünlügü ortaya çıkarmaktır. Konunun özgünlügünü Hikmet Tanyu esas olmak üzere brahim Kafesoglu ve Harun Güngör ekseninde vermeye çalıstık. Öncelikle gögün dinlerdeki yeri ve Türklerde gök anlayısını genel bir çerçeve olarak ele aldık. Sonra bir ?din? olarak Gök Tanrı inancının vasıfları üzerinde durduk. Tartısmalı konular üzerinde arastırmacıların görüslerini karsılastırma konusu yaparken yer yer diger dinlere de atıflarda bulunduk. Daha sonra da ilk kaynaklara inerek Gök Tanrı inancının menseî ve saf seklini bizzat ?Gök Tanrı? kavramı üzerinden açıklarmaya çalıstık. Arastırmamız sonunda gördük ki, Gök Tanrı nancı, özünde Tek Tanrılı bir inanç sistemidir. Eski Türk dini bu inanç etrafında sekillenmis tamamen kendine özgü bir dindir. Gök Tanrı, bütün Türk topluluklarında dinin merkezinde yer almıstır. ?Gök?, geçmiste ?ulu, yüce? anlamında ?Tanrı?nın bir sıfatı olarak kullanılmıstır. ?Tanrı? ise farklı sekillerde söylenerek günümüze kadar gelmistir. Gök Tanrı'nın zamanla ?deus otiosus? durumunu almasıyla ters orantılı olarak kutsallıgın yaygınlık kazandıgı, Gök Tanrı'nın yer yer baska isimler aldıgı veya kisilestirildigi de söz konusudur. Ancak gögün ısıgı ve rengi her zaman, kutsalın bir tezahürü olarak Gök Tanrı'nın özgün vasfına göndermede bulunmaktadır. Gök ve Tanrı terkip halinde somut ve soyutu bütünlemektedir. Gök Tanrı böylece ?semavî, yüce, güçlü? gibi özelliklerle kendisini göstermektedir. Ezelî, ebedî, bir ve yaratıcı olmakla Tek Tanrılık vasfına sahiptir.
Özet (Çeviri)
This present thesis is about the ?belief of Gök Tanrı? which is the ancient or traditional belief system of the Turks. Subject is related to works of the deceased Hikmet Tanyu (1918-11.02.1992) who was prominent and the first historian of religion in Turkey. For him, the Gök Tanrı religion is a monotheistic religion which includes celestial supreme god. Traditional Turkic Gök Tanrı religion presents some abstract structure which is difficult to observe its origin and morphology. However, we can understand its nature by going back to archetypical elements seen in the Turkish Inscriptions found in Orhun Valley, and Turkish epics. Here, our aim is to find out its manifestations and originality. For that reason, we need a concrete criterion. Some researchers compare it with Islam. This approach seems to the Turks adhered to Islam because of their own traditional Gök Tanrı religion has alike elements. Hikmet Tanyu too, who made a lot of works about Gök Tanrı beliefs, regards this approach. He explains Islamic concepts before traditional Turkic concepts in order to amalgamate them. That is why, we chose his understanding on that subject. In case of necessity, we compared some different approaches by referring other religions.
Benzer Tezler
- Türkiye'de yapılan tarih araştırmalarında Türklerin İslam öncesi inanç dünyası üzerine görüşler (1923-1980)
Opinions in the Turkish historiography on the confessional world of pre-İslamic Turkish people (1923-1980)
AYTAÇ KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN G. ÖZGÜDENLİ
- II. Dünya Savaşı sırasında Türkiye'de milliyetçilik akımları
Nationalistic tendency in Turkey during the Second World War
MİTHAT ATABAY
Doktora
Türkçe
1999
Türk İnkılap TarihiAnkara ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJAT KAYMAZ
- Prof. Dr. Hikmet Tanyu'nun hayatı, fikirleri ve eserleri
Life, ideas and works of Prof. Dr. Hikmet Tanyu
SEHER BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyografiMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN YEŞİLOT
- Türkiye'de dinler tarihi çalışmalarında antropolojinin etkisi
The impact of anthropology on the studies of history of religions in Turkey
İSMET TUNÇ
Doktora
Türkçe
2019
AntropolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN KURT
- Türk milliyetçiliği düşüncesini tanımlama ve temellendirme çalışmalarına bir örnek: Orkun Dergisi (1962–1965)
An example to define and systemize Turkish nationalist thought: The Orkun Journal (1962 – 1965)
NİMET SEKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR KOÇLAR