Yerel düzeyde ekonomik kalkınmada tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin rolü: Karaman ili araştırması
The role of agro-based SMEs in economic development at local level: Karaman case
- Tez No: 213765
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BÜLENT GÜLÇUBUK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Ziraat, İşletme, Economics, Agriculture, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: KOBİ, Tarımsal KOBİ'ler, Yerel Ekonomik Kalkınma, Karaman, SMEs, Agro-SMEs, local economic development, Karaman
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 322
Özet
Bu çalışmada, Karaman ili sanayisinin tarım ürünlerine dayalı olarak yapılanması sonucunda Karaman ilindeki tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin yerel ekonomik kalkınmaya katkıları ortaya koyulmuş, Karaman ili ekonomisinin sahip olduğu tarım ve tarımsal ürün işleyen KOBİ potansiyeli açısından güçlü ve zayıf yönleri ile fırsatları belirlenmiş ve aynı zamanda uzun vadede yerel düzeyde ekonomik kalkınmanın sağlanması için tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin rollerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Bunun için; hem tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin hem de bu sektöre hammadde sağlayan tarımsal işletmelerin mevcut yapısı incelenmiştir. Araştırmanın amacına uygun olarak belirlenen 30 adet tarımsal ürün işleyen KOBİ ve bu işletmelere hammadde sağlayan 52 adet tarım işletmesi gayeli örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Tarımsal ürün işleyen KOBİ'ler ve tarım işletmelerinden verilerin toplanması aşamasında yüz yüze görüşme suretiyle anket yöntemi kullanılmış olup, tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin ve tarım işletmelerinin analizi sonucu elde edilen veriler, genel ve alt sektörlere göre değerlendirilmiştir. Araştırmada incelenen 30 işletme ildeki tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin %31'ini oluşturmaktadır. İncelenen işletmelerin %40,0'ı şeker ve şekerli mamuller, %36,7'si un ve unlu mamuller, %6,7'si süt ve süt mamulleri, %6,7'si meyve ve sebze işleme, %3,3'ü yem sanayi, %3,3'ü un ve unlu mamuller ile şeker ve şekerli mamulleri birlikte, diğer %3,3'ü ise meyve ve sebze işleme ile şeker ve şekerli mamulleri birlikte üreten işletmelerden oluşmaktadır. Tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin hammadde teminine bağlı olarak değişen ve genel bir özelliği olan mevsimsel olarak üretim hacminin değişmesi en önemli nitelik olarak ortaya çıkmaktadır. Nitekim, araştırmaya dahil olan işletmelerin %53,30'unun üretim hacimleri mevsimsel olarak değişirken; %46,7'si düşük kapasite de olsa tüm yıl boyunca faaliyetlerini sürdürdüklerini belirtmiştir. İşletmelerin kapasite kullanım oranları alt sektörler itibarıyla değişkenlik göstermektedir. İşletmelerin %40'ının kapasite kullanım oranı %41-%60 arasında değişmektedir. Tam kapasiteye yakın çalışan işletme oranı sadece %16,7'dir. Üretimde en önemli girdi olan hammadde, tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin istihdam dışında YEK'e (Yerel Ekonomik Kalkınma) sağladıkları katkıyı ortaya koyan en önemli unsurdur. Nitekim, işletmelerin %26,7'si üretimde kullandıkları hammaddeleri Karaman içinden sağlarken, yine aynı oranda (%26,7) işletme ihtiyaçları olan hammaddeyi farklı şehirlerden temin etmektedir. İşletmelerin %23,3'ü ise mevsimsel kapasitelerine ve o yılki tarımsal üretim miktarına göre hem Karaman hem de farklı şehirlerden temin edebildiklerini, %13,3'ü ise bu iki farklı seçime ilaveten yurtdışından da hammadde ve yarı mamul temin ettiklerini belirtmişlerdir. Yani, işletmelerde il dışından hammadde temini yaygındır. Tarımsal ürün işleyen KOBİ'lere hammadde temin eden ve Karaman ili merkez ilçede faaliyetde bulunan 52 üreticiye yapılan anket sonrasında ise, üreticilerin bitkisel üretimde karşılaştıkları en önemli sorunların başında ürettikleri ürünlerin düşük fiyata satılması geldiği belirlenmiştir. Diğer sorunlar ise, girdi ve mazot fiyatlarının yüksekliği, sulama sorunları ve üretim maliyetlerinin yüksek olması olarak belirtilmiştir. İlde tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin YEK'e sağladıkları katkı daha çok ?istihdam yaratma? olarak gerçekleşmektedir. Yerelde tarımsal üretimde bulunan üreticilere göre bu işletmelerin sağladığı ekonomik katkı yok denecek kadar azdır. Bu hem işletmeler hem de üreticiler için dezavantaj yaratmaktadır. Nitekim, tarımsal ürün işleyen KOBİ'ler ihityaçları olan hammaddelerin önemli bir kısmını Karaman dışındaki illerden ya da yurtdışından sağlamaktadırlar. Yerelde tarımsal üretim yapan üretici ise ürünlerini pazarlamakta zorluk çekmektedir. Bu bağlamda, tarım-sanayi entegrasyonunun sağlanması önem taşımaktadır. YEK'e katkının sağlanmasında işletmelere hammadde akışının yeter miktarda, sürekli ve istenilen kalitede sağlanması gereklidir. Bu nedenle, ilde ?Sözleşmeli Tarım? geliştirilmeli ve yaygınlaştırılmalıdır. Bu aynı zamanda tarımsal ürün işleyen KOBİ'lerin verimli ve kârlı çalışabilmeleri için de gereklidir. Bu nedenle; sözleşmeli tarımın yaygınlaştırılması aynı zamanda tarıma dayalı sanayinin gelişmesine de katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
In this research, contribution of Agro-SMEs to local economic development was stated as a result of structuring of industry based on agricultural products in Karaman province. Strengths, weaknesses, opportunities of Karaman?s economy was also determined in having potential of agriculture and Agro-SMEs. At the same time roles of Agro-SMEs was tried to determine in order to ensure economic development at local level over the long term. Thus, current structure of both Agro-SMEs and agribusinesses that provide raw material to this sector were analyzed. In conformity with aim of the research, total of 30 Agro-SMEs and 52 agribusinesses were determined by using arbitrary sampling method. At the stage of gathering data from Agro-SMEs and agribusinesses, face to face survey method were used and research findings were evaluated according to general and sub-sectors. Total number of Agro-SMEs which is analyzed during the research represents 31% of total Agro-SMEs in Karaman province. About 40,0% of companies have operations in chocolate and sugar confectionery production, 36,7% of flour production, 6,7% of dairy products, 6,7 % of processing of fruit and vegetables and 3,3% of animal feeding production, 3,3% of flour production with chocolate and sugar confectionery production and 3,3% of processing of fruit and vegetables with chocolate and sugar confectionery production. Changing production volume which is subject to seasonality of raw material supply was the most important and general characteristics of Agro-SMEs. In fact, whilst production volume of 53,3% of companies were changed seasonally ; 46,7% of companies were continued to their operations with lower capacity during the year. Capacity utilization ratio was varied according to sub-sectors. Capacity utilization ratio of 40% of companies was varied between 41-60%. Only 16,7% of companies were using their full capacity. The most important factor to determine contribution of Agro-SMEs to local economic development is procurement of raw material from local suppliers. In fact, while 26,7% of companies were supplying raw material from Karaman, 26,7% of companies were from other provinces. 23,3% of companies were supplying raw material from Karaman and other provinces depends on their seasonal capacity and volume of agricultural production. %13,3 of companies were supplying raw material from abroad in addition to Karaman and other provinces. After gathering data from total number of 52 agribusinesses that provide raw material to Agro-SMEs in Karaman province, the most important problem in vegetal production was stated as selling their products with low price. The other problems were high input and fuel prices, irrigation problem and high cost of production. The contribution of Agro-SMEs to local economic development was realized as ?creation of employment? rather than other factors in Karaman province. According to local agricultural producers there is little or no contribution of Agro-SMEs to local economy that creates disadvantage for both Agro-SMEs and local agricultural producers. In fact, most of the Agro- SMEs provide their raw material needs from other provinces and abroad. So, local agricultural producers were facing with difficulties in marketing their products. In this context, integration of agriculture and industry should be established by means of contractual production to provide raw material in enough quantity and quality to Agro-SMEs and to guarantee marketing of agricultural products of local agricultural producers.
Benzer Tezler
- Tarımsal kalkınmada yerel düzeyde dayanışma ve örgütlenmenin önemi üzerine bir araştırma: Deprem sonrası Düzce ili Ulaşılabilir Yaşam Derneği
A reserch on importance of solidarity and organization at local level in studie related on agricultural development: The example of Association of Accessible Life after Düzce eartquake
ŞEYDA SAİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. BÜLENT GÜLÇUBUK
- Kırsal kalkınma planlaması; Bursa ili Keles ilçesi örneği
Rural development planning; a case of Keles county, Bursa
İ. BÜLENT GÜRBÜZ
- Konaklama sektörü tedarik ilişkilerinin analizi: Alanya örneği
Analysis of supplier relations of hospitality sector: Case of Alanya
GÜLİZ SALİHOĞLU
Doktora
Türkçe
2018
Turizmİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. EMİNE FERHAN GEZİCİ KORTEN
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Agricultural policy in Turkey: Evaluation of wheat support policy efficiency using policy analysis matrix
Türkiye'nin tarım politikası: Politika değerlendirme matrisi yaklaşımıyla buğday destek programın etkinliğinin değerlendirilmesi
SANDA MACİC
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Ziraatİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEDİME LERZAN ÖZKALE
DOÇ. DR. BURAK BERK ÜSTÜNDAĞ