Geri Dön

Osmanlı İmparatorluğu'na matbaanın girişi ve toplumsal yanlılıkları

Introduction of print in the Ottoman Empire and its social biases

  1. Tez No: 218286
  2. Yazar: HAKAN YÜKSEL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HALUK GERAY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Gazetecilik, İletişim Bilimleri, Journalism, Communication Sciences
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2007
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 186

Özet

Harold A. Innis iletisim araçlarının toplumsal yapıdaki rolüne iliskin kapsamlı ama fazlaca bilinmeyen bir kuram gelistirmistir. Buna göre toplumsal yapı kendi isleyisine, üzerinde yükseldigi bilgi türüne en uygun iletisim aracını geçerli medya haline getirir. Innis, Eski Mısır'dan modern dönemlere kadar pek çok farklı toplumsal yapıyı incelemis ve buralarda toplumsal bilginin uzam ve zaman yanlılıgı dogrultusunda nasıl belli bir iletisim aracıyla örtüstügünü göstermistir. Innis'e göre toplumsal yapıya ve bilgiye iliskin olarak belirlenen iletisim aracı bir kez belirlendikten sonra belli bir belirleyicilige kavusur. liskili oldugu toplumsal yapı ve bilginin dısında kalan mesajların yayılmasını engelleyerek degisimin önüne geçer. Bu yüzden Innis'e göre iletisim düzenindeki degisiklikler ancak toplumsal yapıdaki degisimlerle es zamanlı gerçeklesir. Bu sekilde bakınca Osmanlı mparatorlugu'na matbaanın yaklasık üç asır sonra girmesini Innis'in bakısıyla açıklamak literatüre katkı yapacak niteliktedir. Osmanlılar 18'inci yüzyıl basında Avrupa'nın üstünlügü kabul etmis ve artık klasik kurumlarını düzeltmek yerine Batı'yı örnek alarak yeni bir yapılanmaya gitmeyi kararlastırmıstır. Söz konusu süreçte Batı'nın bilgisiyle birlikte yeni bir iletisim aracı olarak matbaa Osmanlı-Türk toplumuna girmistir. Öncesinde Osmanlılar matbaayı tanıyor ve imparatorluk içindeki gayrımüslimler bunu kullanabiliyordu. Buna ragmen Osmanlılar'ın matbaayı kullanmak istememeleri genellikle dini gerekçelerle veya hattatların karsı koyusuyla iliskilendirilir. Ancak bunlar yanlıs ve sınırlı açıklamalardır. Klasik dönem Osmanlı toplumunda geçerli toplumsal bilgi nitelikleri itibarıyla matbaayla çelismektedir. Matbaa bilginin dünyevilesmesi ve genis kesimler arasında yayılması yönünde bir etki gösterirken, klasik dönemdeki Osmanlı'nın toplumsal bilgisi daha dini ve seçkincidir. Bu nitelikleri dolayısıyla söz konusu toplumsal bilgi iletisim aracı olarak daha ziyade ezber ve sanatsal nitelikli yazıyı geçerli kılmıstır.

Özet (Çeviri)

Harold A. Innis developed a comprehensive but little know theory about the role of communication in social structure. Accordingly, social structure determines the reigning medium in society in terms of its own functions and the knowledge it is based on. Innis, who studied numerous societies in history, showed how different social knowledges correspond to different media, in accordance with time and space biases. For Innis, the medium, designated in relation to social structure and knowledge, gains some power to determine after being determined. It prevents change by filtering messages which does not fit the social structure and knowledge it has been related to. Innis emphasized that changes in communication occur synchronously with alterations in social structure. Explaining the delay in the introduction of print in the Ottoman Empire according to Innis? view may contribute to theory. In the beginning of the 18th century, Ottomans accepted superiority of the West and decided for a new structure rather than fixing classical institutions. In this process, print has been introduced in the Ottoman-Turkish society. Before that century, Ottomans had a close knowledge of print. The fact that Ottoman did not want to use print is associated with religious restrictions and resistance of calligraphers. Actually, the ruling knowledge of the classical period Ottoman society had been in contradiction with print. Print had a secularizing effect on knowledge and was dispersing it to common people while classical period knowledge had been religious and elitist. Consequently, this knowledge determined memorization and calligraphy as the reigning medium.

Benzer Tezler

  1. Osmanlı Devleti'nde Amerikalı misyonerler ve Van Ermeni isyanı(1896)

    American missionaries in the Ottoman Empire and the Van rebellion(1896)

    DİLŞEN İNCE ERDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    TarihDokuz Eylül Üniversitesi

    Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. ENGİN BERBER

    PROF.DR. ERGÜN AYBARS

    PROF.DR. SABRİ SÜRGEVİL

  2. Çerkeşîzade Mehmet Tevfîk Efendi ve Kasâid-i Tevfîk'i

    Çerkeşîzade Mehmet Tevfîk Efendi and His Kasâid-i Tevfîk

    ŞEYMA YEŞİL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ABDULMECİT İSLAMOĞLU

  3. Türkiye'de kitap konservasyonu çalışmaları ve bir kağıt restorasyonu laboratuarı kurma projesi

    In Turkey book and conservation works and a paper restoration laboratuary estamblish project

    SERKAN İLDEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Güzel SanatlarDokuz Eylül Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı

    PROF. İSMAİL ÖZTÜRK

  4. Tanzimat'tan Cumhuriyet'e kadar Osmanlı kütüphanelerinin gelişimi

    Başlık çevirisi yok

    REMZİYE TUBA ÇAVDAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul Üniversitesi

    Kütüphanecilik Bölümü

    PROF.DR. İSMAİL E. ERÜNSAL

  5. Gündelik yaşamda Osmanlı kadının temsiliyeti (1908 -1918)

    Representation of Ottoman women in daily life (1908 -1918)

    ŞABAN DEMİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TarihBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER METİN