Kentsel toprak rantının yaratılmasında kent planlamasının rolü
The role of urban planning in creating urban land rent
- Tez No: 218810
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL GÖRMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Şehircilik ve Bölge Planlama, Public Administration, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Kent, Kentsel toprak, Kentsel toprak rantı, Rant teorileri, Kent planlaması, City, Urban land, Urban land rent, Rent theories, Urban planning
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
- Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Bu çalışmanın amacı, özellikle son otuz senedir büyük kentlerde önemli bir servet ve sermaye birikim aracına dönüşen kentsel toprak rantının yaratım sürecinde kent planlamasının rolünü incelemektir. Kent, kentsel toprak rantı ve kent planlaması ile kapitalist sistem arasındaki yakın tarihsel ilişkiden dolayı çalışmada tarihsel-eleştirel bir bakış açısı temel alınmıştır.Kentleşme olgusu ve toprakta özel mülkiyet devam ettiği sürece kentsel toprak rantlarının oluşması kaçınılmazdır. Kentsel toprakta oluşan rant türlerinden farklılık rantları ve tekel rantları, kentsel toprağın mekansal özelliklerinden kaynaklandığı için önlenmesi güç olmakla birlikte sadece toprakta özel mülkiyet sahipliliğinden doğan ve kentsel toprak spekülasyonunu özendirerek kentsel sorunları besleyen mutlak rantın önlenmesi olanaklı ve gereklidir.Kapitalist sistemde kentsel mekan örgütlenmesinde ve kentsel toprak rantının, oluşum, bölüşüm, dağıtımında etkili olan aktörler; sermaye sahipleri, devlet ve kent planlamasıdır. Sermaye sahipleri, aşırı birikim dönemlerinde sermayelerini kentsel mekana yönlendirmekte ve böylece hem krizden kurtulmakta hem de sermayenin dolaşabileceği yeni mekanlar üretmektedirler. Bu durum, özel mülkiyet sahipliğinin mümkün kıldığı spekülasyon aracılığıyla mutlak rantlarda ve dolayısıyla toplam rantlarda bir artış yaratmaktadır. Devlet, hem işgünün yeniden üretimini sağlamak hem de sermaye sahiplerinin kâr elde edebileceği alanların altyapısını sağlamak için ortak tüketim alanlarını düzenlemektedir. Bu düzenlemeleri yaparken kullandığı müdahale araçlarının başında kent planlaması gelmektedir. Kent planlaması, büyük ölçüde devlet politikaları ve sermaye sahiplerinin talepleri doğrultusunda makul, rasyonel planlar üretmek suretiyle toplumsal uzlaşmayı sağlamaktadır. Planların hazırlanması, onaylanması ve uygulanmasından sorumlu olan yerel yönetimler, türlü planlama faaliyetleriyle kentsel toprak rantlarının oluşum, bölüşüm ve dağıtımında etkili olmaktadırlar. Yerel yönetimlerde planlama sürecine ilişkin gerçekleştirilecek bir reform ile plandan etkilenen tüm kentlilerin planlama sürecine katılımı sağlanabilirse kentsel toprak spekülasyonunun önlenmesi ve oluşan kentsel toprak rantlarından daha geniş bir halk kesiminin yararlanması mümkün olabilir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to shed light on the relationship between urban planning and urban land rent that has transformed into a source for wealth and way of capital accumulation. This study bases on a historical?critical approach due to close historical ties between capitalist system and urban, urban land rent, urban planning.The formation of urban land rent is unavoidable until urbanization and private property will continue to exist. The differential rents and monopoly rents forming on urban land are difficult to prevent because of their sourcing from spatial differences of urban land itself. Beside this it is possible and necessary to prevent absolute rents that take source only from private ownership.In capitalist system, the actors which are efficient in creating urban space and land rent: they are capital owners, public sector and urban planning. Capital owners orient their capitals into urban space during excessive accumulation periods so that they both recover from the crisis and create new areas for the circulation of the capital. Such situations enable the absolute rent by means of speculations arose by private property owners and so that increase the total rents. The role of the government in creating urban space is to regulate common consumption areas in order to enable reproduction of labor force and establish the infrastructure of the areas where capital owners can make profit. Urban planning is the primary intervention means for regulations used by the government. Urban planning means ensuring the social compromise by creating projections which are rational and acceptable whereas they also comply with the demand governmental policies and demands of capital owners. It is possible to prevent urban land speculations, if provide more participation of city-dwellers to urban planning process by making reforms concerning urban planning processes in local authorities.
Benzer Tezler
- Kentsel toprak rantının kamuya kazandırılmasında bir araç olarak imar haklarının toplulaştırılması (Dikmen Vadisi örneği)
The consolidation of development rights as a tool of acquiring urban land unearned income to public (example Dikmen Valley project)
CAFER ULUTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEGÜL MENGİ
- Kentsel toprak rantının vergilendirilmesi: Türkiye ekseninde bir değerlendirme
Taxation of urban land rent: A Turkey-oriented assessment
MUHAMMET EMRE ERDEM
- İstanbul'da arazi değerlerinin mekansal dağılımının nüfus, istihdam ve ulaşım açısından analizi
The analysis of the spatial distribution of land values in İstanbul according to population, employment and transportation
ZÜLFİYE KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiDisiplinlerarası Ana Bilim Dalı
PROF.DR. VEDİA DÖKMECİ
- Türkiye'de kentsel toprak rantının yarattığı çevre sorunlarının çözümü açısında çevre hakkı
Environmental rights accordind to the solution of problems caused by urban land unearned income
AYTEN NAGİYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEGÜL MENGİ
- Türkiye'de kentsel toprak rantının vergilendirilmesi ve bir model önerisi
Taxation of urban land rent in Turkey and a model proposal
SELİM GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEGÜL MENGİ