İktisatta doğrusal-olmayan zaman serisi modelleri:Kuram ve Türkiye uygulaması
Non-linear time series models in economics:Theory and an application to Turkey
- Tez No: 219294
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURİ YILDIRIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, Ekonomi, Econometrics, Economics
- Anahtar Kelimeler: Doğrusalsızlık, STAR modeli, Türkiye Ekonomisi, Büyüme, Enflasyon, Nonlinearity, STAR model, Turkish Economy, Growth, Inflation
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
İktisadi değişkenlerin sergilediği asimetrik davranışları kavrayabilmek için son yıllarda bir takım doğrusal-olmayan zaman serisi modelleri önerilmiştir. Literatürde önerilen modeller arasında bulunan rejim değiştirme karakterli yumuşak geçişli (oto)regresif (ST(A)R) model, Türkiye'nin sanayi üretim ve tüketici fiyat endekslerinde ve bu endeksler arasındaki olası doğrusal-olmayan dinamikleri araştırmak için bu çalışmada kullanılmıştır. Bu çalışmanın kuramsal kısmında mevcut literatürden hareketle STAR modeline ait temel dinamikler, farklı geçiş fonksiyonu tipleri ve tahmin izleği incelenmiştir. Ardından STAR modeline özgü doğrusallık ve tanılama testleri ayrıntılı bir biçimde ele alınmıştır. Ayrıca tek değişkenli STAR modelinin çok değişkenli ve çok rejimli ortama aktarılmasıyla ulaşılan modellere de değinilmiştir. Uygulamaya dönük bölümlerin ilkinde Türkiye'nin çeyrek yıllık sanayi üretim endeksinin (1980:1-2006:3) büyüme hızının genel ekonomik performansı temsil edebileceği düşüncesinden hareket edilmiştir. Büyüme hızının asimetrik davrandığına dair kanıt bulabilmek için STAR modelinin tahmin izleği öncelikle doğrusallık testinden başlamak üzere uygulanmıştır. Doğrusallık boş hipotezinin reddedilmesinin ardından tahmin edilen lojistik STAR (LSTAR) modeli tüm tanılama testlerinden geçtiğinden dolayı yeterli bulunmuştur. Ayrıca tahmin edilen modelin ekstrapolasyon yöntemiyle elde edilen uzun dönem dengesi ve baskın karakteristik kökleri asimetrik dinamikleri anlamlandırmak için kullanılmıştır. İkinci uygulama bölümünde ise Türkiye'de büyüme ve enflasyon (1980:2-2006:3) arasındaki doğrusal-olmayan ilişki STAR modelinin çok değişkenli ortama taşınmasıyla oluşan STR (yumuşak geçişli regresyon) modelinden faydalanılarak irdelenmiştir. Doğrusal-olmayan ilişkinin yönünün enflasyondan büyümeye doğru olduğu STR modeline özgü Granger nedensellik analiziyle belirlenmiştir. Daha sonra Türkiye'de enflasyonun büyüme üstündeki asimetrik etkilerini saptayabilmek için tek geçiş fonksiyonlu bir STR modeli kurulmuştur. Ancak tahmin edilen STR modeli yeterli bulunmadığından çok rejimli bir STR (MRSTR) modeli tahmin edilmiştir. Her iki uygulama bölümünde ulaşılan sonuçlar, STAR ve çok rejimli STR modellerinin incelenen değişkenler için kullanımını Türkiye bağlamında haklı çıkarmaktadır.
Özet (Çeviri)
Recently some non-linear time series models have been proposed to capture asymmetric behaviour of economic variables. Among these proposed models, ST(A)R (Smooth Transition (Auto)regressive) model characterized by regimeswitching behaviour is chosen to investigate and estimate possible non-linear dynamics of/between growth rate of industral production and consumer price indexes of Turkey. In the theoretical part of this study the main dynamics, different types of transition functions and modelling procedure of STAR models are examined within the limits of existing literature. After linearity and diagnostics tests specific to STAR models are considered in details, some extensions of univariate STAR model such as multivariate and multiple regime models are briefly introduced. The application part of this study is twofold. The first application of STAR model aims to find evidence of the non-linear asymmetric behavior of economic activity which is proxied by growth rate of quarterly industrial production index running from 1980:2 to 2006:3 in Turkey. STAR modelling procedure is employed to this data by beginning with testing STAR-type linearity. After rejecting the null hypothesis of linearity, an adequate logistic smooth transition autoregressive (LSTAR) model which passes all diagnostic tests is successfully estimated. Secondly the dynamic properties of the estimated model are investigated by numerically obtaining long-run solution based on extrapolation and calculating dominant roots of the model. The second application focuses on exploring the non-linear relationship between growth and inflation with smooth transition regression (STR) model using quarterly data from 1980:2 to 2006:3 in Turkey. A unidirectional causality from inflation to growth is detected by using non-linear Granger causality analysis. Firstly a STR model is estimated. Since the estimated STR model is not adequate, a multiple regime STR (MRSTR) model is estimated to capture non-linear effects of inflation on growth. In conclusion, the use of STAR and MRSTR model for the Turkish data under consideration is justified by estimation results.
Benzer Tezler
- Türkiye'de fiyatlar genel düzeyine ilişkin maliye teorisinin doğrusal olmayan zaman serisi modelleri bakımından incelenmesi
Analysis of fiscal theory of price level with nonlinear time series models in Turkey
ÖZGÜR ÖMER ERSİN
Doktora
Türkçe
2009
EkonometriYıldız Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİKE BİLDİRİCİ
- Türkiye'de ücret ? üretim ilişkisine doğrusal olmayan eşbütünleşme analizi ile yaklaşım
Non linear cointegration approach to the wage ? production relationship in turkey
ELÇİN AYKAÇ ALP
- Türkiye ekonomisinde Okun Yasası'nın doğrusal olmayan yöntemlerle analizi
Analyzing Okun's Law in the Turkish economy: A non-linear approach
FATMA BENLİ
- Türkiye'de döviz kuru ve nispi fiyat değişkenliği: Doğrusal ve doğrusal olmayan zaman serileri analizi
Exchange rate and relative price variability: Linear and nonlinear time series analysis in Turkey
TAYFUR BAYAT
- Döviz kurundaki dalgalanmaların Irak ihracat ve ithalatı üzerine etkisi
The effect of fluctuations in exchange rates on Iraq's export and import
ZAINAB QADER MAAROOF SOFI AHMED
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiAnadolu Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN MURAT ERTUĞRUL