Osmanlı Devleti'nde ihracat için pamuk üretimi (1860-1870)
Cotton production of Ottoman State for export (1860-1870)
- Tez No: 220193
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SÜLEYMAN KIZILTOPRAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Sanayi Devrimi, Pamuk, Makinelesme, Manchester Pamuk Tedarik Birligi, Tohum Dagıtımı, Industrial Revolution, Cotton, Machination, Manchester Cotton Supply Association, Cottonseed Distribution
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Bu çalısma Osmanlı Devleti'nin dıs pazar için pamuk üretimi yapmasıyla alakalıdır. Osmanlı Devleti'nin pamuk üretimi 1860?1870 arasında önemli asamalar kaydetmistir. Bu üretim asamalarını inceleyecek olursak: Pamuk talebini doguran öncelikli sebep 1750'lerde baslayan Sanayi Devrimi'dir. ngiltere'de sanayilesme pamuklu dokuma sektörüyle baslamıstır. Yalnız ülkede pamuk yetismedigi için dısarıdan ham madde bulmaya ihtiyaç vardı. Bu ihtiyaç ise 1793'te Eli Whitney'in çırçır makinesini bulmasından sonra ABD'den temin edilmistir. ABD'nin güney eyaletlerinde köle isgücüyle üretilen pamuk, ngiltere'nin ham madde ihtiyacını karsılıyordu. Artarak devam eden bu süreç 1861'deki Amerikan ç Savası'yla kesintiye ugradı. Yıllık 5 milyon balyalık pamuk ihtiyacının %80'ini ABD'den saglayan ngiliz dokuma sanayi, savasın neticesinde Amerika'dan pamuk gelmemesi yüzünden büyük bir sıkıntıya girdi. Ham maddenin çok yüksek oranda bir kaynaktan gelmesinden endiselenen bir grup pamuk fabrikatörü, 1857'de Manchester Pamuk Tedarik Birligini (MCSA) kurmustu. Savas ham madde sevkıyatını durdurunca, birlik bu duruma bir çözüm bulmak istedi. Osmanlı Devleti'nin de içinde bulundugu degisik ülkelerde pamuk üretimini arttırmak için birçok faaliyette bulundu. Osmanlı Devleti ise ABD'nin piyasadan çekilmesinin sebep oldugu pamuk fiyatlarındaki büyük artıs ve MCSA'nın faaliyetleriyle beraber, yogun bir pamuk üretimine basladı. 1861'de 6000 balya olan Anadolu pamuk üretimi, iki sene sonra on katı artıs gösterdi. Üretimin büyük çogunlugu ngiltere'ye ihraç ediliyordu. Devlet pamuk üreticilerine önce Mısır'dan, sonraları Amerika'dan tohum getirtip, dagıttı. Ayrıca pamuk üreticilerine vergi konusunda bazı kolaylıklar getirtildi. 1861'deki gümrük antlasmasının sonuçları iki sene sonra vergiyi %8'den %2'ye düsürdü. Bu VIII arada MCSA pamuk üreticilerine zirai egitim ve alet destegi veriyordu. Her sey çiftçilerin üretimi arttırması için çok uygundu. ngiliz girisimciler Batı Anadolu basta olmak üzere ülkenin birçok yerinde pamuk temizleme tesisleri kurdular. Bu tesislerin kurulmasında 1861 gümrük antlasması etkili olmustur. Çünkü temizlenmis pamuk için antlasmada yazılı oldugundan 18 kurus vergi ödenirken, koza halindeki pamuga antlasmada yazılı olmadıgı için dört katı vergi isteniyordu. Pamuk üretimiyle alakalı çalısmalar, ABD'de 1865'de barısın saglanmasıyla beraber ngiltere'nin Osmanlı pamuguna ihtiyacı kalmadıgı için zayıflamaya basladı. Bu tarihten sonra üretim süreci biraz durgunluga girdi. Yalnız Batı Anadolu uluslararası ticarette bir yer edinmisti. Her ne kadar pamuk fiyatları ve üretim biraz gerilediyse de, üretim seviyesi bir daha pamuk patlamasından önceki boyutlara hiç inmedi. zmir bölgesi kendisine yeni pazar olarak, kısa lifli pamuklarla çalısmakta uzmanlasmıs spanya'yı seçti. Böylelikle Batı Anadolu'nun üretim süreci ve dıs pazarlarla olan baglantıları devam etti.
Özet (Çeviri)
This paper relate with cotton production of Ottoman State for foreign market. Cotton production of Ottoman State attained considerable achievements during the years between of 1860?1870. If we research the stages of production: The primary reason of cotton demand stemmed from Industrial Revolution which began in 1750?s. Industrialization began with cotton textile sector in England. But because of not growing cotton in England, there was a need to find raw material from outside. This need obtained from USA, after the invention of cotton gin in 1793 by Eli Whitney. The need of England was sustained by slave labor, where they worked in southern states of USA. Continuously rising relation interrupted with American Civil War in 1861. English textile industry needed 5 million bales of cotton a year in that period and 80% of this came from USA. Because of Civil War, not coming cotton from America caused great stress in it. Heavily dependence of one source for raw material worried a group of cotton factory owners and they founded Manchester Cotton Supply Association in 1857. When the war stopped the transportation of raw material, association wanted to find a solution for this situation. Then, MCSA organized many activities in different countries to raise cotton production. As to Ottoman State, it began dense cotton production, because of MCSA activities and high cotton prices stemmed from the withdrawal of USA from market. There was 6000 bales cotton production in 1861, two years later it rose ten times. Much of the production was exported to England. State brought cotton seed from first Egypt, and later USA to distribute cotton farmers. In addition, the cotton producers were received some tax exemptions. Custom treaty of 1861 would result a decrease in tax ratio from 8% to 2%. In this time, MCSA give education and X machinery support to cotton producers. Everything was so fine to increase of production by farmers. English entrepreneurs founded many cotton gin factories of Ottoman State, especially in Western Anatolia. 1861 custom treaty became effective to found these factories. Because the only ginned cotton was written in this treaty and 18 kurus was paid for it. The custom wanted four times higher tax from raw cotton. Activities about the cotton production, tended to weaken after the end of Civil War in 1865, because of lack of need England to Ottoman cotton. After this date, production process entered some stagnation. But Western Anatolia got a place in international trade. Although cotton prices and production decrease a degree, production never felt a level of pre-Cotton Boom. But the short fiber cotton of zmir began to be sold to Spain who became a specialist to work in this type of cotton. And then the relations of zmir with foreign markets continued.
Benzer Tezler
- XIX. yüzyılın ikinci yarısında Çukurova'da pamuk üretimi: 1850 - 1900
Cotton cultivation / production in Çukurova in the 2nd half of the 19th century
BAYRAM EVİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TUĞRUL ÖZCAN
- I. meşrutiyet'ten Mondros Mütarekesi'ne kadar Adana (1876-1918)
From I. Constitutional monarchy to the Mondros Armistice, Adana (1876-1918)
OSMAN KARLANGIÇ
- Milli Mücadele Dönemi'nde Samsun'un siyasi ve ekonomik durumu
In the period of National Struggle the political and economical situation of Samsun
NİMET OSKAY SAĞUER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Türk İnkılap TarihiKaradeniz Teknik ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN İNAN
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi 17 numaralı Zehair-i Rikab Defteri'ne (1788-1791) göre İstanbul'un iaşesinin te'mini
Başlık çevirisi yok
HALİL UTKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Ekonomiİstanbul ÜniversitesiTürk İktisat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEVFİK GÜRAN
- Tanzimat Dönemi Osmanlı sanayileşme sorunları ve kapitülasyonlar
Ottoman industrialization problems and capitulations during the Tanzimat Period
ELÇİN ZÜMRÜT AKER
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
TarihHacettepe ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHAEDDİN YEDİYILDIZ