Tanzimat Dönemi Osmanlı sanayileşme sorunları ve kapitülasyonlar
Ottoman industrialization problems and capitulations during the Tanzimat Period
- Tez No: 81950
- Danışmanlar: PROF. DR. BAHAEDDİN YEDİYILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
18. yüzyıl sonlarında Osmanlı ekonomisi, büyük oranda tarım ve hayvancılığa dayalıydı. Sanayi alanında, lonca teşkilatı altında örgütlenmiş, geleneksel yöntemlerle çalışan imalathaneler ve küçük işletmeler görülmekteydi. Başta pamuklu dokuma olmak üzere dokumacılık en önemli sanayii dalını oluşturmaktaydı. III. Selim zamanında, ordunun modernizasyonu çerçevesinde yeni sanayii yatırımlarına girişildi. Başlayan“Yenileşme Dönemi”nde, askeri alanda girişilen yatırımlarla sanayiinin canlandığı görülmektedir. İç pazara yönelik üretimin yanısıra yabancı ülkelere ihracât da yapılmaktaydı. 18. yüzyıl sonlarında İngiltere, teknolojik yeniliklerin sanayii uygulanması sayesinde sanayi devrimi'ni gerçekleştirmişdi. İngiliz sanayi ürünlerine karşı iç pazarlarını korumak isteyen Avrupa devletlerinin uyguladığı korumacılık politikası sebebiyle İngiltere, doğu pazarlarına yöneldi. 19. yüzyılın başlarında Osmanlı iç pazarlarına önemli miktarda İngiliz pamukluları akmaya başladı. Avrupa'daki gibi bir sanayi devrimi gerçekleştirmemiş olan Osmanlı sanayii, ucuz ve kaliteli mallar karşısında zor duruma düştü. 1820-1840 döneminin Osmanlı sanayi için bir çöküş dönemi olduğu anlaşılmaktadır. Osmanlı Devleti'nin başlangıçta iktisadi ilişkilerin yanısıra Avrupa'da dostlar kazanmak amacıyla verdiği kapitülasyonlar, 18. yüzyılın ortalarından itibaren İmparatorluk ekonomisi için zararlı hale gelmeye başlamıştı. Tanzimat döneminde başlatılan devlet eli ile sanayileşme politikası çerçevesinde kurulan fabrikaların yanısıra mevcut işletmeler de kapitülasyonların olumsuz etkilerine maruz kalmıştır. 1838 ve sonrası imzalanan ticaret antlaşmaları ve serbest dış ticaret politikası, Osmanlı sanayi ürünlerinin yabancı ürünler karşısında rekabet etme gücünü azaltmıştır. 1840-1860 yılları arasında kurulan fabrikaların büyük çoğunluğu çeşitli sebepler nedeniyle işletilememiş ya da kapatılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun dünya ekonomisine entegre olmaya başladığı bu dönemde yapılan sanayii yatırımları, çoğunluğu başarısızlıkla da sonuçlanmış olsa da, Cumhuriyet döneminde yapılan iktisadi yatırımlar için bir temel oluşturmuştur.
Özet (Çeviri)
At the end of the 1 8th century, the Ottoman economy basically depended ori' the activities related to agriculture and animal husbandry. As far as the industry is concerned, the traditionally operated workshops and small-scale manufactures, organised under the guild were observed. Cotton weaving was the most important industrial sector. During the reign of Selim III, within the frame of modernisation of the army, new industrial investments were performed. Together with this“Modernisation Period”industrialisation was activated by the investments made in the military area. Besides the domestic market, the production was made also for exporting to foreign markets. At the end of the 18 century, England has achieved“Industrial Revolution”by applying the technological inventions to the industry. Due to the protection policies conducted by the European countries against the English industrial products, England had to turn to eastern markets. In the beginning of the 19th century an important amount of English cotton-clothes flowed into the domestic market. The Ottoman industry, which couldn't achieve an industrial revolution as in Europe, had found itself in a critical situation, due to the foreign cheap goods with good quality. It's understood that the period 1820-1840 is the decline period of Ottoman industry. The capitulations which were granted by the Ottoman State initially in order to gain friends in Europe and to develop economic relations, became harmful to the Ottoman economy starting from the middle of the 18th century. Besides the factories which were established by the state during the“Tanzimat”period, the existing manufacturers were also negatively effected by capitulations. The trade agreements signed in 1838 and later, together with the liberal foreign trade policy, decreased the power of competition of the Ottoman industrial products against the foreign products. Most of the factories, which were established between 1840-1860, were either not operated or closed due to several reasons. Although most of the industrial investments made during the period of integration of the Ottoman Empire to the world economy were resulted unsuccessfully, they were the cores of the economic investments made during the Republic period.
Benzer Tezler
- Erken Cumhuriyet Döneminde Türkiye modernleşmesinin grafik tasarım ürünlerine yansıması
Reflections of modernization on Turkish graphic design in the early Republic Period
SİBEL AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
PROF. İLHAN ÖZKEÇECİ
- İktisadi ve idari yönleriyle umumi müfettişlikler (1863-1952)
The general inspectorate with aspects of the economic and administrative (1863-1952)
VOLKAN HAN
- İstanbul Kentiçi kara toplu ulaşım hizmetlerinin başlaması ve gelişimi: 1850 - 1900
Intrıduction and evolution of public trans portation sector in Istanbul: 1850 - 1900
İBRAHİM MURAT BOZKURT
- 19. yy son çeyreğinde yeni malzeme ve yapım tekniği kullanımının istanbul'da inşa edilen üç dini yapı üzerinden çözümlenmesi
An analysis of the use of new materials and construction techniques in the last quarter of the 19th century on three religious buildings in istanbul
DENİZ SENA YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜM TANYELİ
- 'Samsun' Vilâyet gazetesinin Samsun basın ve yayın tarihindeki yeri ve önemi (1932-1939)
The importance of Samsun's province Newspaper in the Press and Publication history of Samsun (1932-1939)
MERVENUR ÖZNÜLÜER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
GazetecilikAtatürk ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL EYYUPOĞLU