Petrol krizleri ve dünya iktisadi sistemine etkileri
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 22109
- Danışmanlar: PROF. DR. CEVDET ERDOST
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1992
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
ÖZET Dünya ülkeleri (sosyalist ülkeler hariç), 1973/74 ve 1979/80'de ham petrol fiyatlarının hızla artması sonucunda yaşanan iki petrol krizinin ardından olumsuz ekonomik gelişmelerle uğraşmak zorunda kalmışlardır. Bu çalışma, her iki krizin gelişmiş ve gelişen ülkeler üzerine etkileriyle birlikte; krizlerin çıkış dinamiklerini ve (özellikle ilk krizde) fiyat artışlarına tarafsız kalan hatta kimi zaman bu artışları teşvik eden ABD stratejisinin hedeflerini de irdelemeye yöneliktir. İki krizin hazırlanış dönemleri, dünya ekonomisine etkileri ve yarattığı değişiklikler ile sonuçlar bu doğrultuda incelenmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde, petrol endüstrisinin tarih içinde yapılanışma yer verilmiştir. Bu bölüm, çokuluslu petrol şirketlerinin endüstri üzerindeki kontrollerinin derecesi ve dinamiklerini inceledikten sonra petrolün 1.950'ler ve 1960'larda enerji kaynakları arasındaki öneminin artması, petrol ihraç eden ülkeler örgütünün (OPEC) kuruluş ve işleyişi üzerinde yoğunlaşmaktadır. Aynı bölüm 1973/74 petrol krizine yöneliş sürecinin hareket noktalarının saptanmasıyla sonuçlandırılmıştır. İkinci ve üçüncü bölümlerde, 1973/74 petrol krizi ele alınmıştır. İkinci bölümde, kriz öncesinde dünya ekonomisinin genel durumu incelendikten sonra krizin hazırlanış yıllan (1970-73) süresince meydana gelen piyasa şartlan ve siyasi gelişmelere, petrol krizinin ABD hedeflerine uygunluğuna ve fiyat artışlarının nedenlerine yer verilmiştir. İkinci bölüme bağlı olarak geliştirilen üçüncü bölümde ise petrol fiyat artışlarının dünya ekonomisinde yarattığı etkiler ve krizin sonuçlan ele alınmıştır. Aynı bölüm kriz sonrasında doğal bir süreç olarak başlayan“recycling”in dünya ekonomisinde ABD dolarının anahtar para konumunu güçlendiren yönlerinin incelenmesi ile sonuçlanıyor. Son bölüm ise 1979/80 petrol krizine ayrılmıştır. Bu bölümde İran Devrimi ile başlayan krizin çıkış dinamikleri ele alınmış; daha sonra fiyat artışlarının dünya ekonomisine etkileri incelenmiştir. Bölümün sonunda ise her iki kriz sonrasında ABD dolarının uluslararası finansal sistemdeki ağırlığına yer verilmiştir.Petrol krizleri, ABD'ye fiziki bir sektörden (enerji) moneter bir sektöre geçiş imkanı sağlamıştır. Gerçekten de ABD, özellikle ilk kriz döneminde fiyat artışlarına tarafsız kalarak ve/veya destekleyerek, dalgalı kurların geçerli olduğu uluslararası bir para sisteminde“doların”anahtar para statüsünü sağlamlaştırmış; diğer bir ifadeyle fiyat artışları sonrasında petrol ithal eden ülkelerin, petrolün temel ödeme birimi olan“dolar”taleplerini artırmalarından hareketle dolarda yeniden bir“kıtlık”havası yaratmıştır. İlk krizde kullanılan mekanizmaların değişmemesi nedeniyle 1979/80'de gelen ikinci petrol krizini de“ayrı”bir kriz olarak değil. ABD hedeflerine uygunluğu açısından“tamamlayıcı”bir kriz şeklinde ele almak mümkündür. Krizlerden en olumsuz etkilenenler ise büyük bir dış borç batağına sürüklenen gelişen ülkeler bloku olmuştur. Esasen bugün bile doların anahtar para olarak kabul görmesinin temelini de bu dış borç yükü oluşturmaktadır. Petrolün gelecekte bir kriz yaratacak önemi kalmadığı ya da bir kriz için kullanılmasına gerek kalmadığı söylenebilir. Zaten krizlerin ardından enerji sistemlerinde başlatılan büyük dönüşüm, özellikle 21. yüzyılda enerji kaynakları arasında petrolün payının marjinal bir düzeye çekilmesine yönelik hedefleri içermektedir. Günümüzde reel olarak 1974 yılı düzeyinin altında seyreden petrol fiyatlan ise petrolle beraber OPEC'in önemindeki azalışın en belirgin kanıtıdır.
Özet (Çeviri)
SUMMARY Countries ali around the world -excluding centrally planned socialist countries- had to deal wlth unfavourable economic conditions following the 1973/74 and 1979/80 petrolcüm price shocks. This study is aimed at evaluating the impact of both crises on developed and developing countries together with the strategles of the USA which remained neutral and even encouraging in the face of sharp priee increases - especially in the first oil crisis. The preparation of both crises, their strong impact on world economy, changes and outcomes brought about by these crises have been investigated within this framework. in the first chapter, the establishment and development of oil industries have been explained within a historical perspective. Within the same context, the control mechanisms of multinational oil companies on industry, the ever increasing importaııce of oil as source of energy, and finally the world conjuncture of events leading to the first oil crisis have also been investigated in the same chapter. in the second chapter, after a general evaluation of world economy prior to the first shock, dinamics of price increases have been investigated within the framework of their impact with respect to US policies. The third chapter which is closely related to the previous chapter, examines the impact of sharp price increases of 1973/74 on world economy, This chapter also investigates various aspects of recycling process which started as a natural phenomenon between oil-exporting and oil-importing countries through commercial banks, and which strengthened the posiüon of US Dollar as a key currency in world economy. in the last chapter, the 1979/80 oil crisis is examined as a supplementary procedure to the first oil crisis because the mechanisms which had been employed in the first crisis remained unchanged. Oil crises have given the USA the opportunity to switch a physical sector (energy) to a monetary sector.These crises have been employed as a means to enable US Dollar as the dominant currency in world economy. While streamlining this type of strategy, the USA employed certain kindsiv of mechanisms. First of all, the USA took advantage of utilization of US Dollar as petroleum payment currency unit. Secondly, the USA which is self-sufficient in domestic energy resources maintained its dependency on imported oil at a minimum level when compared with other developed countries. Thirdly, the fact that price elasticity of oil demand was inelastic in the short run was in favour of the USA strategy. Finally, the USA was in a political position to regulate some Middle Eastern oil producers (excluding Iraq and Libya) even in times of the first oil crisis by means of American oil companies. In the light of these findings, it can be councluded that oil has lost its strategic importance in creating prospective crises in the future and that it can easily be substituted by alternative energy sources. Moreover, it has been observed that developing countries were the worst affected by oil crises and they have been badly hit by ever increasing foreign debts. Finally it may be argued that the current US Dollar dominance in world economy can be attributed to this international debt load.
Benzer Tezler
- 1929-1980 arası dünya ekonomi krizlerinin, Türkiye ve diğer az gelişmiş ülkelerin kalkınma stratejilerine etkileri
Başlık çevirisi yok
CENGİZ YAVİLİOĞLU
- Ortadoğu'da ekonomi-politik bir kırılma noktası:1973 petrol krizi
A breaking point of political economy in Middle East:1973 oil crises
RAMAZAN MUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
EkonomiMarmara ÜniversitesiOrtadoğu İktisadı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İ. MURAT BOZKURT
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Uluslararası Para Fonu (I.M.F.) destekli istikrar programları ve 1980 sonrası Türkiye uygulamaları
Stabilization programmes supported by International Monetary Fund (I.M.F.) and post 1980 experiences of Turkey
SEYHUN DOĞAN
- 2001 Krizi'nden sonra Türkiye'de izlenen makro ekonomik politikalar ve bu politikaların dış ticarete olan etkisi (Konya ili örneği)
The macro economic policies followed in Turkey after Crisis of 2001 and impact of these policies on foreign trade (Konya city case)
BİLGE AFŞAR