Geri Dön

Varlık vergisi karşısında azınlıkların tutumu

The reaction of the minority communities against the capital tax

PDF İndir

  1. Tez No: 228862
  2. Yazar: SERKAN YEL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALİ SARIKOYUNCU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2009
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dumlupınar Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Bölümü
  12. Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 237

Özet

Vergi; vatandaşların siyasal olarak bağlı oldukları devlete ödemek zorunda oldukları yükümlülüktür.Devletler, varlıklarını devam ettirebilmek ve vatandaşlarının refahını sağlamak için vergiler almaktadırlar. Ancak olağanüstü şartlarda olağanüstü vergiler de alınabilmektedir. Osmanlı Devletinde Avarız, Tekâlif-i Şakka, İttihat ve Terakki Hükümeti döneminde İktisad-i Buhran Vergisi, Milli Mücadele Döneminde Tekâlif-i Milliye Emirleri örneklerinde olduğu gibi.Olağanüstü durum denildiğinde akla ilk savaş gelmektedir. Türkiye'de olağanüstü koşulların yaşandığı dönemlerden biri olan İkinci Dünya Savaşı yılları savaşa girilmemesine rağmen savaş koşullarının insanların hücrelerine kadar hissettikleri bir süreç olmuştur.Savaşın devam ettiği yıllar süresince (1939-1945) Türkiye'de savaş ekonomisi uygulanmıştır. İhtikâr, karaborsa ve vurgunculuk dönemin başlıca sorunlarını oluşturmuştur. Alınan önlemlere rağmen ekonomik krizin önüne geçilememiştir.Varlık Vergisi savaşın tüm dünyayı etkisi altına almaya başladığı bir dönemde Başvekil Şükrü Saraçoğlu'nun istekleri doğrultusunda hazırlanmış, TBMM'nin ve Milli Şef İsmet İnönü'nün onayıyla yürürlüğe girmiştir. İçeriği ve uygulanışı itibari ile ekonomi bilimi ile örtüşmeyen bu olağanüstü vergi, yürürlüğe girmesinden günümüze kadar birçok yönüyle tartışılmıştır. Vergi, Müslim, Gayrimüslim ve Ecnebilerin ödeyecekleri vergi katsayılarını farklı farklı belirlemiştir.Osmanlı Devletinden genç cumhuriyete miras kalan ticari hayatın gayrimüslimlerin elinde olması geleneği, yeni kurulan devletin uyguladığı bir politika ile kökten değiştirilerek yerli Türk burjuvazisi yaratılmak istenmiştir. Varlık Vergisi yerli Türk burjuvazisinin oluşmasında fırsat bilinmiş ve bu konuda etkili bir rol oynamıştır. Vergi Müslüman Türk tüccarı korurken gayrimüslim tüccarı ağır yükümlülükler altına sokmakta idi.Bazı grupların vergilerinde indirimler yapılması verginin adaletini tartışılır hale getirmiştir. Vergi adaleti konusunda tartışılan bir diğer konu ise vergi tarh edilen kişilerin ödeme güçlüklerinin üzerinde vergiler konulması idi.Vergisini öde(ye)meyen yükümlülerin çalışma kamplarına gönderilmesi ve bunların sadece gayrimüslim yükümlülerden oluşması onlar arasında da bu kampların Hitler Almanya'sındaki ?toplama kampları?na benzetilmesi gayrimüslimler arasında bir korku fırtınasının esmesine sebep olduğu gibi vergiyi de bir açmaza sürüklemiş bu durumda verginin kaldırılmasına kadar devam etmiştir.Devlet ileri gelenleri tarafından desteklenen bu vergi, o gün için toplumda sosyal adaleti sağlama ve ?Harp zenginleri?nin cezalandırılmasında araç olarak kullanılmıştır.Basının etkili kalemleri dönem içerisinde rüzgârın esiş yönüne göre yelken açmışlar, vergi ilan edildiğinde ödenmesini teşvik etmişler, kaldırıldığında ise kaldırılmasının doğru olduğunu savunmuşlardır.Çalışmada kaynak olarak basın ve o dönem yayınlanan tetkik eserler ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Bu kaynaklardan faydalanılırken zaman zaman alıntılar yapılmıştır. Alıntı cümlelerinde hiçbir imla ve yazım hatası ya da vurgulama düzeltilmeden olduğu gibi alınmıştır.Çalışmamda yardımlarını benden esirgemeyen sayın hocam Prof. Dr. Ali SARIKOYUNCU'ya teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca çalışmamda bana destek olan bölüm hocalarıma, arkadaşlarıma ve manevi desteklerini her zaman yanımda hissettiğim aileme teşekkürlerimi sunarım.

Özet (Çeviri)

Paying tax is a civic-duty that has to be exercised by the citizens of a state. States collect taxes for their own existence and for the prosperity of their citizens. Yet exceptional taxes might be collected in case of emergencies as it used to be in the Ottoman Empire. These sort of extraordinary taxes in the Ottoman Empire involved Avarız (extraordinary tax), Tekalif-i Şakka (taxes of şakka), the tax of İktisad-i Buhran (economic crisis) during İttihak ve Terakki (the Committee of Union and Progress) government and Tekalif-i Milliye (national taxes) Decrees during the Independence War of Turkey.When an ?emergency? is a matter in hand, the first thing that we call to our minds is ?war?. Even though Turkey didn?t go to war in World War II, Turkish people had to live under real wartime circumstances to the full due to the emergency caused by the war.During the war (between 1939-1945), war economy was enforced in Turkey. Excessive profits, black marketing and profiteering were some of the main problems of that period. In the end, economic crisis could not be hindered in spite of taking precautions.While the war was spreading all over the world, ?The Conscription of Wealth? was prepared by the demands of Şükrü Saraçoğlu, the Prime Minister, and it was imposed with the approval of TBMM (the Grand National Assembly of Turkey) and the President İsmet İnönü. That exceptional tax, which overlapped with the Economics in consideration of its contents and execution, has been discussed mostly so far. It determined different tax coefficients for Muslim, Non-Muslim and Foreigners.Young Turkish Republic?s trade life inherited from the Ottoman Empire under the Non-Muslim commercial hegemony was radically changed by the economy policy of the new state and they tried to arouse native Turkish bourgeoisie. The Conscription of Wealth was regarded as an opportunity in forming native Turkish bourgeoisie and it really played an influential role. It protected Muslim Turkish merchants but put Non-Muslim ones under serious obligations.This tax became an easily disputable matter because of tax breaks for some other groups. There was another discussion about overassessing. Non-Muslim Turks who could not pay their taxes were sent to labour camps. Therefore those camps were likened to the concentration camps in ?Hitler?s Germany?. Non-Muslims were afraid of those camps. Then, the validity of the tax diminished and in the end it was abolished.This tax, upholded by the prominent people of the state, was utilized as just a medium to administer social justice and to punish ?Rich People of the War?.Effective pens of the Press wrote according to the wind direction of those days. They stimulated people to pay the tax when it was imposed but defended its abolishment when it was abolished.The source documents of this study mainly included the press and research works of that period. Excerpts of those documents were used now and then. None of the excerpts (even the spelling mistakes) were changed.I would like to give my thanks to Dear Prof. Dr. Ali SARIKOYUNCU for being unsparing in helping me for this study. Also I would like to thank to all my department teachers, to all my friends and to my family whose spiritual support I always feel by my side.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    151609

    Burgaz Adası Kevencioğlu Köşkü restorasyon projesi

    Restoration project for the Burgaz Island Kevencioğlu Kiosk

    MÜGE ALSANCAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. YEGAN KAHYA

  2. Tez No

    755100

    Turkish policy towards Greek education in Istanbul 1923-1974 secondary education and cultural identity

    İstanbul'da Rum eğitimine yönelik Türk politikası 1923-1974 orta öğretim ve kültürel kimlik

    İRİNİ SARIOĞLU

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    1999

    Eğitim ve ÖğretimThe University of Birmingham

    Dil Bilimleri ve Kültür Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. JOHN HALDON

  3. Tez No

    778429

    İnönü döneminde sol düşünce dergilerinin olay ve olgulara bakışı

    The perspective of the left thought journals to the events and facts in the İnönü period

    İSA YILDIRIM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk İnkılap TarihiAnkara Üniversitesi

    Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAKAN UZUN

  4. Tez No

    717642

    II. Dünya Savaşı yıllarında Bursa: Siyasal, toplumsal, ekonomik ve kültürel yaşam (1939-1945)

    Bursa in the World War II: Political, social, economic and cultural life (1939-1945)

    GÖKÇE SÜZGÜN IŞIK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TarihBursa Uludağ Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BEHÇET KEMAL YEŞİLBURSA

  5. Tez No

    74946

    Enflasyonla mücadelede istikrar politikaları

    Başlık çevirisi yok

    BİLGİN ORHAN ÖRGÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    EkonomiMarmara Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OSMAN ZEKAYİ ORHAN

Geri Dön