Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında roman eleştirisi (1960-1980)
The novel criticism of turkish literature in Republic Period (19601980)
- Tez No: 234499
- Danışmanlar: PROF. DR. ALEMDAR YALÇIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Edebî, Eleştiri, Eleştirmen, Roman, Romancı, Literary, Criticism, Critic, Novel, Novelist
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 600
Özet
Edebî eleştirinin amacı, bir eserin olumlu ve olumsuz yanlarını göstererek başarılı ve estetik olanı belirlemek, sanatçının eser vermesi için gereken sanat ortamını hazırlamaktır.Edebiyatımıza Batı literatüründen girmiş bir kavram olan eleştiri, Tanzimat'tan itibaren müstakil bir tür olarak görülmüştür. Cumhuriyet döneminde eleştirmenlerin artışı, akademisyen eleştirmenlerin yetişmesi, eleştiri kuramıyla ilgili çalışmalar, eleştirinin nitelik ve nicelik açısından gelişmesini sağlamıştır. Eleştirmenlerin edebî türlerin eleştirisinde uzmanlaşmaları da bu gelişmeyi olumlu yönde etkilemiştir.1960-1980 arası yazılarda eleştiri edebî bir tür olarak kabul edilmiş, bir eserin edebî ölçülere göre değerlendirilmesi gerekliliği dile getirilmiştir. 1960'tan önce var olan eleştiri ve eleştirmenin varlığı/yokluğu tartışmaları, bu dönemde de devam etmiştir.Dönem içerisinde romanımızın edebî bir tür olarak geldiği nokta, romancımızın nitelikleri üzerinde tartışılmıştır. Roman eleştirileri tek bir roman üzerinde yapılmakla birlikte bir romancının birden fazla eserinin değerlendirilmesi şeklinde de yapılmıştır. Köy, kent, kentte bireyin psikolojik çatışmalarını konu alan romanlar hakkında yazılan eleştiri yazıları çoğunluktadır. Özellikle köy romanlarının eleştirisinde, eleştirmenlerin öznel ve ideolojik bakış açıları etkili olmuştur. Köy romanı konusundaki yazılarda, birbirinden farklı görüşler ortaya konulmuş, şehir romanı köy romanı tartışmaları yapılmıştır. Dönemin siyasi ortamı da roman eleştirilerini etkilemiş, özellikle 12 Mart dönemini anlatan romanlara dikkat çekilmiştir.1960-1980 yılları ülkemizin gerek siyasi gerek ekonomik ve kültürel bakımdan hızla değiştiği bir dönemdir. Bu tezde, böyle bir dönemin bütün kültür, sanat ve edebiyat dergilerinde yer alan roman üzerine yapılmış eleştirileri tasnif edilerek incelenmiş, romanlar tematik özelliklerine göre değerlendirilmiştir. Çalışmada, yalnızca bir durum tespiti yapılmamış; eleştiri, edebî bir tür olarak özellikleriyle birlikte incelenip eleştiri yazılarının ortak ve benzer özellikleri, başarılı yönleri ve zaman zaman başarısızlıkları gerekçeleriyle birlikte ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of the literary criticism is to determine the successful and the aesthetic, to prepare the atmosphere of art necessary for the artist to create artistic work, revealing the positive and negative aspects of an artistic work.Criticism which is a concept entered into our letters from Western literature has been considered a separate category since the Ottoman Reform Period started in 1839. The increase in the number of critics during the Republican period, the rise of academic critics, works in relation to the theory of criticism has furnished the development of criticism both qualitatively and quantitatively. The fact that the critics have specialized in criticism of literary categories has positively affected this development.In the writings of the period between the years 1960-1980, criticism was accepted as a literary category and the necessity of evaluation of an artistic work according to literary measures was expressed. The discussions of existence/nonexistence of criticism and critics, that had taken place before 1960 continued within this period as well.Within the period, the point our novel as a literary category had reached and the qualities of our novelists were discussed. Novel criticisms were made in the form of evaluation of more than one work of a novelist as well as on solely one novel. Critical reviews written on novels taking as their subjects the country side, the urban, and the psychological conflicts of the individual within the urban constitute the majority. Concerning especially the criticism of the country side novel, the subjective and ideological perspectives of the critics were influential. In the writings about the country side novel, different viewpoints were laid down and the discussion of the country side-novel versus the novel of the urban was carried out. The political atmosphere of the period has also affected the novel criticisms, and the novels depicting the 12th March period in particular were pointed out.The period between the years 1960-1980 is a period within which our country has changed rapidly both politically and economically and culturally. In this thesis, the criticisms on the category of novel, which appeared on all of the cultural, artistic and literary magazines of that period, were classified and analyzed and the novels were evaluated according to their thematic characteristics. In the study, not only a state determination made; but criticism was analyzed with its characteristics as a literary category and the common and similar features, successful aspects and sometimes failures of the critical reviews were attempted to be laid down with their justification.
Benzer Tezler
- Popüler kültürün 1960 sonrası islâmî romanlara yansıması ve eleştirisi
Popular culture after 1960?s islamic novel for reflection and criticism
MURAT BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
SosyolojiYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖGKE
DOÇ. DR. ALÂATTİN KARACA
- Nahit Sırrı Örik'in romanlarında ve hikayelerinde yapı ve tema
Nahit Sirri Örik's theme of structure in novels and stories
ÖZLEM KOCABIYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AYŞE ULUSOY TUNÇEL
- İlhan Tarus'un hayatı ve edebi eserleri üzerinde bir araştırma
A Research on the life and literary works of İlhan Tarus
EROL OGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZCAN
- Cumhuriyet Dönemi edebiyat dergilerinde edebiyat eleştirisi (1928-1940)
Literary criticism in Republican Period literary journals (1928-1940)
ŞEYMA DAYI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıTOBB Ekonomi ve Teknoloji ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KURT
- Türk edebiyatında sömürgeciliğe bakış (1876-2014)
Overview of colonization in turkish literature (1876-2014)
BİLGİN GÜNGÖR
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET GÜNEŞ