Işknâme, Tırâşnâme, Risâle-i Âfâk u Enfus (metin-çeviri-inceleme)
Ishknâma, Tırâshnâma, Resâla-e Âfâk u Anfus (text-translation, analysis)
- Tez No: 234943
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. NURİ ŞİMŞEKLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fars Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Yazdığı manzum eserlerle Mevlâna ve Mevlevîliğin daha iyi anlaşılması için çaba gösteren Muğlalı Şâhidî İbrâhîm Dede'nin üzerinde çalıştığımız Farsça Işknâme, Tırâşnâme, Risâle-i Âfâk u Enfus adlı manzum eserleri kendisinin fazla bilinmeyen eserlerindendir.Bu eserlerin, nüshalarının çoğunluğu Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesindeki Koleksiyonlar içerisinde olmak üzere, Konya B. Y. E. K. , Millî Kütüphanede, Mevlâna Müzesi İhtisas Kütüphanesinde, Beyazıt Devlet Kütüphanesinde, Kütahya Tavşanlı Z. İ. H. Kütüphanesindedir.XVI. yüzyılda yurdun en ücra köşelerine kadar ulaşan Mevlevîlik en parlak dönemlerinden birini yaşamıştır. Özellikle Dîvâne Mehmed Çelebi, Şâhidî ve diğer müridlerin Mevlevîliği halka tanıtma çabaları boşa çıkmamış ve Mevlevîlik Osmanlı Sultanlarının maddi - mânevî desteği ile bu yüz yılda hızla yayılmıştır.94 beyitlik Işknâme adlı eser ilâhî aşkı ve ilâhî aşkın tüm özelliklerini konu edinmiştir. Aşkın vasfını ve inceliklerini anlatmak için ayetlerden faydalanılmış ve bu ayetlerden yola çıkılarak aşk açıklanmaya çalışılmıştır. Şâhidî aşk ile beraber peygamberlerden ve tasavvuf büyüklerinden söz ederek aşkın her şeyin kaynağı olduğunu anlatır. Allah'ın isim ve sıfatlarından bahsederken yaratılmış olan her şeyin ve yeryüzünün aşk için yaratılmış olduğunu söyler.Şâhidî İbrâhîm Muğlavî'nin Tırâşnâme adlı eseri de Işknâme adlı eseri gibi mesnevî tarzında yazılmış bir eserdir. Bu 75 beyitlik Farsça mesnevî Şâhidî'nin Mevlevîlikteki tırâş adabını (?) konu aldığı manzum bir çalışmasıdır. Çehâr-darb adabının inceliklerini anlattığı bu risâlesinde her bir darbın ne anlama geldiğini sırasıyla açıklar.Tasavvufî bir eser niteliğindeki Âfâk u Enfus'un toplam beyit sayısı 74 tür. Şâhidî' nin insanın kâinattaki yerini ve duruşunu konu aldığı Âfâk u Enfus adlı tasavvufî risalesinde konuyu işleyişinde bir akıcılık yoktur. İnsanı bedenen ve ruhen mümkün olduğu kadar irdelemeye gayret eder. Evrende var olan her şeyin insanda bir yansıması mutlaka vardır. Beden, ruh ve kalbin ancak bu yansıma ile bir anlam kazanacağını tasavvufî bilgilerini kullanarak açıklamaya çalışır.
Özet (Çeviri)
Shâhidî İbrahim Dede from Muğla, made an effort to introduce Mawlânâ and Mawlawiyya, wrote Ishknâma, Tırâshnâma, Resâla-e Âfâk u Anfus in Persian and these books are not known well.Copies of these books can be found at between collections of Süleymaniye Handwritten Work Library and Konya B.Y.E.K, National Library, Mawlânâ Museum Specialism Library, Beyazid State Library, Kütahya Tavşanlı Z.İ.H Library.Mawlawiyya has reached to the remotest corners of Turkey in 16th century and that time was the heyday of Mawlaviyya. Especially, Dîwâna Mahmad Chalabi, Shâhidî and other apostles made an effort to introduce Mawlawiyya to people. Ottoman Sultans also supported Mawlawiyya as spiritual and material in 16th century.Ishknâma is 94 verses and main subject of Ishknâma is godlike love and all features of godlike love. It has Mathnawi form and writer of Ishknâma used the verses of Koran to explain the godlike loves?s charecter and nicety.Shâhidî Dede speaks about prophets, sufism and love on his this Mathnawi and he explains that love is source of everything. While Shâhidî Dede speaks about the names and attributes of the God, he says that everthing which was created by the God and earth was created for love.Tırâshnâma written by Shâhidî İbrahim Muğlavi, is also Mathnawi style like Ishknâma It consists of 75 verses in French language. It gives information about shave customs (?). Accuracy of Cehar-darb customs and mean of each darbs was explained in this dissertation by Shâhidî.Resâla-e Âfâk u Anfus consists of 74 verses and it is also sufistic. Shâhidî explains place and carriage of human in cosmos in Resâla-e Âfâk u Anfus which is sufistic dissertation. He explicates the human as animo et corpore. He tries to assimilate organs to entities in cosmos. Everthing in cosmos has a reflection on human body and Shâhidî uses his sufistic intelligence and says; body, soul and heart takes meaning with this reflection.
Benzer Tezler
- Farsça - Türkçe manzum sözlükler ve Şahidi'nin Sözlüğü (inceleme - metin)
Başlık çevirisi yok
AHMET HİLMİ İMAMOĞLU
Doktora
Türkçe
1993
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TURGUT KARABEY
- Işknâme (Ferruh u Hümâ) mesnevisinde sevgililerin 'ilk âşık olma' motifinin İran aşk mesnevileriyle karşılaştırılması
A comparison of the motif of lovers 'falling in love for the first time' in the Iskname Farruh u Hümâ and in romances of Iran
ROBABEH TAGHIZADEHZONUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAN TEZCAN
- Feriştezâde Abdülmecid'in 'Işk-Nâme adlı eseri (İnceleme-metin)
The work of feristezade Abdulmecid-Named Iskname (Examination-text)
ABDULEMİN YAPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR
- İshak Efendi'nin Kâşifü'l- Esrâr ve Dâfiul'l-Eşrâr adlı eserinin İslam mezhepleri tarihi açısından değerlendirilmesi
The evaluation of İshak Efendi's works of Kâşifü'l-Esrâr and Dâfiu'l Eşrâr in terms of history of Islamic sects
ZÜBEYDE KAFESCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL HAKYEMEZ
- Muhammed'in Işk-nâmesi üzerine dil incelemesi
A linguistic analysis of Muhammed?s Işk-nâme
CANAN PINAR TORUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ DEVELİ