Geri Dön

İlköğretim öğrencilerinde akran zorbalığının bazı değişkenler açısından incelenmesi

Examination of school bullying with regard to some variables among middle school children

  1. Tez No: 235698
  2. Yazar: RIZA GÖKLER
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. METİN PİŞKİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Zorbalık, Empati, Sorun Çözme Becerisi, Kaygı, Özsaygı, İçedönüklük- Dışa dönüklük, Bullying, Empathy, Problem Solving Skills, Anxiety, Self-Esteem, Introvert-Extrovert
  7. Yıl: 2007
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 353

Özet

Bu araştırmanın genel amacını; ilköğretim sekizinci sınıf öğrencileriarasında akran zorbalığının incelenmesi ve zorbalığın empatik eğilim, özsaygı,problem çözme becerileri, içedönüklük-dışadönüklük ve kaygı gibi bazı kişiliközellikleri ile ilişkisinin araştırılması oluşturmaktadır. Karşılaştırma türü ilişkiseltarama modeliyle yapılan araştırmanın, araştırma grubunu, Ankara'nın üçmerkez ilçesi olan Çankaya, Yenimahalle ve Keçiören'den seçilen orta sosyoekonomikdüzeye mensup beş resmi ilköğretim okuluna devam eden toplam 576sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır.Araştırma için gerekli olan veriler 2005-2006 Öğretim yılı birincidöneminde toplanmıştır. Araştırmada öğrencilerin zorba ve kurban olmadurumlarını belirlemek için Pişkin (2002) tarafından geliştirilen ?Akran ZorbalığıAnketi?; empatik eğilim düzeylerini belirlemek için Dökmen (1988) tarafındangeliştirilen ?Empatik Eğilim Ölçeği?; özsaygı düzeylerini belirlemek amacıylaPişkin (1996) tarafından Türkçe'ye uyarlanan ?Coopersmith ÖzsaygıEnvanteri?, sorun çözme ile ilgili davranış ve tutumları konusunda öğrencilerinkendilerini nasıl algıladıklarını belirlemek amacıyla Heppner ve Petersen (1982)tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye uyarlanması 1993 yılında Şahin, Şahin veHeppner tarafından yapılan ?Sorun Çözme Envanteri (SÇE)? içedönüklük vedışadönüklük düzeylerini belirlemek üzere ?Eysenck Kişilik Envanteri-Dışadönüklük Alt Ölçeği?, ve kaygı düzeylerini ölçmek amacıyla ise Beck veEpstein tarafından 1988'de geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Ulusoy, Şahin veErkmen tarafından 1996'da yapılmış olan ?Beck Anksiyete Envateri (BAE)?kullanılmıştır.Verilerin analizinde, araştırma grubundaki öğrencilerin zorbalık anketindeyer alan bazı sorulara verdikleri yanıtların frekans ve yüzde dağılımlarısunulmuştur. Yine zorbalık anketinde yer alan bazı sorulara verdikleri yanıtlarile, ?cinsiyet? ve ?zorba, kurban, zorba-kurban ve nötr? gruplarda bulunmaarasındaki ilişkiler ki-kare testi ile incelenmiştir. Ayrıca zorba, kurban, zorbakurbanve nötr gruplarda yer alan öğrencilerin empatik eğilim düzeyleri,özsaygı puanları, sorun çözme puanları, içedönüklük-dışadönüklük puanları vekaygı puanları arasında anlamlı farklılıkların olup olmadığı, iki yönlü varyansanalizi (ANOVA) ile karşılaştırılmıştır. Ortak etkinin anlamlı olduğu durumlarda,farkın kaynağını belirlemek üzere çoklu karşılaştırma testlerinden ?ScheffeTesti? uygulanmıştır.Çalışmadan elde edilen bazı temel bulgular şunlardır: Öğrencilerin%10.10'unun zorba, %27.30'unun kurban, %20.90'ının zorba-kurban olduğubelirlenmiştir. Zorbalık ve kurbanlık oranları cinsiyete göredeğerlendirildiğinde, hem zorba, hem de zorba-kurban grubunda erkeklerindaha fazla olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin en fazla uğradıkları zorbalıktürleri, ?sözel ve fiziksel" zorbalıklar olarak saptanmıştır.Zorba, kurban, zorba-kurban ve nötr öğrencilerin empatik eğilimdüzeylerinin karşılaştırılmasına ilişkin bulgular, empatik eğilim puanlarınıaçısından gruplar arasındaki farkın anlamlı olduğunu ortaya koymuştur. Enyüksek empatik eğilim düzeyine nötr öğrencilerin sahip olduğu ve diğergruplarla farklarının da anlamlı olduğu belirlenmiştir.Zorba, kurban, zorba-kurban ve nötr öğrencilerin özsaygı düzeylerineilişkin farklar incelendiğinde, genel özsaygı düzeyleri açısından zorba vekurban; zorba ve zorba-kurban, kurban ve nötr, zorba-kurban ve nötr gruplararasındaki farkların anlamlı olduğu saptanmıştır.Zorba, kurban, zorba-kurban ve nötr öğrencilerin ?toplam sorun çözme?puanlarına ilişkin bulgularda erkek grubunda en yüksek ortalamaya zorbalarınsahip olduğu, bunu sırasıyla kurbanların, zorba-kurbanların ve nötröğrencilerin izlediği görülmektedir. Kız grubunda ise en yüksek ortalamayazorba-kurbanlar sahiptir. Bu grubu sırasıyla kurbanlar, zorbalar ve nötröğrencilerin izlediği görülmektedir.Zorba, kurban, zorba-kurban ve nötr öğrencilerin içedönüklükdışadönüklükdüzeylerine ilişkin bulgular, zorba ve kurban, zorba ve zorbakurban,kurban ve zorba-kurban, kurban ve nötr, zorba-kurban ve nötrfarklarının anlamlı olduğunu ortaya koymaktadır. En dışadönük grup nötröğrencilerdir. Bunu sırasıyla zorbalar, zorba-kurbanlar ve kurbanlarizlemektedir.Zorba, kurban, zorba-kurban ve nötr öğrencilerin ?toplam kaygı?puanlarına ilişkin bulgular, erkek grubunda en yüksek ortalamaya zorbalarınsahip olduğu, bunu zorba-kurbanların, kurbanların ve nötr grupların izlediğigörülmektedir. Kız grubunda da sıralama aynıdır.Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, zorbalığın yaygın birsorun olduğu, dolayısıyla, öncelikle aile içinde çocuğun şiddete tanık olması,karışması, taraf tutmak zorunda bırakılması, şiddete maruz kalan ile ilgilenmekzorunda kalması vb. önlenmesi, zorbalığa ilişkin farkındalıkların artması vebuna bağlı olarak daha kontrollü okul ortamlarının oluşturulması, okuldarehberlik hizmetleri ile işbirliği yapılması etkili okul politikaları ve önlemeprogramlarının nasıl geliştirileceği ve yürütüleceği konusunda, öğretmen veyöneticilere hizmet içi eğitim programları düzenlemenin k yararlı olacağı,kurban öğrencilerin, zorba öğrencilerden daha içedönük olmaları ve özsaygıdüzeylerinin düşük olması gerçeği dikkate alınarak, kurbanları koruyucuönlemler alınması, etkili sorun çözme yaklaşımlarını kullanmalarınınsağlanması vb. önerilmektedir.

Özet (Çeviri)

The main aim of this study is to examine peer bullying among the primaryschool 8th grade students and study the relationships between bullying andsome characteristics such as empathic tendency, self-respect, problem solvingskills, introversion-extroversion, and anxiety. The research group of the study,whose comparison was conducted with relational scanning model, is formed by576 8th grade students attending five official primary schools and who werechosen from Çankaya, Yenimahalle, and Keçiören, the three central districts ofAnkara, all belonging to middle class socio-economic level.Data needed for the research were gathered in the first semester of 2005-2006 education periods. In the research, ?Peer Bullying Questionnaire?developed by Pişkin (2002) was used to determine the students? situations ofbeing bully and victim; ?Empathic Tendency Scale? developed by Dökmen(1998) was used to determine the empathic tendency levels; ?Coopersmith Self-Respect Inventory? adapted into Turkish by Pişkin (1996) was used todetermine the self-respect levels; ?Problem Solving Inventory (PSI) developedby Heppner and Petersen (1982) and adapted into Turkish by Şahin, Şahin andHeppner in 1993 was used to determine how the students perceive themselvesabout the behaviour and manners of problem solving; ?Eysenck PersonalityInventory-Extroversion Subscale? was used to determine the introversionextroversionlevels, and ?Beck Anxiety Inventory (BAI)? developed by Beck andEpstein in 1988 and adapted into Turkish by Ulusoy, Şahin and Erkmen in 1996was used to measure the anxiety levels.The frequencies and percentage distributions of the answers the researchgroup students gave to some questions in the bullying questionnaire werepresented in data analysis. Again, some of the answers the students gave tosome questions in the bullying questionnaire and the relationships between?gender? and being in ?bully, victim, bully-victim, and neutral? groups wereexamined with chi-square test. Moreover, the significant difference studybetween the bully, victim, bully-victim, and neutral groups? students? empathictendency levels, self-respect scores, problem solving scores, introversionextroversionscores, and anxiety scores was compared with two-way varianceanalysis (ANOVA). "Scheffe Test? of the multiple comparison tests was appliedin order to determine the source of the difference where the main effect wassignificant.Some of the basic findings of the research are the following: It was foundout that 10.10% of the students were bullies, 27.30% were victims, and 20.90 %of them were bully-victims. It was seen that males were much more in numberboth in the bully and bully-victim groups when bullying and victim proportionswere evaluated according to gender. Most common bullying types the studentsreceive were determined as ?verbal and physical? bullying.The findings related to the comparison of the empathic tendency levels ofbully, victim, bully-victim, and neutral students showed that the differencebetween the groups was significant according to empathic tendency levels. Itwas also seen that the neutral students had the highest level of empathictendency level and the differences between the other groups were significant.When the differences related to bully, victim, bully-victim, and neutralstudents were examined, it was found that the differences between the groupsof bully and victim, bully and bully-victim, victim and neutral, and bully-victimand neutral were significant according to general self-respect levels.It can be seen in the findings related to ?total problem solving? scores ofbully, victim, bully-victim, and neutral students that the bullies had the highestmean in the male group relatively followed by victims, bully-victims, and neutralstudents. Bully-victims in the female group had the highest mean relativelyfollowed by victims, bullies, and neutral students.Findings related to introversion-extroversion levels of bully, victim, bullyvictim,and neutral students showed that the differences of bully and victim,bully and bully-victim, victim and bully-victim, victim and neutral, and bullyvictimand neutral were significant. The most extrovert group was neutralstudents relatively followed by bullies, bully-victims, and victims.It was seen in the findings related to the ?total anxiety? scores of thebully, victim, bully-victim, and neutral students that bullies had the highestmean in the male group followed by bully-victims, victims, and neutral groups.This order was the same with the female group.In the light of the findings of the research, it can be said that bullying is acommon problem and therefore, it is recommended to prevent situations inwhich the child witnesses violence in the family and sometimes faces it also bybeing forced to take parts and also having the necessity to take care of the onewho receives violence, etc.; moreover, it is suggested that the awarenesstowards bullying would increase and accordingly, more controlled schoolenvironments are established along with cooperation with counselling servicesat schools; it would be useful to arrange in-service education programmes forthe teachers and administrators about how to develop effective school politicsand prevention programmes; it is also recommended that preventive elementsprotecting victims are taken into consideration regarding the fact that victimstudents are more introvert than the bully students and that they have lowlevels of self-respect, and they should be given the opportunity to use effectiveproblem solving approaches, etc.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    394827

    Erken ergenlerde okul, aile ve demografik değişkenlere göre akran zorbalığının incelenmesi

    The investigation of peer bullying among early adolescents in terms of school, family and demographic variables

    NECLA ERGÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM KEKLİK

  2. Tez No

    273237

    İlköğretim 6,7 ve 8. sınıf öğrencileri arasında yaşanan zorbalığın farklı değişkenler açısından incelenmesi (Tokat örneği)

    The survey of bullying among primary school grade 6,7 and 8. students in terms of varrious variables (Tokat case)

    AYŞE ÜNALMIŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Eğitim ve ÖğretimGaziosmanpaşa Üniversitesi

    İlköğretim Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. MEHMET KARATAŞ

  3. Tez No

    481797

    İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinde akran zorbalığı ve kaygıyla ilişkisi

    Coeval bullying and its relationship with the anxiety level in sixth grade elementary school students

    ZEYNEP SEVDE DÜNDAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    PsikolojiSelçuk Üniversitesi

    Psikolojik Danışma ve Rehberlik Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH SÜRÜCÜ

  4. Tez No

    229947

    İzmir ili Bornova ilçesinde ilköğretim 6. Ve 7. sınıf öğrencilerinde akran zorbalığı, etkileyen ve eşlik eden faktörler

    Bullying in sixth and seventh grade primary school students in Bornova region of Izmir province and its determinants and associated factors

    HİLAL TIPIRDAMAZ SİPAHİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Halk SağlığıEge Üniversitesi

    Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ OSMAN KARABABA

  5. Tez No

    593564

    Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış ilkokul dönemi çocuklarında akran zorbalığının çocukluk çağı depresyonuna etkisi (Örneklem: İstanbul/Bağcılar ilçesi)

    The effect of peer bullying on childhood depression in primary school children with special learning difficulties (Sample. İstanbul / Bağcilar district)

    GİZEM ASLI BAYBÖRÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimBeykent Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET KEREM DOKSAT

Geri Dön