Çağataycada söz yapımı
Chagatai word formation
- Tez No: 240201
- Danışmanlar: PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 666
Özet
Bu çalışmada, Orta Asya edebî Türk lehçesi ve bu lehçeyle meydana getirilen klâsik edebiyatın adı olan Çağataycanın söz yapımı yani sözcük türetimi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma yapılırken Çağatay dilinde kaleme alınmış 50 kadar metin taranmış, bu metinlerde bulunan türemiş ad ve eylemler tespit edilerek adların ve eylemlerin gelişimi, türeme biçimleri, köklerin durumu, köklerin Türkçe mi yoksa diğer dillerden alıntı sözcük mü oldukları, sözcüklerin diğer Tarihi Türk dillerinde de bulunup bulunmadıkları, eğer bulunuyorsa hangi biçimlerde bulundukları vb. konular üzerinde durulmuştur. Çalışmada ele alınan sözcükler açıklandıktan sonra Çağatayca metinlerden sözcüğün içinde geçtiği beyit ve cümle örnekleri de örneklem açısından aktarılmıştır. Örnek cümle ya da beyitler aktarılırken daha önce hazırlanan metinlerde hatalı okuyuşlar mümkün olduğunca düzeltilmeye çalışılmıştır. Çalışma esas itibariyle Addan Ad Yapımı, Eylemden Ad Yapımı, Addan Eylem Yapımı ve Eylemden Eylem Yapımı olmak üzere dört bölümden meydana gelmektedir. Her bölüm kendi içinde alt başlıklara ayrılmış, bu alt bölümlemeler yapılırken Marcel Erdal'ın söz yapımı için başucu kitaplarından biri olan Old Turkic Word Formation adlı çalışmasından faydalanılmıştır. Bu dört bölümden önce yer alan Giriş kısmında ise çalışma hazırlanırken izlenen yöntem, kullanılan kaynaklar, çalışma hazırlanırken karşılaşılan sorunlar, taranan metin yayımları üzerine bazı eleştirilere yer verilmiş, daha sonra Çağatay adı ve ulusu, Çağatayca ve tez hazırlanırken taranan Çağatayca metinler hakkında ayrıntılı açıklamalar yer almıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, we tried to reveal the system of nomination and denomination in Chagatai Language which is the literary language of the Central Asian Turkish Literature. When I exercise this study, I scanned about 50 texts which are written in Chagatai Language and ascertained derived nouns and verbs. After that, I dwelt upon the development of nouns and verbs and derivation ways, roots of nouns and verbs, the forms of words in other Historical Turkic Languages and so on. After I explained the derived words, I exemplified for words from the texts written in Chagatai Language. Also, if any there are erroneous readings in these texts, I tried to correct them. This study is basically based on four parts: First part is suffixes that produce nouns from nouns, second part is suffixes that produce nouns from verbs, third part is suffixes that produce nouns from verbs, fourth part is suffixes that produce verbs from verbs. When I order these parts, I made use of Marcel Erdal?s Old Turkic Word Formation. Before the basic four parts, there is a introduction part. In this part, we focused on the method of this study, some problems in this study, some critics on Chagatai texts which were prepared previously and the origin of Chagatai, Chagatai Language and texts that were written in Chagatai Language and gave detailed information about them.
Benzer Tezler
- Babürnâme'de söz yapımı: Fiiller
Word formation at Baburnama: Verbs
MERVE ERARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP GÜNER
- Klasik Çağataycadan Modern Özbekçeye geçişte deyimler ve deyimlerde meydana gelen değişimler
Idioms and changes in idioms in the transition from classical chagatai̇ to Modern Uzbek
BURCU YILMAZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET TURAN
- Zafe-nâme-i Emîr Temür (1A-50B Varaklar) (inceleme-metin-dizin)
Tercume-i Zafer-name of Emir Temur (1A-50B Sheets) (examination-text-index)
AYŞE KİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Zafer-Nâme-i Emir Temür-Muhammed Ali Bin Derviş Ali-yi Buharî; inceleme-metin-dizin
Zafer-Namah of Amir Timur-Muhammed Ali Bin Derviş Ali-yi Buhari; analyzing-text-index
AYŞE KİK
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK