Fiziksel ve kişisel özelliklerin bilişsel haritalar üzerindeki etkileri: Sanal mekânlarda deneysel bir çalışma
The effect of pysical and personal factors on cognitive maps: An amprical study in virtual environments
- Tez No: 243538
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. EBRU ÇUBUKÇU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Bölümü
- Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Yaşadığımız fiziksel dünyanın insanların algısı ile olan ilişkileri ve bunların kişisel etmenlerle olan ilişkileri bu çalışmanın temel konusudur. Fiziksel dünyanın nesnel gerçekliği ile aynı dünyanın insan zihnindeki temsili (mekansal imaj) arasındaki fark pek çok çalışmanın konusu olmuştur. Zihinsel temsilde kullanılan kodlar, fiziksel gerçekliği ifade eden haritalara benzemez, fakat bu kodları oluşturan yine fiziksel mekândan algılanan özelliklerdir, bu haritalara bilişsel/zihinsel haritalar adı verilmektedir. Kentsel mekânda bulunan ve Lynch'in (1960) ortaya atılmış olduğu en belirgin fiziksel etmenlerden nirengi/odak noktaları, bölgeler ve yolların mekânsal imaj oluşumuna etkisi bu çalışmada kontrollü olarak sorgulanmıştır. Kontrollü testler sanal mekânın sağladığı imkânlarla gerçekleştirilmiştir. Fiziksel etmenlerin yanında mekânsal imajın oluşumundaki diğer etmenler de kişisel özelliklerdir. Cinsiyet, yaş, tasarım eğitimi alıp almama ve mekâna aşinalığın mekânsal imaj oluşumuna katkısı da bu çalışma kapsamında test edilmiştir.Çalışmaya katılan 145 kişi oluşturulan 8 sanal mekânın sadece birinde test edilmiş ve katılımcılar oluşturulan bu mekânlara eşit sayıda dağıtılmaya çalışılmıştır. Sanal mekânların planları aynı olup, mekânda üç etmenin (nirengi noktaları, bölge ve yol) belirginlik düzeyleri değişmektedir (az belirgin, çok belirgin). Verilerin istatistiksel yöntemlerle analiz edilmesiyle, nirengi/odak noktalarının ve yolların bilişsel harita oluşumunu olumlu yönde etkilediği bulunmuştur. Ayrıca kişisel etmenlerden cinsiyet, tasarım eğitimi alıp almama ve sanal mekân deneyiminin katılımcılar üzerinde etkili olduğu gözlemlenmiştir. Son olarak, bu çalışma gelecek çalışmalara yön verecek önerileri ve çalışmadan elde edilecek sonuçların planlama ve kentsel tasarımdaki uygulamalardaki etkilerini tartışmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to contriubute to the understanding of the relations between physical environment and people?s cognition and spatial knowledge in general, and provide emprical evidence on how phsical environmental and personal differences effect people?s spatial knowledge ?and cognitive maps-, in particular. Kevin Lynch argued five physical characteristics of a physical environment; landmarks, districts, paths, nodes, and edges, effect people?s cognitive maps. Although a number of studies have investigated the effect of each physical factor on people?s spatial knowledge, no study has tested combined effect of these physical environmental factors with personal factors.The characteristics of psysical environment were controlled by using virtual environments. The level of presence (very clear ? very unclear) of three physical characteristics (landmarks, districts, paths) were manipulated. Each of these factors had two levels, thus a total of eight virtual environments were created. 145 people participated in the study. Their cognitive maps were examined in one of these virtual environments. The tests (sketching, direction estimation, and distance estimation) were used to understand people?s cognitive maps. Then, success and failures for the group were compared between environments. Personal factors; such as age, gender, education, exprience of virtual environments, and sense of direction were also taken into account. The statistical analyses showed a significant positive effect of landmark on cognitive maps. The other physical factor that effect spatial cognition was paths. In addition, findings also demonstarted that personal factors (gender, education level, age and familarity to virtual environments) effect spatial cognition. Suggestions was made for future research and discussed for urban design practice.
Benzer Tezler
- Yaşlılık kurumlarında yaşlı mekansal davranış ve bilişiminin mekansal dizim bağlamında irdelenmesi
Examination of the cognition and spatial behaviour of residents in elderly care institutions using space syntax
ESRA AKAN
- Çocukluk çağı travmaları ile obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide duygu düzenleme güçlükleri ve bilişsel hataların aracı rolü
The mediator role of emotion regulation difficulties and cognitive distortions in the relationship between childhood trauma and obsessive compulsive symptoms
HATİCE UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE DEMİRBAŞ
- Çocuk ve mekan
Child and space
FERYAL KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMRA AYDINLI
- Jinekolojik kanserli hastaların destekleyici bakım gereksinimlerinin belirlemesi
Determining the supportive care needs of patients with gynecologic cancer
EBRU VAR
- Müşterilerin E-ticaret platformu seçimlerini etkileyen faktörlerin bulanık bilişsel haritalama yöntemi ile önceliklendirilmesi
Prioritization of factors affecting customers' E-commerce platform selection with fuzzy cognitive mapping method
ÇAĞLAR AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERHAN ÇEBİ