Boğaziçi kıyı yerleşmelerinin tarihsel değişim süreci ve koruma yöntemleri üzerine bir araştırma Ortaköy- Kuruçeşme Sahili
A research on the historical changing process of the coastal settlement of the Bosphorus and its conservation methods, Ortaköy Kuruçeşme Coast
- Tez No: 245123
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CAN BİNAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Bölümü
- Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 441
Özet
Boğaziçi'nde, 17 yüzyıldan itibaren sahil şeridinde yer alan kıyı yapılarıyla ve köy içi yerleşimleriyle kendine özgü bir yaşam kültürü kurulmuştur. Bu kapsamda, Ortaköy ve Arnavutköy arasındaki Boğaziçi dilimine, 17. yüzyıldan itibaren pek çok sahilsaray ve sahilhane inşa edilmiştir. Özellikle bu sahil, 18. yüzyıldan itibaren hanedan ailesinin ve üst düzey ailelerin sahilsaray ve sahilhanelerine ev sahipliği yapmıştır.Ortaköy ile Kuruçeşme kıyı şeridinde yer alan yalılar, özellikle 19 yüzyıl başından, 20 yüzyıl başına kadar farklı dönemler içinde yıkılmış, yanmış, el değiştirmiştir. Kuruçeşme koyundaki siluet değişimi, 19. yüzyıldan itibaren haritalarda, gravürlerde, fotoğraflarda net olarak görülmektedir. 19. yüzyıl başında Fauvel'ın ve Melling'in resmettiği, 19. yüzyıl ortalarında Kargopoulo'nun, Abdullah Freres'in, Sebah&Joaillier'in ve 20. yüzyıl başlarında Miralay Ali Sami'nin fotoğraflarındaki bu yapılardan günümüze, birkaç yalı kalmıştır. 20. yüzyıl başından itibaren, Ortaköy'den başlayıp, Kuruçeşme ve Arnavutköy'den geçen tramvay hattının döşenmesi, yalıların koruları ve arka bahçeleriyle olan ilişkilerine zarar vermiştir. Cumhuriyet Dönemi'nde ise, Osmanlı hanedanına ve üst düzey ailelere ait sahilsarayların ve yalıların olduğu Ortaköy Kuruçeşme kıyı şeridi ile ilgilenilmemiş, bu yalılar satılmış ve yıkılmış, bazılarının arsaları ifraz edilmiştir. 1920'li yıllardan itibaren, kıyı şeridinde yer alan yalılar teker teker yanmış ve yıkılmış, yerleri kömür deposu olarak kullanılmaya başlamıştır.1950'li yıllardan itibaren yapılan sahil yolu çalışmaları, daha sonraki dönemlerde çıkan yangınlar, tahripler, hatalı işlevlendirme ve restorasyonlarla kalan yalıların bir kısmı da zarar görmüştür. Çalışma alanında, 20. yüzyıl başı fotoğraflarında yer alan 66 adet yalıdan, 8 adet yalı günümüze ulaşabilmiştir. Bununla birlikte, Boğaziçi'nin doğal peyzajında da, 1950'li yıllardan bu yana bozulma yaşanmıştır. İki yakayı birbirine bağlamak amacıyla yapılan Boğaziçi Köprüsü'nün yapımıyla kıyıda yer alan köprü ayakları ve bağlantı yolları çevresinde kentsel yoğunlaşma başlamıştır. 1986 yılında, Kuruçeşme'de yer alan kömür depoları alan dışına çıkarılmıştır. Ancak tarihi ve doğal çevrenin korunmasına ilişkin özel bir yasası olmasına karşın, Boğaziçi'nin doğal ve kültürel peyzajı zarar görmüştür.Boğaziçi mimarisinin tarihsel süreç içinde edindiği kamusal imgesi ve kimliğinin sanat, kültür ve mimari ile yenilenmesi ve desteklenmesi önemlidir. Boğaziçi yalıları, koruları, köşkleri ve kültürü ile pek çok sembolik değerleri üzerinde taşımaktadır. Bu sebeple, Boğaziçi kültürel ve doğal peyzajının korunması ve sürdürülmesi desteklenmektedir. Boğaziçi'nin özgün dokusunu bozmadan yapılaşmak, tarihsel yapılaşmayı korumak ve güzelleştirmek ülkemizin geleceği için önem taşımaktadır. Bu bağlamda Ortaköy-Kuruçeşme sahil şeridinde, mevcut tarihi dokunun korunması, sayıları oldukça fazla olan uyumsuz binaların fiziksel ömürlerinin bitmesiyle veya daha önceden yerlerinden kaldırılmaları, yeşil alan ve rekreasyon alanlarının yaratılması ve bu alanlarda kıyı şeridinin tarihsel kimliğinin ortaya çıkarılması gerçekleştirilmelidir. Ortaköy-Kuruçeşme kıyı şeridinde belirlenen rekreasyon alanlarında bölgenin geçirdiği tarihsel dönemlerin zenginliğini ve değerlerini ifade edecek şekilde, yapı izleri ve yaşam biçiminin, araştırılacak çağdaş yöntemlerle vurgulanması, Boğaziçi'nin sanal ortamda teknolojiyle buluşturulması desteklenmektedir.
Özet (Çeviri)
On the Bosphorus shores beginning from the 17th century, an original kind of living was formed with its palace, yalı, grove, recreation site, fountain and mosque building. On the Bosphorus section between Ortaköy and Arnavutköy, beginning from the 17th century, many coastal palaces and residences were built. This shore had especially been a host for the palaces of the dynasty family from the 18th century on.Yalis located between Ortaköy and Kuruçeşme, especially from the beginning of the 19.century to the start of the 20th century, in various periods had been demolished, burned or had changed hands. The change of silhouette in the Bay of Kuruçeşme is seen clearly at the gravures, maps and photographs. From the gravures drawn by Fauvel and Melling at the beginning of the 19th century, from the photographs of Kargopoulo, Abdullah Freres, Sebah&Joaillier in mid 19th century and Miralay Ali Sami at the beginning of the 20th century, of these buildings only a few yalıs are left to our day.From the beginning of the 20th century on, the construction of the tram rails passing by Ortaköy and Arnavutköy, has cut the relation of yalis with their groves and backyards. In the Republican period, the coastal settlement of the Bosphorus was rather neglected where yalis and coastal palaces were sold, ran down or parcels divided. From 1920 on, the coastal residences were burned, demolished and their lots used as coal storage. From 1950?s on, the coastal road construction, fires, destructions, wrong functional uses and restorations have damaged part of the remaining yalis. In the study area, of the 60 yalis that took place on the photos taken at the beginning of the 20 th century, till our today, only 8 has survived. Besides from 1950 on there is a regression in the natural sight of the Bosphorus. With the construction of the Bosphorus Bridge, around the feet of the bridge along the coast and the connection roads and with the illegal emigrant settlements on the slopes, coal stores that were located in Kuruçeşme, were removed out of the area. However, although it has a special law for the conservation of the historical and natural environment, the natural and cultural peysage of the Bosphorus has been damaged.It is important that the public image and identity of Bosphorous architecture, which was formed throughout the historical procedure, be backed and renovated by art, culture and architecture. The Bosphorus with its yalis, palaces, coastal residences, groves, kiosks and mansions, contains very important symbolic values. Therefore, the protection and continuity of Bosphorus? cultural and natural peysage must be supported. Structuring without spoiling the authentic structuring of Bosphorus, protecting the historical texture and making them even more beatiful bears great importance for the future of our country. Therefore, on the Ortaköy-Kuruçeşme coastal line, the consevation of the present historic pattern, by removal of inharmonious buildings, rather in great number, the creation of green spaces and recreational areas and the presentation of the historical identity shall be realised.on Ortaköy- Kuruçeşme coastal line in specific recreation areas, where the richness and values of the historical eras of the past, from facade traces of buildings, and the way of living from gravurs can be searched and by contemporary methods be expressed. Hence, the meeting of the Bosphorus with technology in virtual environment shall be supported.
Benzer Tezler
- Haliç kıyılarındaki yeni düzenlemeler ve kıyı parklarının kullanıcılar tarafından değerlendirilmesi
The new designs in the coasts of Haliç and the evaluation of the coast parks by the users
UMUT BERBEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. NİLGÜN ERGÜN
- Üsküdar meydanı çevre düzenleme projesi
Rearrangement project of Usküdar square
İSMAİL HAKKI DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAYFUN TANER
- İstanbul Boğazı Anadolu Yakasındaki kıyı yerleşmeleri
The coastline settlements of the Anatolian Side of the Bosporus of İstanbul
BERNA SAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Kamu YönetimiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURİ SEÇGİN
- Boğaziçi yerleşmelerinden Emirgan'ın tarihsel gelişimi
The historical development of Emirgan region of Bosphorus
GONCA CEBECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA LÜTFİ YAZICIOĞLU
- Haliç/Fener-Balat sahil şeridinde tarihsel ve fiziksel çevre araştırması
Başlık çevirisi yok
M.TAYFUN HATİP
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESLİHAN SÖNMEZ