Erzurum ilinde yapılan sulama amaçlı göletlerin durumu yeterlilikleri ve sorunları üzerine bir araştırma
A study on the existing conditions, problems and solutions of the small dams in Erzurum province
- Tez No: 24726
- Danışmanlar: DOÇ. DR. VAHAP YAĞANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1992
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 68
Özet
ıı ÖZET Bu çalışma Erzurum ilinde yapılan sulama amaçlı üç göleti inceleyerek, göletlerin durumu ve yeterliliklerini göstermek, sorunları saptamak ve çözüm yollarını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Son yıllarda, Erzurum ilinde devlet kuruluşları tarafından birçok gölet yapımı gerçekleştirilmiştir. Araştırma materyali olarak seçilen Palandöken ve Porsuk göletleri Devlet Su İşleri, 23 Temmuz göleti ise Köy Hizmetleri tarafından yapılmıştır. Her üç göletin sulama alanı gezilerek, sulama şebekelerinde incelemeler yapılmış, gerekli görülen yerlerde fotoğraflar çekilmiştir. Göletlerin amaç ve yararlılığının açıklığa kavuşturulması amacıyla, göletlerin çevresinde bulunan yerleşim birimlerinde, göletlerin genel durumu, sulamalara ilişkin istek ve şikayetler gibi konularda anket yapılmıştır. Anketler Palandöken göletinden yararlanan Erzurum iline bağlı Tekederesi köyü ve Ilıca ilçesine bağlı Taşlıgüney köyünde, Porsuk göletinden yararlanan Porsuk köyünde ve 23 Temmuz göletinden yararlanan Köprüköy ilçe merkezi ve Pasinler ilçesine bağlı Çakırtaş köyünde yapılmıştır. Ayrıca gölet yapımcı kuruluşlardan sağlanan, göletlere ilişkin proje ve raporlar incelenerek ve göletlerin çeşitli yapım aşamalarında görev yapan yetkililerle görüşmeler yapılarak gerekli bilgiler alınmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar ve öneriler aşağıdaki şekilde özetlenebilir : 1. Erzurum ili topoğrafik ve jeolojik özellikleri bakımından gölet yapımına çok elverişli alanlara sahiptir. Dalgalı arazi yapısı toprak dolgu gölet tipine olanak sağlamakta, böylece daha ekonomik ve daha basit göletler yapılabilmektedir. Araştırmaya konu olan üç göletin de zeminleri geçirimlilik yönünden genel olarak iyi olup, önemli sorunlar çıkmamıştır. * ' 2. Palandöken göleti rezervuar su kapasitesi 1, 558x1ü6 m3, Porsuk göleti rezervuar su kapasitesi 0,765x106 m3 olup planlama raporlarında öngörülen sulama alanları için yeterlidir. 23 Temmuz göleti rezervuar su kapasitesi ise 1,969x1ü6 m3 olup, planlama raporunda öngörülen sulama alanı için yeterli değildir.Ill 3. Palandöken göleti talveg yüksekliği 14,95 m, memba ve mansap şevleri 1/3 ve 1/2,5; Porsuk göleti talveg yüksekliği 13,50 m, memba ve mansap şevleri 1/3,5 ve 1/3; 23 Temmuz göleti talveg yüksekliği ise 14,00 m, memba ve mansap şevleri 1/3 ve 1/2,5'dur. 4. Porsuk göleti dışında sulama şebekelerinin yeterli olmadığı, bu nedenle planlamada öngörülenden daha az tarım arazisinin sulanabildiği görülmüştür. Başarılı bir sulama yapılabilmesi için, sulama şebekesini oluşturan kanalların arazinin tümüne su taşıyabilecek şekilde yapılması önerilir. Ayrıca yeterli kapasiteye sahip, iyi planlanmış, gerekli su alma, su ölçümü, enerji kinci, yükseltici v.b. tesislere sahip bir sulama şebekesinin yapılması gereklidir. 5. Sulama şebekesinin fonksiyonunu sürekli yapabilecek durumda olmasını sağlamak için, tesiste herhangi bir aksaklığın meydana gelmesini beklemeden, bakım faaliyetlerinin aksatılmadan yapılması gerekir. Ayrıca yıllık normal bakım faaliyetlerinden ayrı olarak, tesiste herhangi bir nedenle meydana gelen ^ve işletmeyi aksatan arızanın en kısa zamanda giderilmesi önerilir. 6. Su dağıtımı konusundaki önemli sorunların temelinde sulama organizasyonunun tam olarak yapılamaması yatmaktadır. Bu sorun 1 an n ortadan kaldırılması için, sulama ile ilgili sorunları çözmekle yükümlü sulama birliğinin en kısa zamanda kurulması gerekmektedir. Su dağıtımı istek, rotasyon ve devamlı akış yöntemlerinin hangisiyle yapılırsa yapılsın, başarı sağlanabilmesi için önceden sulama planlaması yapılması önerilir. I 7. Kanallarda biriken sürüntü malzemesi sulama şebekelerinde saptanan önemli sorunlardan biridir. Kanallarda sürüntü malzemesi birikmesini önlemek için, gerekli yerlerde sel geçidi ve yol geçitleri yapılmalı, kanal kenarlarında geniş banket bırakılmalıdır. Ayrıca gölet rezervuarında suyun yeterince dinlendirildikten sonra sulamaya verilmesi önerilir. Deneyimler, ne kadar önlem alınırsa alınsın kanallarda belirli bir miktar tortu ve siltin birikebileceğim göstermiştir. Duruma göre makine veya insan gücü kullanılarak, biriken bu malzemenin sulamanın verimini düşürmeden en kısa zamanda temizlenmesi gerekir. 8. Kanalların içerisinde ve çevresinde oluşan yabancı otlar, gerek su akışını yavaşlatarak, gerekse suyun miktarım azaltarak sulamanın veriminiIV düşürmektedir. Bu nedenle su ve kara yabancı otlarına karşı mücadele yapılmalı ve çiftçiler bu konuda bilgilendirilmelidir. 9. Araştırma alanında karık ve adi salma yöntemine göre sulama yapıldığı gözlenmiştir. Suyun daha az sarfedildiği ve teknik bakımdan yağmurlama ve damla sulama yönteminden daha kolay olduğu için, kesintili karık sulaması önerilir. 10. Bu çalışmanın yapılması için bir ilçe merkezi ve toplam 4 köy çiftçileriyle yapılan görüşme ve anketler sonucu, çiftçilerin sulama konusunda yeterince bilgili olmadığı görülmüştür. Bu durumda, en önemli görev tarımsal kalkınmada çiftçi eğitimini görev edinen kuruluşlara düşmektedir. Ayrıca gölet yapımcı kuruluşlar, göleti yapıp sulama birliğine devretmekle yetinmemeli, gerekli denetimleri yapmalı, öneri ve uyanlarda bulunmalıdır.
Özet (Çeviri)
SUMMARY A STUDY ON THE EXISTING CONDITIONS, PROBLEMS AND SOLUTIONS OF THE SMALL DAMS IN ERZURUM PROVINCE The objective of this study is to examine three of the irrigation small dams in Erzurum Province to determine their use, problems and possible solutions to these problems. In recent years, several small dams have been built by different Government agencies in Erzurum. The potential of small dams in making use of aboundant water resources in Erzurum province has been the main subject of this study. Two of the three small dams namely Porsuk and Palandöken were built by DSI (State Water Works) whereas 23 Temmuz was built by Köy Hizmetleri (Department of Rural Services). The area irrigated by these three small dams was surveyed and pictures were taken when necessary. On the other hand a questionaire was prepared to determine the views of the farmers benefiting from these dams with regard to the benefits and problems related to these dams. These questionaire studies were conducted in Tekederesi and Taşlıgüney villages for Palandöken small dam, in Porsuk Village for Porsuk small dam and in Köprüköy and Çakırtaş villages for 23 Temmuz small dam. In addition to these questionaires, a series of interviews were conducted with the authorities in Government agencies and official reports were reviewed to collect information regarding the construction and management of these dams. The findings and conclusions of this study can be summarized as follows : 1. There are suitable areas in Erztirum Province for more small dams. Therefore this potential must be used as completly as possible. 2. Palandöken and Porsuk dams are sufficient in term of their reservoir capacity for the designated area to be irrigated whereas 23 Temmuz dam is not sufficient in that respect.VI 3. Irrigation canals for the dams except for the Porsuk dam has not been completed. It is self-evident that without these canals, an efficient irrigation can not be realized. 4. Operation and maintenance activities must be earried out in a careful manner so as to prevent evoidable interruptions in irrigation. 5. The crux of the problem related to irrigation seems to be the lack of an effective organization. This problem may be overcome by establisthing a union that will be responsible for the arrangement of an effective irrigation in the area. 6. The canals must be cleaned up periodically to remove the material piled up by time. 7. Weeds must also been removed in the areas close to the canals. 8. Surge furrow irrigation system must be used instead of furrow and wild flooding. system, Surge furrow system reguires less water and can be applied in a shortetime. 9. It has been determined that the lack of edequate education on the part of the farmers is one of the main reasons why the farmers can not make use of the available water resourses efficiently. Therefore, training programs for the farmers must be organized.
Benzer Tezler
- Erzurum ilinde bulunan sulama göletlerinin sularının fiziksel ve kimyasal nitelikleri ve sızma kayıpları yönünde incelenmesi
Investigating of irrigation reservoirs with respect to physical and chemical water qualities and their seepage loss in Erzurum province
TALİP TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
ZiraatAtatürk ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSTAFA OKUROĞLU
- Erzurum ili kış koşullarında buzağı ahırında zemin altı borulu doğal havalandırma sisteminin etkinliği üzerine bir araştırma
A research on efficiency of the natural ventilation system with underground pipe in the calf stable under the winter conditions of Erzurum
ÜNAL ŞİRİN
Doktora
Türkçe
2017
Mühendislik BilimleriAtatürk ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA OKUROĞLU
- NPK kompoze gübre dozlarının 1+0 yaşlı sarıçam (Pinus silvestris L.) fidanlarının gelişimi üzerine etkisi
Effects of varying levels of NPK fertilizers on growth of scotch pine (Pinus silvestris L.) seedlings
ÖMER ÖNCÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKafkas ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ZEKİ YAHYAOĞLU
- Erzurum yöresindeki bazı taşkın koruma yapılarının mevcut durumu, yeterlilikleri ve sorunları üzerine bir araştırma
A Research on present situation, functionality and problems of some flood control systems in Erzurum region
MEVLÜT TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
ZiraatAtatürk ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDURRAHMAN HANAY
- Farklı sulama rejimleri altında arıtma çamuru uygulamasının silajlık mısır yetiştirilen toprakta üretkenlik parametreleri ve karbon stok değişimi üzerine etkileri
Effects of sewage sludge application on soil productivity parameters and changes in carbon stock in silage maize cultivation under different irrigation regimes
MEHMET ALTUN
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatAtatürk ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜSTÜN ŞAHİN