Geri Dön

Barok-Rokoko yorumlu 18. yüzyıl İstanbul çeşmelerinde kompozisyon, motif ve terimler (1740-1797)

Design, patterns and terminology in the 18th century İstanbul fountains with Baroque-Rococo impact (1740-1797)

  1. Tez No: 253846
  2. Yazar: SİNEM SEVİNÇTAV KANLIÇAY
  3. Danışmanlar: PROF. DR. TURGUT SANER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Sanat Tarihi, Architecture, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2010
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 139

Özet

Çeşmeler Osmanlı su mimarisinin vazgeçilmez öğesidir. 18. yüzyıla kadar su gereksinimini gidermesi yeterli görülen klasik şemalı çeşmeler bu yüzyılın ortasına doğru adeta giysi değiştirir.Değişim önceleri motiflerde rokoko esaslı olarak kendini gösterirken, ilerleyen aşamalarda kompozisyon bütününü etkileyen barok düzenlemeler gözlenir. Batı mimarlığında barok ve rokoko akımlarının geçirdiği süreçten farklı bir düşünsel, kültürel ve toplumsal altyapıyla bu aktarımları karşılayan Osmanlı mimarlığı, elinde hazır bulunan geleneksel sözlükte yeni girişler yaparak daha zengin, daha kapsamlı bir ifade elde etmeyi başarmıştır. Toplumda devletin o dönem içinde bulunduğu zor durumdan bağımsız gelişen yeni yaşam biçimi arayışı, mimaride de özgün yapıtların ortaya konmasını sağlamıştır. Bu özgün yaratının temelinde geleneksel şemanın barok ve rokoko aktarımlarla aşılanarak yeni/melez biçimler elde edilebilmesi yatar.18. yüzyılın ortasına doğru çeşme kurgusuna artık bir mimari düzen anlayışıyla yaklaşıldığı gözlemlenir. Üst üste düzenleme, iç içe düzenleme, sütun/pilaster demeti, cephede dalgalanma-hareket, geometrik bölünme, amorf bölünme biçiminde yüzeyin alanlara ayrılması, simetri/asimetri gibi kompozisyon esasları ve akant yaprağı, C kıvrımı ve yaprak sırtlı C kıvrımı, S kıvrımı ve yaprak sırtlı S kıvrımı, düz ve eğri çubuklar, rokay, istiridye kabuğu, volüt, kartuş gibi yeni motifler devreye girer.Bu çalışmada 1740-1797 tarihleri arasında İstanbul'da inşa edilmiş 35 adet çeşme incelenmiş; döneme ait çeşme mimarisi kompozisyon esaslarının ve motiflerinin çözümlenmesinin ardından bir terimler sözlüğü oluşturulması amaçlanmıştır.

Özet (Çeviri)

Fountains are fundamental elements of Ottoman water architecture. Classical fountains that had no duty other than satisfying water need suddenly experience a quasi metamorphosis toward the second half of the 18th century.The change first appears in the patterns on a rococo rooted basis whereas later phases display baroque influences as the design basics become involved. Having faced that transfer through a conceptual, cultural and social infrastucture which differed from the itinerary of baroque-rococo styles in the Western architecture, the Ottoman architecture achieved to create a richer and broader expression by making new entries into the existing traditonal lexicon. The urge for a new life style independently emerging amid the ongoing unfavourable conditions of the state paved the way for genuine structures in the architectural field too. This inventive process surely depended on the new hybrid forms acquired through the integration of baroque and rococo features into the traditional scheme.Henceforth, the fountain would be considered as an architectural order. New design basics like superimposed arrangement, nested arrangement, column/plaster groupings, waving façade, surface treatment like rectangular and amorphous division, symmetry/asymmetry and new patterns like acanthus leaf, C scroll, S scroll, shell, rocaille, volute, cartouche entered circulation.35 İstanbul fountains built between the years 1740-1797 have been examined in this study and a related terminology has been sought to come into existence following the analysis of the fountains? design basics and patterns.

Benzer Tezler

  1. İstanbul'da Ihlamur ve Küçüksu Kasırları

    Ihlamur and Küçüksu Pavilions in İstanbul

    NESRİN TAŞER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Sanat TarihiGazi Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ZEKİ İBRAHİMGİL

  2. 19. yüzyıl Osmanlı dini yapılarında duvar resimleri: İkonografik bir yaklaşım

    Wall painting in the 19th century Ottoman religious structures: An iconographic approach

    ZELİHA SAYILI KÜÇÜK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Sanat TarihiKarabük Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TOLGA UZUN

  3. Hasan Rzayev'in silofon konçertinosunun form, analiz ve icra yönünden incelenmesi

    Analysing of the Xylophone Concerto written by Hasan Rzayev from the point of form and performance

    SERCAN BARUTCU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    MüzikTrakya Üniversitesi

    Müzik Bilimleri Bölümü

    DOÇ. ALİ AKPEROV

  4. Osmanlı mimarisinde ampir üslûbu

    The style of Empire in Ottoman architecture

    TUĞBA BAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sanat TarihiMarmara Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATİH ÖZKAFA

  5. Osmanlı Dönemi tezhip sanatında Barok-Rokoko üslubu: 18. -19. yüzyıl

    Baroque and Rococo styles in the Ottoman Period illumination arts

    MEBRUKE TUNCEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı

    DOÇ. FARUK TAŞKALE