Geri Dön

Evrimsel edebiyat eleştirisi: Kuramsal tartışmalar ve uygulama olanakları

Evolutionary literary theory: Theoretical discussions and practical possibilities

  1. Tez No: 254540
  2. Yazar: MURAT TURAN
  3. Danışmanlar: DR. SÜHA OĞUZERTEM
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2009
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Bilgi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Karşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 77

Özet

Edebiyat incelemesi, geleneksel olarak doğa bilimlerinin kapsamı dışında tutulmuş ve farklı yöntemlerle gerçekleştirilmiştir. Oysa bilinen en yalıtılmış toplumlarda bile kurmaca anlatıların izlerine rastlanır ve bu evrensel insan davranışı, doğa bilimlerinin yöntem ve bulgularından faydalanan bilimsel bir edebiyat kuramının olanaklılığına işaret eder. C.P. Snow'un doğa bilimleri ile insani bilimler arasındaki kutuplaşmanın yapaylığına dikkat çekmesi ve Edward O. Wilson'ın bu farklı disiplinlerin bir araya getirilmesi gerektiği düşüncesinden hareket eden Joseph Carroll, 1995 yılında yayımlanan kitabı Evolution and Literary Theory'de (Evrim ve Edebiyat Kuramı) böyle bir kuramın temellerini atmayı amaçlar. İnsan davranışlarının anlamlandırılması için evrimsel açıklamaların kullanılmasında, 20. yüzyılda yaşanan trajedilerin de etkisiyle oldukça geç kalındığı söylenebilir. Evrimsel ya da Darwinci edebiyat kuramı bu geç kalınmışlığa sebep olan engellerle de yüzleşerek öncelikle anlatılara kaynaklık eden bilişsel yapıların insan doğasındaki yerini ve bunları gerekli kılan adaptif işlevi konu edinir. Bu tezde, sözü edilen kuramsal soruların yanında birbirlerinden yöntem ve amaç bakımından farklı üç uygulama örneği de ele alınmıştır. Farklı bilim dallarının verilerine ve yöntemlerine dayanan kuramsal tartışmaların, evrimsel bakış açısının kapsayıcılığının da katkısıyla edebi eserlerdeki genel örüntüleri belirlemekte oldukça verimli olduğu görülebilir. Ancak, aynı kapsayıcı bakış açısı tek tek edebiyat eserlerinin incelenmesinde farklı çıkarımlara ulaşmayı zorlaştırır. Bunlara dayanarak evrimsel edebiyat kuramında genel örüntüye yapılan vurgunun ayrıntıları silikleştirdiği, ancak, eleştirilerin temel kaynağı olan indirgemenin kültür ürünlerine biyolojik temelli açıklamalar getirerek bilimsel bir kurama ulaşma yolunda ödenmesi gereken bir bedel olduğu sonucuna varılmıştır.

Özet (Çeviri)

Literary criticism has traditionally been considered a different field of study from the natural sciences and practiced in different methods. However, no matter how isolated, traces of fictional narrative can be observed in every known society and the universality of this human behavior points out to the possibility of a literary theory which uses the methods and findings of natural sciences. Joseph Carroll has published Evolution and Literary Theory in 1995 in order to found such a literary theory, using the ideas of C. P. Snow who claimed that the ongoing separation of ?two cultures?, namely natural sciences and the humanities, is an artificial rather than a natural one and Edward O. Wilson?s term ?consilience? which refers to the necessity of considering all knowledge from different disciplines together. The tragedies of mid 20th century have hindered the progress of explaining culture in terms of its biological roots. Evolutionary or Darwinian literary theory faces these setbacks by discussing cognitive structures, which makes narrative possible, as a part of human nature and their adaptive function. In this thesis, three applications of the theory have been briefly reviewed in addition to these theoretical discussions. It is possible to claim that theoretical discussions, relying on the findings and methods of various disciplines, are fairly effective in determining general patterns with the help of extensive overview of evolutionary perspective. However, the same overview makes it hard to reach different conclusions for individual pieces of literary works. Thus, in this thesis, it has been concluded that in evolutionary literary theory, the emphasis on the general patterns renders the details vague. Still, the core element of objections, i.e. reductionism, is a price to pay on the way to establish a scientific literary theory, explaining cultural products in biological terms.

Benzer Tezler

  1. Making and breaking authorship, potentials in architectural design studio

    Müellifliğin inşaası ve bozulmasında mimari tasarım stüdyosunun potansiyelleri

    SEVGİ TÜRKKAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ARZU ERDEM

  2. The genealogy of Bram Stoker's Dracula: An evolutionary literary analysis of the vampire in literature as a meme

    Bram Stoker'ın Dracula romanında vampirin soyağacı: Vampirin bir gotik korku memi olarak evrimsel edebi analizi

    AHMET ANIL AYGÜN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TİMUÇİN BUĞRA EDMAN

  3. The Evolutionary stages of English literary doctrine

    İngiliz edebi öğretisinin evrimsel safhaları

    HASAN ALTINTAŞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2006

    İngiliz Dili ve EdebiyatıDumlupınar Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. PETRU GOLBAN

  4. Reading performativity, gender and the fragmentation of narrative voice in Mina Loy's texts and artworks

    Mina Loy'un yazınsal ve görsel yapıtlarında bölünmüşlük ve performatif ve toplumsal cinsiyet açısından anlatıcının rolü

    TUĞBA KARABULUT

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    İngiliz Dili ve EdebiyatıÇankaya Üniversitesi

    İngiliz Edebiyatı ve Kültür İncelemeleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. JOHANN PILLAI

  5. István Gyöngyösi'nin hayatı ve Márssal Társalkodó Murányi Vénus adlı eserinin dil ve edebiyat tarihi açısından değerlendirilmesi

    Life of István Gyöngyösi and analyzing from point of view language and history of literature his Márssal Társalkodó Murányi Vénus named work

    GÖKHAN DİLBAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HİCRAN YUSUFOĞLU