Triticum spelta buğdayında tane çinko konsantrasyonu yüksek ve çinko eksiliğine dayanıklı genotiplerin belirlenmesi ve karakterize edilmesi
Determination and characterization of the genotypes with high seed zinc concentration and resistant to zinc deficiency in Triticum spelta wheat
- Tez No: 256370
- Danışmanlar: DOÇ. DR. M. BÜLENT TORUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Besinlerde Zn ve Fe konsantrasyonu arttırmak insanlarda bu elementlerin eksikliğinden kaynaklanan sağlık sorunlarını azaltmadaki temel stratejilerden bir tanesidir. Bu amaç için genetik olarak farklı düzeyde ve yüksek tane Zn ve Fe konsantrasyonuna sahip yabani buğday genotiplerinin kullanılması önerilmektedir. Bu hedefi gerçekleştirmek için 766 Triticum spelta genotipi farklı lokasyonlarda tane Zn, Fe ve N konsantrasyonu için test edilmişlerdir.Elde edilen sonuçlar, spelta buğday genotiplerinin yüksek Zn ve Fe konsantrasyonuna ve bu elementlerin tanedeki konsantrasyonları açısından büyük varyasyona sahip olduğunu göstermiştir. Toplam 766 adet genotip içinde en düşük Zn konsantrasyonu 29 mg kg-1 iken (SP 611) en yüksek Zn konsantrasyon değerinin 102 mg kg-1 (SP 217) ve ortalama tane Zn konsantrasyonunun 55 mg kg-1 olduğu saptanmıştır. Aynı değerler Fe için sırasıyla19, 72 ve 36 mg kg-1 ve N için sırasıyla % 2.41, % 5,11 ve % 3.43 olduğu bulunmuştur. Analizlerden elde edilen bir başka bulgu tanedeki Zn konsantrasyonu arttıkça N konsantrasyonunda arttığı, tanedeki Zn ve N konsantrasyonları arasında r= 6179***, tane Fe konsantrasyonu ile tane N konsantrasyonu arasında (r= 0.5541***) ve tane Zn ve Fe konsantrasyonu arasında önemli ve pozitif ilişkiler bulunmuştur. Serada koşullarında 72 genotiplerin Zn etkinliklerinin % 43- 95 arasında değişim gösterdiği ve ortalama % 79 olduğu belirlenmiştir. Genotiplerin etkinliğinde Zn uygulanmayan koşuldaki kuru madde verimlerinin önemli olduğu(r=4794***) buna karşılık ekim öncesi tohum Zn konsantrasyonunun ve yeşil aksam Zn konsantrasyon ve içeriğinin önemli olmadığı bulunmuştur. Bu bulgulara ilave olarak su kültüründe besin çözeltisiyle yapılan çalışmada, Zn etkin olan genotiplerin kuru madde verimleri ve yeşil aksam / kök oranlarının Zn etkin olmayan genotiplere göre daha yüksek çıktığı belirlenmiştir.Elde edilen tüm bulgular spelta buğdaylarının modern buğdayların tane Zn, Fe ve N konsantrasyonlarını iyileştirebilecek düzeyde konsantrasyona ve genetik varyasyona sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
Increasing Zn and Fe concentration in crops is one of the main strategies for alleviating health problems in human caused by deficiency of these elements. For this aim using of wild wheat species containing genetically varied level and high amount of Zn and Fe in their seeds have been suggested. For realizing this aim, 766 Triticum spelta genotypes were tested at different regions to determine Zn, Fe and N concentrations in grainThe results obtained from the study showed that spelta wheat genotypes had high level of Zn and Fe concentration and substantial variation for seed concentrations of these elements. Among 766 genotypes, while the lowest Zn concentration was 29 mg kg-1 (SP 611), the highest Zn concentration value was 102 mg kg-1 (SP 217) and mean Zn concentration was found to be 55 mg kg-1. The regarding values were respectively 19, 72 and 36 mg kg-1 for Fe, 2,41%, 5,11% and 3,43% for N. An another finding obtained from analysis was that N concentration increased with increasing of Zn in seed, significant and positive relationships were found between seed Zn and N concentrations (r=6179***), seed Fe concentration and N concentration (r= 0.5541***) and seed Zn and Fe concentrations.Under greenhouse conditions it was determined that Zn efficiencies of the genotypes varied between 43-95% and mean was found to be 79%. In efficiency of genotypes dry matter productions were significant under the conditions without Zn (r=4794***), while presowing grain Zn concentration and shoot Zn concentration and content were found not be significant.All the findings obtained from this study revealed that spelta wheats had important level of concentration and genetical variation for improving seed Zn, Fe and N concentrations in modern wheats.
Benzer Tezler
- Accumulation of selenium in different wheat genotypes and its protective role against various abiotic stress factors
Çeşitli buğday genotiplerinde selenyum birikimi ve bitkilerde abiyotik stres koşullarına karşı selenyumun koruyucu etkisi
ÖZGE ÖZDEMİR
- Kastamonu'da yetiştirilen siyez (Triticum monococcum L) buğdayının radyonüklit, esansiyel ve ağır metal içeriklerinin tahribatsız analiz yöntemi ile belirlenmesi
Determination of radionuclide, essential and heavy metal contents of siyez (Triticum monococcum L.) wheat grown in Kastamonu by non-destructive analysis method
DALAL ABOBAKER OMAR SULTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Fizik ve Fizik MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEREF TURHAN
- Triticum spelta genotiplerinin kuraklık stresine dayanıklıklarının belirlenmesi
Determination of drought stress resistance of Triticum spelta genotypes
YUSUF TUTUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL ERDEM
- Triticum spelta genotiplerinin farklı tuz konsantrasyonlarına karşı dayanıklılıklarının belirlenmesi
Assestment of Triticum spelta resistance to different salt concentratinons
MEHMET DALKILINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL ERDEM
- Triticum spelta genotiplerinin bor toksisitesine karşı dayanıklılıklarının belirlenmesi
Determination of resistance of Triticum spelta to boron toxicity
CABİR ÇAĞRI GENCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL ERDEM
