Çok partili hayata geçişin Türk basınındaki yansıması, (1945-1950 Vatan Gazetesi örneği)
Turkish press in passing to much party time, (1945-1950 Vatan Newspaper example)
- Tez No: 257457
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA EKİNCİKLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Türk İnkılap Tarihi, History, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Bölümü
- Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Türk siyasi hayatında demokrasinin gelişimi XIX. yüzyılda başlamıştır. Padişah II. Mahmut döneminde Sened-i İttifakın imzalanması ile başlayan anayasal hareketler, Tanzimat ve Islahat Fermanlarıyla devam etmiş 1876'da ilan edilen I.Meşrutiyet döneminde ise parlamentonun açılmasıyla Osmanlı halkı ilk defa ülke yönetiminde etkili olmuştur. Kısa süren I. Meşrutiyet döneminden sonra başlayan istibdat (baskı) döneminde antidemokratik uygulamalar görülmüştür. 1908 yılında ilan edilen II.Meşrutiyet sonrasında ilk Osmanlı anayasası olan Kanun-i Esasi'de demokratikleşme adına önemli değişiklikler yapılmıştır.I. Dünya savaşından sonra başlayan Milli Mücadele dönemi, olağan üstü şartlara rağmen milletvekili seçimi başta olmak üzere demokratik uygulamalara önem verilmiştir. Lozan Barış anlaşması sonrasında yeni Türk devletinin 9 Eylül 1923'te kurulan ilk siyasi partisi Halk Fırkası ile demokrasiye geçişte önemli bir adım atılmıştır. 1925'te kurulan ve ilk muhalefet partisi olma özelliğini taşıtan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ile ilk çok partili hayat denemesi yapılmış ancak Şeyh Sait isyanı sonrasında bu partinin kapanmasıyla bu deneme başarısızlıkla sonuçlanmıştır. 1930 yılında Serbest Cumhuriyet Fırkasının kurulması ile ikinci defa çok partili siyasi hayata geçiş denemesi yapılmıştır. Ancak yeni rejim karşıtlarının kısa sürede bu parti etrafında toplaması partinin kendisini feshetmesine yol açmış, böylece 1946 yılına kadar bir daha çok partili siyasi hayat denemesi olmamıştır.1940'lı yıllar, II. Dünya Savaşı'nın Türk iç ve dış siyasetinde etkisini gösterdiği yıllardır. Bu dönemde savaştan korunmak için alınan tedbirler beraberinde çeşitli muhalif görüşleri de getirmiştir. Bu muhalefet hareketlerinden ilki Milli Kalkınma Partisi'dir. Parti, ekonomik kalkınma ve liberalizm gibi görüşleriyle dikkat çekmektedir. Ancak muhalefette güçlü bir yankı uyandırmamıştır. Tek parti iktidarına karşı en belirgin muhalefet hareketi Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu görüşmeleri sırasında ortaya çıkmış ve bu muhalefet, Refik Koraltan, Celal Bayar, Adnan Menderes ve Fuat Köprülü'nün birlikte sunduğu Dörtlü Takrir adlı belgede ifade bulmuştur.Türkiye'de çok partili hayata geçişi sağlayan temel etken ise Demokrat Parti'nin kurulması olmuştur. 7 Ocak 1946'da kurulan parti, bu tarihten itibaren 1950 yılına kadar Türkiye'de seçim kanunu, üniversiteler, basın, sendikalar kanunu gibi konularda köklü değişiklikler yapılmasını sağlamış ve basının da desteğiyle yirmi üç yıl süren CHP'nin tek parti yönetiminin sonunu hazırlamıştır. 1950 seçimlerinde Demokrat Parti kullanılan oyların yarısından fazlasını alarak tek başına iktidara geçmiştir.ANAHTAR KELİMELER1.Çok Partili Dönem2.Demokrat Parti3.Adnan Menderes4.Celal Bayar5.Çok Partili Hayata Geçişte Basın
Özet (Çeviri)
Development of democracy of Turkish political life has started in XIX. Century. Constitutional movements which have started with signature of ?Sened-i İttifak? in Padishah II. Mahmut?s time has continued with administrative and improment reforms. For the first time, Ottoman people affect the country government in the first constitutional monarchy at 1876. After the first constitutional monarchy time, pressure time was started and antidemocratic applications were seen. After second constitutional monarchy in ?Kanun-i Esasi? which is the first constitution of Ottoman was changed for democracy.After the first world war in national contention spite of some unusual conditions it was given important democratic applications and firstly selection the members of Turkey. After Lozan peace agreement, the first political party ?nation division? opened in 9 September 1923 and it was an important step for democracy. It was tried to have much political parties with ?Terakkiperver Republic Division? that open in 1925 and is the first opposition political party but after rebellion of Şeyh Said with the close of this party and this experiment was unsuccessful. Much political party term is again tried to be started with ?Free Republic Division? in 1930. However, people who are opposite of new system of government were collected around this party and the party abrogate it by it-self so it did not tried again to have much political parties term until 1946.In 1940s the II. World War was showed it?s effect in Turkish inside and outside politics. In this time, taking measures for protecting from war cause to opposing thoughts. The first opposing political party is ?Nation Progress Party?. This party had ideas about economy and liberalism. However, it was not powerful about being an oppositional party. The most evident oppositional idea was appeared with the law of giving land to farmers and this law was explained in a document named ?Four Expounding? by Refik Koraltan, Celal Bayar, Adnan Menderes, and Fuat Köprülü.The most important effect for having much political parties is opening the ?Democrat Party?. This party was opened in 7 January 1946, from this date to 1950 it provided some important changings about selection law, universities, press, unions law, and thanks to press this party prepared the end of ?CHP? which is a political party continued 23 years it?s power. In 1950 selections, Democrat Party has more than 50 percents of votes and had power.KEYWORDS1. Much party term2. Democrat Party3. Adnan Menderes4. Celal Bayar5. Press in passing to much party time
Benzer Tezler
- Türk basınında Türk-İngiliz ilişkileri (1945-1950)
Turkish British relations in Turkish press (1945-1950)
SEMRA ÇİFCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihManisa Celal Bayar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞAYAN ULUSAN
- Tek parti dönemi Türk basınında partileşme süreci
In the era of single party system (1923-1945) partification period in Turkish press
MUSTAFA MÜJDECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Siyasal BilimlerGazi ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EDİP SEMİH YALÇIN
- Türkiye'de çok partili hayata geçiş sürecinde (1945-1960) siyasi iktidar-basın ilişkileri
Başlık çevirisi yok
AHMET ÖZTÜRK
- TBMM'deki partilerin din siyaseti (1951-1954)
Religious politics of the parties in the TBMM (1951-1954)
İLKER BAYRAM
Doktora
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANER BİLGİN
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın ABD ziyareti
The President of the Republic of Turkey Celal Bayar'in visit to the USA
BUKET DOĞANAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk İnkılap TarihiYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ REŞAT SARAOĞLU