Türk basınında Türk-İngiliz ilişkileri (1945-1950)
Turkish British relations in Turkish press (1945-1950)
- Tez No: 592291
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞAYAN ULUSAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Uluslararası İlişkiler, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Türkiye ve İngiltere arasındaki ilişkiler yeni Türk devletinin kurulmasından bugüne kadar pek çok değişik safhadan geçmiştir. Her iki devlet de birbirleri ile olan ilişkilerinde kendi çıkarlarını gözetmiştir. Türk-İngiliz ilişkilerini belirleyen, ilişkilere yön veren siyasi olaylar meydana gelmiştir. Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı'ndan mağlubiyetle çıkmıştır. Savaştan sonra imzalanan Mondros Antlaşması ile Osmanlı devleti fiilen sona ermiştir. Bu anlaşmadan sonra İngiltere'nin politikası Osmanlı Devleti'ni yani Anadolu'yu paylaşmaktan yana olmuştur. Anadolu'da başlayan Milli Mücadele hareketini sekteye uğratmak ve bu harekete son vermek için her yola başvurmuştur. Yunanistan'ın İzmir'e çıkışını desteklemesi bunun en somut örneğidir. Anadolu'daki bu bağımsızlık direnişinin karşısında olan tüm olayları desteklemiş ve İstanbul hükümeti ile işbirliği içinde olmuştur. İngiltere'nin hedefi bağımsızlık savaşının başarısızlıkla sonuçlanmasıdır. Tüm bunlara karşılık Anadolu'daki bağımsızlık savaşı devam etmiş ve dış politikada diplomatik kanallar açık tutulmuştur. Milli Mücadeleyi başarılı bir şekilde sonlandıran yeni Türk devleti uluslararası arenada kendini kabul ettirmiş ve Birinci Dünya Savaşı'ndan galip çıkan devletlerle aynı statüde yer alarak Lozan'ı imzalamıştır. İngiltere ile bu dönemde önemli siyasi olaylar meydana gelmiştir. Bu olayların en başında Musul Meselesi gelir. Musul meselesinde İngiltere kendi çıkarlarını gözeterek bencil bir tavır takınmıştır. Meseleyi Milletler Cemiyeti'nde kendi lehine çözümlemesi Türk devleti tarafından hoş karşılanmamıştır. Türk devleti kendi içindeki sorunlardan ötürü Musul'u terk etmek durumunda kalmıştır. Dolayısıyla İngiltere'nin tutumundan ötürü Türkiye bu dönemde Sovyet Rusya ile yakınlaşmıştır. Türkiye cumhuriyet döneminde bağımsızlığını tehdit eden her türlü ilişkiden uzak durmuştur. Komşuları ile ilişkilerinde dosthane bir tutum sergilemiştir. Türkiye dış politikasında geçmişten gelen tecrübelerinden ötürü acemilik yaşamamış kararlı ve onurlu duruşunu korumuştur. Atatürk döneminin dış politikasını belirleyen temel strateji Mustafa Kemal Paşa'nın“Yurtta Sulh Cihanda Sulh”sözü olmuştur. Atatürk sonrasında, dünyada yeni bir cihan savaşı patlak vermiştir. Bu savaş süresince cumhurbaşkanı İsmet İnönü dış politikanın Lozan sonrasındaki gibi olmasını ve devam etmesini istemiştir. Türk devlet adamları var olan ilişkileri korumak ve daha da geliştirmek için çaba sarf etmişlerdir. Dış politikasında bir nevi denge siyaseti izleyen Türkiye fiili olarak savaşa girmemiş fakat savaşın soğukluğunu ve tehlikesini ensesinde hissetmiştir. Bu savaş süresinde Sovyet Rusya ve İtalya Türkiye için endişe verici hamlelerde bulunmuştur. İngiltere ise Türkiye'nin toprak bütünlüğünü savunmuştur. Türkiye cumhuriyeti bir devlet olarak bu zorlu ve tehlikeli süreçte mantıklı bir ustalık kabiliyeti ile tüm baskılara karşılık savaşa girmemiş yeni bir devlet olarak sınavı başarıyla tamamlamıştır. 1945-1950 yıllarında İngiltere ile ilişkilerimizde bir azalma olmuş ve İngiltere'den ziyade dış politikada aktif rol alan karakter ABD olmuştur. Bunun nedeni II. Dünya Savaşı'ndan ekonomik olarak yıpranmış İngiltere'nin batının koruyucu rolünü ABD'ye devretmesidir. Bu tezin amacı 1945-1950 yılları arasında Türk basınına yansıyan İngiltere ile ilişkilerimize ışık tutmaktır. İlişkilerimizin basına yansımasını ve ilişkilerimizin boyutunu araştırmak için döneme ait gazete, süreli yayınlar ve başbakanlık arşivi incelenmiştir. Bu araştırmalar neticesinde İngiltere ile olan ilişkilerimiz ekonomik siyasi sosyal ve askeri olmak üzere dört ana başlık altında incelenmiştir. Bu tezin amacı İngiltere ile öteden beri var olan ilişkilerimizin bu altı yıllık süreçte ne durumda olduğunu ve ne gibi aşamalardan geçtiğini araştırmaktır. Yapılan araştırmalar sonucunda, batının savunuculuğunu ABD'nin bayrağı İngiltere'den devralmasından ötürü 1945-1950 yılları arasında ilişkilerde durağan bir dönem yaşandığı görülmüştür. Buna rağmen ilişkiler dostane bir şekilde devam etmiştir. Her iki ülkenin de birbirleriyle ticari ilişkileri olmuş, devletler ilişkilerinde saygılı bir politika izlemiştir. İngilizler özellikle Türkiye'nin kendileri için iyi bir piyasa olduğunu düşünerek ticari ilişkilerini daha da arttırmak düşüncesinde olmuştur. İki ülke birbirleriyle olan ekonomik ilişkilerin gelişmesi için çaba göstermiştir. Türkiye'de demokrasi sürecinin ve çok partili hayata geçişin gerçekleştiği bu süreçte İngiltere ile kültürel ve sosyal faaliyetler hız kazanmıştır. Atatürk devrimleri ile çağdaşlaşmaya başlayan, değişen ve gelişmeye çalışan, kültürel hayatın yeni bir boyut kazandığı yeni Türkiye İngiltere ile kültürel ilişkilerini sıkı tutmuştur. ABD'nin bu dönemde ön planda olması İngiltere ile askeri ve siyasi ilişkilerimizde seyrelmeye sebep olmuştur. Amerika'nın Marshall Planı ve Truman Doktrini ilişkilerdeki bu seyrelmenin başlıca sebepleri olarak gösterilebilir. 1945-1950 yılları arasında yapılan araştırmalar sonucunda gerek İngiltere gerek Türkiye kendi çıkarları doğrultusunda ilişkilerinin seyrini belirlemiştir. İki devlet de birbirlerinin toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı duymuştur. Dolayısıyla saygı ve dostluk çerçevesinde ilişkiler şekillenmiştir.
Özet (Çeviri)
The relations between Turkey and England has passed from many different phases since the new Turkish goverment was founded. Both countries have looked out their own interests in the relations between them. There have been political events which directed and determined the Turkey – England relations. Ottoman Empire was defeated in World War One. As a result of signing the Mondros treaty after the war, Ottoman Empire actually died out. After this treaty, British policy on Ottoman Empire was to share the country, Anatolia. They have tried every possible way to bring to a standstill and to end the National Struggle Movement which started in Anatolia. Supporting the occupation of Greece in İzmir was a tengible example. They have supported all the events against this Independence Resistance in Anatolia and cooperated with İstanbul goverment. The aim of England was the conclusion with failure of Independence War. Despite all, the Independence War in Anatolia has continued and political channels in foreign policy have been kept open. The new Turkish State which succeeded the national struggle has put across in international arena and signed the treaty of Lousanne with the prevailing countries of World War One as the real statute. There have been important political events with England in this period.The most important event was Musul issue. In Musul İssue , England acted selfishly for its own intrests. Turkish State sisdn't like the way that England solved the issue for their good in the league of nations. Turkish State had to abondan Musul because of interior problems. After the attitude of England fort he issue, Turkey has become closer to Soviet Russia in this period. Turkish Republic has stayed away all kind of relations which threatened its independence. It maintained friendly relations with its neighbours. Turkey has preserved an honored attitude in foreign policy without being affected by the past policies. The saying of Mustafa Kemal's“ Peace at Home, Peace in the World ”was the motto fort he basic strategy in foreign policyin Atatürk's era. After Atatürk, a new World War bursted out. During this war, president İsmet İnönü maintained tha same attitude as it was after the treaty of Lousanne. The turkish statesmen have trie to maintain and improve the existing relations. Turkey actually didn't enter the war because of following a balanced foreign policy. But Turkey felt the danger and the coldness of the war closely. During this period of war, Soviet Russia and Italy made worrying movements against Turkey. However, England defended Turkey's territorial integrity. Turkish Republic as a new founded republic has succeeded to be up to tests by not involving the war via logical and talented behaviour in hard and dangerous period. Between 1945 and 1950, there has been decrease in the relations with England and the USA had an active role in foreign policy with Turkey. The main reason for this England has assigned the role of guardianship of Europe to the USA because of the economical collapse after World War Two. The aim of this thesis is to set light to the relations with England which were reflected in Turkish press. To do this, the newspapers, periodicals and the archive of premiership were analyzed. The aim of this thesis search what has happened in the longstanding relations with England in this six years period. 6 As a result of search, after the USA assigned the guardianship of Europe from England, a constant period in the relations with England has been seen. We have still kept a friendly relation. Both countries has busines connection and followed respectful relations. England especially wanted to increase the business connection as they thought turkey was a good market. Both countries have tried to improve the business connection. In this period in which Turkey was in transition to democracy and mıltiparty period, the calturel and social activities between two countries gained speed. Turkey which started to become modernized in the light of Atatürk's revolutions and had a new dimention in culturel life, has kept hold of culturel activities with England. Because the USA was at the forefront, the relations in military and politics with England have decreased. Especially American's Marshall plan and Truman doctrine were the main reasons for that. As a result of searches, between 1945 and 1950, both countries have specified the way of their relations for their own intrests. They have both respected each other's territorial integrity and independence. Therefore, relations have been kept in respect and friendship.
Benzer Tezler
- İngiliz arşiv belgelerine göre Türk-İngiliz ilişkileri (1945-1960)
Anglo-Turkish relations in the light of British archive documents (1945-1960)
İLKER CENDER
- İ. İnönü Dönemi Türk dış politikası (1938-1950)
Turkish foreign policy during the I. Inönü Period (1938-1950)
SADIK ERDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
TarihHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN ÇAYCI
- İkinci Dünya Savaşı sonrasında gerginleşen Türkiye-Sovyetler Birliği ilişkilerinin Türk kamuoyundaki tepkileri (1945-1952)
The reactions of the public opinion's of Turkish people because of the tension between soviet union and Turkey after the Second World War (1945-1952)
SÜLEYMAN ÜNLÜSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk İnkılap Tarihiİstanbul ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABAHATTİN ÖZEL
- Türk basınında Winston Churchill İngilteresi (1940-1945)
Winston Churchill England in the Turkish press (1940-1945)
BURHAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERAFETTİN CAN ERDEM
- Türkiye'nin Balkanlarda batı ve doğu ittifakına bağlı iki sınır komşusuyla siyasi ilişkileri, Bulgaristan ve Yunanistan (1945-1960)
Turkey's political relations in the Balkans with two neighbors belonging to the eastern bloc and to the eastern bloc: Bulgaria and Greece (1945-1960)
İBRAHİM MERT ÖZTÜRK