Tip 2 diyabetlilerde kardiyovasküler risk faktörleri ile sağlık inancı ve öz-etkililik arasındaki ilişki
Relations between health belief and self-efficacy and cardiovascular risk factors in people with Type 2 diabetes
- Tez No: 261020
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ŞEYDA ÖZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Araştırma Tip 2 diyabetlilerin kardiyovasküler hastalık risklerini belirlemek, riskleri azaltmada eğitimin ve telefonla danışmanlığın etkisini değerlendirmek ve sağlık inancı, öz-etkililik, diyabette öz-yönetim algısı ile kardiyovasküler riskler arasındaki ilişkiyi incelemek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma yarı deneysel, prospektif ve tanımlayıcı-ilişki arayıcı tipte planlandı.Çalışma 265 Tip 2 diyabetli ile gerçekleştirildi. Veri toplama araçları olarak; (1) diyabetlilerin sosyodemografik ve kardiyovasküler hastalık risklerinin değerlendirilmesine yönelik soruların bulunduğu Hasta Bilgi Formu; (2) Framingham, PROCAM ve SCORE kardiyovasküler risk hesaplama araçları; (3) sağlık inancı düzeyinin belirlenmesinde Sağlık İnanç Modeli Skalası (SİMS); (4) öz-etkililik düzeylerini değerlendirmede Diyabette Öz-Etkililik Ölçeği (DÖS) ve (5) bireyin diyabet yönetimi ile ilgili algısını değerlendirmede Diyabette Öz-Yönetim Algısı Skalası (DÖYAS) (6) eğitim değerlendirme formu kullanıldı. HbA1c,kolesterol paneli ve diğer biyokimyasal testler ile boy, kilo ve kan basıncı ölçümleri yapıldı. Veriler SPSS 16,0 ve LISREL 8,50 programlarında analiz edildi.DÖYAS iç tutarlık, test yeniden test, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi değerlendirmelerine tabi tutuldu. Sonuçlara göre düzenlenen 7 maddeli Türkçe versiyon araştırmada kullanıldı. PROCAM ve SCORE risk hesaplamalarında erkeklerin risk puanı kadınlardan yüksek bulundu. Framingham risk cetveline göre diyabetlilerin %27,9'u, PROCAM risk cetveline göre %26,5'i, SCORE risk cetveline göre ise %8,5'i yüksek risk grubundaydı. Framingham ve PROCAM 10 yıllık risk hesaplamaları birbirine yakın risk sonuçları verdi. SCORE ise diğer iki risk hesaplamasına göre özellikle kadınlarda daha düşük sonuç verdi. PROCAM ve SCORE'a göre erkekler kadınlardan daha fazla riske sahip bulundu. Cinsiyete, risk düzeylerine ve farklı risk hesaplamalarına göre risk ile eğitimin ilişkisi değerlendirildiğinde, her üç hesaplama yönteminde eğitimden 3 ay sonra risklerin azaldığı belirlendi. Artan BUN, kreatinin, ürik asit, trigliserid, total ve LDL kolesterol ile azalan HDL kolesterol değerinin kardiyovasküler riski arttırdığı belirlendi. Diyabetli bireylerin sağlık inancı, öz-etkililiği ve diyabette öz- yönetim algısı ile Framingham, PROCAM ve SCORE risk puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmadı.Sonuç olarak diyabetli bireylerde 10 yıllık kardiyovasküler riskin yüksek olduğu, erkeklerin kadınlara göre daha fazla riske sahip olduğu belirlendi. Kardiyovasküler riskleri azaltmak için uygulanan eğitim ve telefonla danışmanlık 3.ayda 10 yıllık risk oranlarında azalma sağladı. Hasta eğitim programlarına bu konuların da dahil edilmesi, sürekli danışmanlık verilmesi ve eğitimin sonuçlarının uzun dönemde değerlendirilmesi önerilebilir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to determine the cardiovascular risks in people with type 2 diabetes; to evaluate the effect of education and phone counselling on reducing cardiovascular risks; to investigate the relations between cardiovascular risk factors, health belief and self-efficacy in those people. The study had semi-experimental, prospective and correlational-descriptive design.The sample included 265 people with type 2 diabetes. The data was collected using (1) an Interview Form, (2) the Health Belief Model Scale (HBMS), (3) Diabetes Self-efficacy Scale(DSES) for Type 2 Diabetes, (4) Perceived Diabetes Self Management Scale(PDSMS) and (5) cardiovascular risk scoring systems including Framingham, PROCAM and SCORE, (6) Education evaluation form post ? test. HbA1c,total, HDL and LDL cholesterol and other biochemical analysis were done. Blood pressure, weight, height, waist and hip measurements were taken. Statistics were done by SPSS 16,0 and LISREL 8,50.PDSMS validity and reliabilty results showed that the scale could be used as a reliable and valid instrument in this study. PROCAM and SCORE risk SCOREs of men was higher than risk SCOREs of women. Of patients, 27,9% according to Framingham, 26,5% according to PROCAM and 8,5% according to SCORE was in the high risk group. Framingham and PROCAM 10-years risk scoring showed similar results while SCORE showed lower results in particular for women. PROCAM and SCORE pointed out the increased risk in men more than women. Cardiovascular risk SCOREs based on three risk scoring systems decreased in third month after patient education and phone counselling. Significant relations were not found between Framingham, PROCAM, SCORE, HBMS, DSES and PDSMS.In conclusion of this study, men with type 2 diabetes had higher cardivascular risk than women. Patient education and phone counselling had positive effect to decrease the cardiovascular risks. Continous education and counselling including evaluation and follow up of cardiovascular risks should be a part of routine diabetes management.
Benzer Tezler
- İç hastalıkları kliniği'nde yatan ve ayaktan başvuran tip 2 diyabetli hastalarda kontrolsüz hipertansiyonun prevalansı ve ilişkili risk faktörleri
Prevalence and related risk factors of uncontrolled hypertension in patients with TYPE 2 diabetes in the internal medicine clinic
BÜŞRA ENGÜR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
İç HastalıklarıSağlık Bilimleri Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REFİK DEMİRTUNÇ
- Tip 2 diyabetli bireylerde kardiyovasküler risk faktörlerinin bazı adipozite indeksleri ve diyetsel faktörler ile değerlendirilmesi
Evaluation of cardiovascular risk factors in ındividuals with TYPE 2 diabetes with some adiposity ındexes and dietary factors
SAİME SELİN CENGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KEZBAN ESEN KARACA ÇELİK
- İç hastalıkları kliniğinde yatan ve ayaktan basvuran Tip 2 diabetes mellitus hastalarda, hedefe ulaşılamayan hiperlipidemi prevelansı ve ilişkili risk faktörleri
Başlık çevirisi yok
EMRAH ATAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
İç HastalıklarıSağlık Bilimleri Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REFİK DEMİRTUNÇ
- Tip 2 diyabet tedavisinde insülin duyarlılık arttırıcı ilaçların yeri
Insulin sensitizing drugs in the treatment of type 2 diabetes
MEHMET ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eczacılık ve FarmakolojiAnkara ÜniversitesiFarmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NURAY ARI
- Tip 1 ve tip 2 diabetes mellituslu hastalarda anjiotensin konverting enzim (ACE) inhibitörlerinin insülin hormonuna ve fibrinolitik sistem üzerine etkileri
Angiotensin converting enzym inhibitors effects of insulin hormon and fibrinolytic system on patient with type 1 and type 2 diabetes mellitus
ŞULE BEYHAN ÖZDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Tıbbi Biyolojiİstanbul ÜniversitesiTıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT ULUTİN