Roma Hukukundan günümüze obligatio naturalis (Tabii borç)
Obligatio naturalis: From Roman Law to modern times
- Tez No: 262673
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAVVA KARAGÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk (Roma Özel Hukuku) Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hukuk Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 250
Özet
Tezimiz tabii borcun (obligatio naturalis) Klasik Roma Hukukundaki kökenlerini anlamak ve modern hukuk sistemlerinde kendine yer edinmiş olan, dava edilemeyen buna karşın ifası geçerli addedilen eksik/tabii borç ile olan bağlantısını ortaya çıkarmayı amaçlamıştır. Disiplinler arası bir konu olması hasebiyle çalışmamız sadece hukuki çerçevede kalmamış, etimolojik, sosyal ve dini alanlara da yayılmıştır. Roma ailesi, antik Roma dini ve Yunan düşüncesi ile karşılaştırmalı olarak Roma natura'sı da araştırma konusu yapılmıştır. Çalışmamızın asli amacı olan Roma hukukunda obligatio naturalis olarak kabul edilmiş olan ilk durumlar, Roma'da borç (obligatio) anlayışı ve antik Roma dini ve gelenekleri ile olan muhtemel ilişkisi irdelenerek saptanmıştır. Roma Hukukunda ilk obligatio naturalis örneğinin kölelerin muameleleri ile ortaya çıkan borçlar olmasının haliyle Roma dünyasında kölenin hukuki, sosyal ve ekonomik durumlarının incelenmesine gerek duyması doğaldır. Tezimizde; obligatio naturalis'in dayandığı hukuki kaynağı belirleme açısından özel bir öneme sahip olduğunu düşündüğümüz kölenin Roma ailesi içindeki yeri ile ailenin hakimiyet alanında ve bu alanın dışındaki hareket alanı araştırma konusu yapılmıştır. Klasik Roma Hukukunda görülen ilk obligatio naturalis örnekleri teker teker incelenmiş ve bu durumların birbirleri ile olan özel bağı ortaya konmaya çalışılmıştır. Her nekadar çalışmamızın yoğunlaştığı alan Klasik Roma Hukuku dönemi olsa da Iustinianus dönemine ve bu dönemde obligatio naturalis ile ius naturale'nin konuşlandırıldığı yeni pozisyonlara da çalışmamızın kapsamı el verdiği ölçüde eğilmeye çalıştık. Çalışmamızın son bölümünde ise modern kanunları ve bu kanunlarda Klasik Roma Hukukunun obligatio naturalis'inin en belirgin özelliği olan dava edilememesi ama buna karşın ifasının geçerli olması sonuçlarının bağlandığı ilişkilerin yer alma durumunu inceledik. Çalışmamızda çözmeye çalıştığımız bir diğer problem ise modern kanunlarda yer alan bu eksik borç tipleri ile inceleme konusu yaptığımız Roma Hukukunun ilk obligatio naturalis durumları arasında bir ilişki olup olmadığı idi. Son bölümde açıklamaya çalıştığımız üzere modern anlamdaki obligatio naturalis yani eksik/tabii borç ile Roma Hukuku arasında bir bağ bulmuş olmamıza rağmen kanaatimizce bu bağ Klasik Roma Hukuku kaynaklı değil Iustinianus hukuku kaynaklıdır. Roma ailesi ve Romalının natura telakkisi içinden doğmuş olduğuna inandığımız obligatio naturalis'in modern hukuklara yolculuğunun asıl durağı ise mefhumun Hıristiyanlık etkisi ile ulvileştirilerek yendien yapılandırıldığı Iustinianus dönemidir.
Özet (Çeviri)
This study aims at exploring the roots of the phenomena ?natural obligations? in Classical Roman Law and examining the so-called link between the imperfect/natural obligations in modern sense and the obligatio naturalis of the Classical Roman Law. In other words our study is an in-depth comparative analysis of the origins of obligatio naturalis in Classical Roman Law and the modern sense of imperfect/natural obligations embedded in European Legal Codes. Being an inter-discipline topic, it required treatment of etymological, social and religious aspects of the institution (not excluding the analysis of the Roman familia and religio and the Roman understanding of natura with a comparision with the Greek understanding of the concept) as well as a legal study of the instances of obligatio naturalis as first appeared in Roman Law. A historical study of the social and legal nature of the Roman obligatio is also presented with the examination of its possible connections to the religion and customs of the Ancient Rome. The academically undisputed fact that slave dealings was the first case of the obligatio naturalis in Roman Law naturally required a study of the slave in Roman world as well. The relation between slave and the familia which we thought to be of great importance when it comes to understanding the source and the authority that the obligatio naturalis was based on is also given rather detailed attention. The other cases of obligatio naturalis in Classical Roman Law that we deemed to be genuine are examined one by one with our effort to display a specific link between them. Although the focus of our study is on Classical Roman Law, we tried to give weight to the Justinian era as much as the scope of our study permitted. We conclude our study with an analysis of the modern legal codes and their treatment of the obligation naturalis which is a legally valid obligation without a state provided sanction. The search for a probable relation or the lack there of obligation naturalis of the Classical Roman Law and the natural obligation in modern sense, which we believe is an off-spring of the obligation naturalis in Justinian law, proved to be the primary aim our study. Our findings, which are discussed in the conclusion, led us to assume that the relation between the natural obligation in modern sense and the obligatio naturalis of the Roman Law is based on Justinian?s legal restructure of an early concept born in the Roman familia and the Roman understanding of the natura.
Benzer Tezler
- Eksik borç kavramının İslam Hukuku açısından incelenmesi
Obligatio naturalis from the aspect of Islamic Law
MUSTAFA DEMİRAY
- Eksik borçlar
Natural obligations / Les obligations naturelles
AHMET GÖKHUN BUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN MURAT DEVELİOĞLU
- Medenî Hukukta eksik borç kavramı
The concept of natural obli̇gati̇on in Civil Law
BÜŞRA ÜNĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukMaltepe ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLŞAH VARDAR HAMAMCIOĞLU
- Roma hukukunda eksik borç 'obligatio naturalis'
Obligatio naturalis in the roman law
GÜZİDE BURCU DOĞAN