İletişim disiplini açısından Türk modernleşmesinin bir bileşeni olarak sanat: Ankara Devlet Opera ve Balesi (ADOB) örneğinde bir araştırma
A study on the example of Ankara State Opera and Ballet (ASOB) as a constituent of Turkish modernization regarding communicatios discipline
- Tez No: 265370
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET MAKAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halkla İlişkiler, Public Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 419
Özet
İnsanlık tarihi birçok savaşlar ve yıkımlar yaşamıştır. Ama bunlardan hiçbiriBatıAvrupa'da son 450-500 yılda yaşanılanlardan daha keskin bir biçimde ocoğrafyayı ve dünyanın geri kalan coğrafyalarının geleceğini bu kadaretkilememiştir. Çünkü orada yaşanılanlar 20. yüzyılın başında `modernleşmekuramları' adı altında, dünyada onların geçirdikleri deneyimleri yaşamamış ülkeleredayatılmıştır. Buradaki amaç, `biz bu formülleri kullanarak modernleştik, siz debunları uygularsanız modern olursunuz' yargısını kabul ettirmekti. Gerçekten bumodel kabul edildi ve uygulanmaya çalışıldı. Ancak üzerinden 20-30 yıl geçtiktensonra, bu kuramların formüllerini deneyen ülkelerde hiçbir değişiklik olmadığı hattakimi noktalarda kötüye gidiº olduğu gözlemlendi. Bu nokta, modernleşmeeleştirilerini doğurdu.Biz bu çalışmada, bir ülkenin `modern' olarak kabul edilmesinde rol oynayaneğitim, sağlık ve sanat faktörlerinden `sanat'ı el alarak `Türk modernleşmesine' olanetkisini araştırdık. Her türlü eleştiriye rağmen, bu üç faktörün güçlü olması, birülkenin ne kadar güçlü olduğunu gösterir.T.C. kurulurken, ülkenin nasıl modernleşeceği konusunda iki farklı görüş önesürülmüştür. `Bütüncü' modernleşme yanlıları, bir ülkeyi modern yapan bütündeğerlerin hepsinin alınması gerektiğini savunmuşlardır. Bunların görüşleri ağırbasmıştır. `Kısmici' modernleşme yanlıları, Avrupa'nın modernleşmesinde çokönemli bir yer tutan `teknik'in alınmasını, diğer şeylere gerek olmadığını önesürmüşlerdir.Bu çalışmada, modernleşme kuramlarından yola çıkarak, bunlara getirileneleştirileri azami şekilde dikkate alarak ilerledik. Çünkü çalışmamızın ilerleyensafhalarında araştırdığımız, sanatın dünyada nasıl doğduğu, kültürün nasıl bir parçasıhaline geldiği, uygarlık-kültür-sanat bağlantısının ne olduğunu irdeleyebilmemiz içingerekliydi.Tüm bunları inceledikten sonra, Osmanlı İmparatorluğu'nun da sondönemlerde kötü gidişatını durdurmak için Batı'nın bazı değerlerini kendisineuyumlaştırdığını gördük. Bunlardan biri sanattı. Özellikle, 18. yüzyılda, bazıpadişahlar Batı tipi sanat dallarına çok önem vermiş, bunların Osmanlı'da dakurulması için gayret saf etmişlerdir. Örneğin, Donizetti'nin İstanbul'a gelmesi vesarayda `saray orkestrası' kurması, `Kızlar Fanfarı' (Kızlar Bale Grubu) adı verilenbale topluluğu oluşturulması gibi. Ama bütün bu çabaların T.C.'de yapılanlardan ikiönemli farklılığı bulunmaktadır. Birincisi, Osmanlı'da sanat için atılan her adımısaray çevresi ile sınırlı kalmış ve ciddi şekilde kurumsallaşmamıştır. İkincisi, şahsiözellikler taşır. Örneğin, bir Belediye Başkanı, oğlu tiyatrocu olmaya heves ediyordiye İstanbul'daki bütün tiyatroları kapatmıştır.İşte T.C. kurulurken sanat için yapılan en önemli şey kurumsallaşmayısağlamak ve şahsi olaylara yer vermemekti. Bir de bütün bunlardan daha önemliolmak üzere, T.C. insanların algılarını değiştirmek istemiştir. Unutmamak gerekir ki,yüzyıllarca şer'i sisteme göre yönetilen bir topluma son derece yabancı bu sanatdallarını kabul ettirmek o kadar kolay başarılabilecek bir iş değildir. Ancak T.C.`kısmi'de olsa bunu başarmıştır.Osmanlı'nın son dönemlerinde kurulmuş ama 1. Dünya Savaşı ardındanKurtuluş Savaşı gibi nedenlerle tam olarak faaliyet gösterememiş olan bazı kurumlarımiras alan T.C. bunları geliştirmiş ve bugünkü sanat kurumlarının temelini atmıştır.Bunlara örnek `Darül Elhan'ı yani Cumhuriyet'in `Konservatuvar'ıdır.Batı tipi sanat dalları olarak adlandırdığımız opera, bale vb. sanatların T.C.'dekurulup sağlam bir yer edinmesi ve insanlar tarafından algılanabilmesi için gösterilenonca çaba, 1950'den itibaren `karşı-modernleşme'nin harekete geçmesiyle, bu sanatkurumlarının örneğin kaynakları kesilerek vb. adım adım geriye götürülmeyebaşlanmıştır.Karşı-modernleşme dini taassuptan destek alarak, modernleşme ve onunkazanımlarının karşısında duran akımdır. İnsanların algılarındaki değişime etkiederler. Örneğin, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın (CSO) ilk şeflerindenPraetous bir anektodunda, verilen konsere salonun yetmediğini, fuayenin bile insanladolup taştığını ve artık bir kişiyi bile içeri kabul edemeyecek şekilde insanlarınbinanın dışına taştıklarını nakletmiştir.Günümüzde bu sanat dallarına ilgi bundan daha mı azdır? Daha az olduğuiddia edilemez. Sadece algıların değişmesiyle birlikte şekil değişikliği olduğunudüşünüyoruz. O zaman sanatlara her kesimden insan ilgi gösteriyorken, şimdilerdebu ilgi `orta-üst' tabaka denilebilecek insanlar tarafından gösterilmektedir. Bununçeşitli nedenleri vardır. Birincisi, `karşı-modernleşme' zaman içerisinde insanlarınalgılarını değiştirmiştir. İkincisi, bu çalışmanın konusunu da oluşturan Ankara DevletOpera ve Balesi (ADOB) halkla ilişkilerindeki ciddi eksikliklerdir.Tezde bu algı değişikliğini daha iyi irdeleyebilmek ve kurumun bugünküdurumunu anlayabilmek için hem izleyicilerle hem de sanatçılarla mülakatyapılmıştır.Bu görüşleri genel olarak toparlarsak, hem izleyiciler hem de sanatçılar Batıtipi sanat dalları olan opera ve balenin seyircisinin genellikle `orta-üst' tabakadaninsanlar olduklarını düşünüyorlar. Bu tabakayı da gelir seviyesi ile eğitim seviyesi iledeğerlendiriyorlar, biz de onlarla aynı kanaatteyiz. Görüştüğümüz izleyicilerintamamına yakını (73 kişi ile görülmüştür) en az üniversite mezunudur.`Karşı-modernleşme'nin 1950'den beri eğitim sistemi üzerinde yaptığıoynamalarla, halkın bilgi ve ilgi seviyesi giderek düşürülmüştür. Bu sebeple, busanat dallarında izleyici kitlesi eğitim seviyesi yüksek ama sayı olarak az bir kitleyegerilemiştir.`Karşı-modernleşme'nin etkisiyle kurumun yüz yüze kaldığı kurumsalzorlukları şöyle sıralayabiliriz: Eskiden Genel Müdürlük statüsünde olan ADOB,Müdürlük statüsüne çekilmiş ve bütçesi büyük oranda kısılmıştır. Başkent Ankara'dasayısız lüks ve büyük alış-veriş merkezleri varken kurum 1930'lardaki binaya vesahneye mahkûm bırakılmaktadır. Sahne problemleri yüzünden yeterli oyunsergilenememekte, sponsor bulamamaktadır. Ödenek yokluğundan yurtdışındankoreograf getirtilememekte ve yurtdışına turneye gidilememektedir. Son dönemlerdesayısı giderek artan, klasik batı müziği, operası ve balesinin ruhuna aykırı bir şekildeTürk Sanat Müziği eşliğinde baleler sergilenmekte, operalar yapılmaktadır.Bunlardaki ana tema `Osmanlılık' vurgusudur.Tüm bunların yanı sıra kurumun içsel problemleri de mevcuttur. Bunların enbaşında halkla ilişkiler eksikliği gelir. Kurumun kendini tanıtması ve kendinitanıması için bir arşivi yoktur. Internet sitesi yeterli değildir. Bütün buanlattıklarımızı özlüce toparlayacak ve bir sonucu varacak olursak, modernleşmekuramlarının birçok yıkıcı etkisini bir yana bırakarak, sanatın bir toplumunmodernleşmesine birçok katkısı olduğunu söyleyebiliriz. Sanat, insanı düşündürür, eğitir, sorgulamaya teşvik eder.Türk modernleşmesi başlatılırken bu iyi niyetli çabayla yola çıkılmış ancak 1950'densonra, `karşı-modernleşme' hareketiyle geriletilmeye başlanmıştır. Modernleşmekuramlarını eleştiren Frankfurt Okulu'nun yüksek sanat, Althusser'in ideolojigörüşü, Gramsci'nin hegemonya kavramlarından hareketle kurumun durumuincelendiğinde şu sonuç çıkar:Türk modernleşmesine başlangıcında, büyük bir katkı sağlamış olan opera vebale sanatları, 1950'den itibaren `gerilemeye başlamıştır ve sadece `orta-üst' kesimehitap eder görüntüsü sergilemektedir. ADOB'da bu süreçten payını almıştır.
Özet (Çeviri)
The history of mankind has experienced many wars and destructions.However, none of them has affected more dramatically than experienced in WesternEurope for the last 450-500 years in and the future of rest of the part of the world.Because the things happened in the West Europe have been enforce in the early ofthe 20.th century under the name of `modernization theories? to the countries ofwhich have not practiced modernization experience. For a hypothetic judgement, ifthese countries apply the formuliation of modernized countries, would have beenmodernized too. In realality this model have been accepted and applied.Nevertheless, it has been observed that the countries where these formulationsapplied have never been in any changes, as a matter of fact in some points it?s gettingworse after these theories have been proposed in 20-30 years. In this point, a criticalapproach of these theories have been born.In this study, we elaborated the art factor effecting of moderzition of Turkeysearching the factors?, health, education and art, which are acts in the accept of acountry as `modern? country. Although all criticism, the more these three factors arevigorous, the powerfull how the country is.When establishing the Turkish Republic, there are two ideological approachesfor which have been suggested to the country to be modernized. Totalitarianmodernization says eveything making a country modernized would have beenapplied and this idea predominated. Partial modernization suggested that only`techniuqe? would have been taken which is very important in the modernization ofEurope, the rest of things haven?t been neccesarry.In this study, setting of the modernization theories, we have improved takinginto consideration to critice of them in a maxiumum level. Because it was neccarryto exaimine how the art was born in the world, how become a part of the culture,what the relationship is between civilization, cultere and art in the developing of ourstudy.After all of these have been researched, we have found that the OttomanEmpire getting adoptations for some values of West in order to try to stop the trend.One of them was art. Especially in the 18.th century some sultans? gave muchimportence to the Western originated branches of art. They have exerted forestablishing of them in the Ottoman. For example, Donizetti came to İstanbul and heestablished a `Palace Orchestra? and a group of balet as called `K?zlar Fanfar?? (abalet group only includes girls). But, all of these efforts have two different ways ofmaden in the Turkish Republic. The first of it, every step in Ottoman for art haslimited only in environment of palace and has not been instutilized seriously. Thesecond, it has personel characteristic. For instance, a major got the theaters closed incase his son wanted to be an actor.Here, the most important thing which has been done for art was to obtain tobe institutionaled and not to alter the personel applications. Also, the TurkishRepublic wanted to change the sense of the people about western originated art. It isneccessarry to accept that the people whom were managed by Islamic rules wouldnot be accepted these art which were foreign fort them.Republic of Turkey established the today?s art institutions and has improvedthe some institutions which was founded at the last periods of Ottomans but notactiveted exactly since the World War I and Independed War for instance ?DarulElhan? it means conservatory of Republic. All Works and effort to establish andgetting perception by the people of the arts such as Ballet and Opera etc. Which arenamed as West Style Arts was started to get to back step by step such as abolishingthe allotments ot the arts by starting of the anti modernization from 1950s.Anti modernization is a movement which was supported by religiousfanaticism and stands against to it. It effects to the changing of the people?sperception. For instance, Praetorius who was the one of the first conductors of thePresidency Symphony Orchestra (PSO) said that in one concert, the house of theconcert capacity was inadequate even foyer also got filled by people and others hadwaited out of the concert house.Recently the people from all section was shoving their interest to these artstodays this interest is being showed by the people may be named as ?middle-top?level. There are different reasons for that. First, anti modernization has changed theperceptions of the people in time. Second, Imperfections of the public relation?s ofAnkara State Opera and Ballet (ASOB) which is subject of this work.In order to researhers the change of perception and determining the today?ssituation, interviws have been made both with standers and artists in this thesis. Bothbystanders and artists are thinking that people come to Bale and Opera are generallymake from ?middle-top? level if we make as submarry. They also appreciate thelevel by education but not incomes. We have the same oppinion. The people weinterviewed with (73) more or less compliedly have University diploma.Knowledge of the people have been gradually dropped by the movementsdone by antimodernization on the education system since 1950?s. We may list theadministrative difficulties that the institution faced by the effects ofantimodernization. Before degraded ASOB was a General Diroctorate status thisstatus had been dropped to managerial level and their budget has been largelydecreasede.Institution is being sentenced to work in the building and stage which wasbuilded in 1930?s while there are many big shopping malls, trade and commercebuildings in Ankara. Adequate play can not be found sponsorships. Since inadequateallocation careographs can not be invited and can not go on tour on abroad. In lastperiods, Bale and Operas are being played increasingly Tutkish Art Music instead ofclasic music. Main thema is `Otomanism?. In additon to these, there are manyinternal problems of the institution absence of public relation is on top. There are notany archive for to know and intruduce itself of the institution.If we elaborate all these explanations in order to get a result, apart from manydevastating influence of modernization theory, we may say there are manycontribution to art in order to modernizate the society. Art make the people to think,to educate and encourage without examine. Being started to the Turkishmodernization it was begun with this goodwill but after 1950?s it turned to get backby anti modernization movement.We find this result starting by High Art of School of Frankfurt, Ideology ofAlthusser, and Gramsci?s hegemonia concept when investigate the situation of theinstitution. At begining Bale and Opera arts have made a huge contribution toTurkish modernization from 1950?s. It retreated under the influence ofantimodernization and it shows a appearance that addressing to only ?middle-top?level. ASOB also has took it?s share from this process.
Benzer Tezler
- İletişim sosyolojisi açısından örtmeceler: Dede Korkut örneği
Euphemisms from the viewpoint of sociology of communication: The case of Dede Korkut
MUSTAFA CANKUT KURT
- Hastaların hastane seçimlerinin hastane yönetimi üzerine etkileri: Ankara'da bir araştırma
Effects of patients hospital choice on hospital management: A research in Ankara
SİBEL KARAKOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
HastanelerBeykent Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEFER GÜMÜŞ
- Sözlü kültürün görsel mizaha yansıması: Leman, Penguen ve Uykusuz dergileri örneği
The reflection of oral culture's visual humor: Leman, Penguen, Uykusuz magazines example
EZGİ METİN BASAT
Doktora
Türkçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİ ÖZDEMİR
- Yeni nesil terör örgütü: Fetullahçı terör örgütü ve Türkiye'deki paralel devlet yapılanması
New generation terror: Fighting against the Fethullahist terrorist organization and parallel state structure in Turkey
DURSUN DUYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerİstanbul Arel ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AŞKIN İNCİ SÖKMEN
- Uluslararası yatırım hukuku altında devletlerin tek taraflı ekonomik yaptırımlar kaynaklı sorumluluğu
State responsibility resulting from unilateral economic sanctions under international investment law
EZGİ ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEREN ZEYNEP PİRİM KIZILCA