Osmanlı Padişahı II. Mehmed'e sunulan anonim musiki risalesi (Fatih Anonimi)
The music tractate presented to the Ottoman Sultan Mehmed II. (Fatih Anonym)
- Tez No: 265403
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. BAYRAM AKDOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Din Musikisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 467
Özet
XV. yüzyılda Devrin padişahı II. Mehmed(Fatih)'e ithaf edilmesi ile Fatih Anonimi şeklinde de meşhur olan eser, Türk Mûsikîsi tarihinin en önemli eserlerinden biri olma hüviviyetine sahiptir. Fatih Anonimi, başta ses sistemleri olmak üzere usûl ve makam gibi temel konularda günümüz mûsikî nazariyatının alt yapısının oluşmasında önemli katkılar sağlayan bir eser niteliğindedir.XV. yüzyılda Türk Mûsikî kültürününün almış olduğu seviyeyi deşifre etmesi bakımından da önemli bir tarihi vesika niteliğinde olan Fatih anonimi, aynı zamanda mûsikî nazariyatı sahasında çok önemli eserler kaleme almış olan büyük müelliflerin yazdıkları eserlerin adeta yeniden tasnifi ve şerhi niteliğindedir.Fatih Anonimi'nde müellif, eserini kaleme alırken mûsikî nazariyatı alanında kendisinden önce eser veren Fârâbî, İbn Sînâ, Safiyyuddîn Urmevî ve Abdulkadir Meragî gibi müelliflerin eserlerinden önemli ölçüde yararlanmıştır. Müellif, kendinden öncekilerin eserlerinden yararlanma esnasında sadece nakilcilik yapmamış, aynı zamanda kendi düşünce ve yorumlarını da ilave etmiştir. Böylece müellif, eserinde önceki müelliflerin ele aldıkları mûsikîye ait bir çok konuyu daha anlaşılır bir hale getirmeye çalışmıştır.Fatih Anonimi, Türk Mûsikîsi'nin başta makamlar ve ses sistemleri olmak üzere günümüz mûsikî nazariyatının temellerini oluşturan konularda çok önemli bilgileri içermektedir. Türk Mûsikîsi tarihinin önemli kaynaklarından biri olan eserde sayısal oranlar, nağme(ses ), aralıklar, aralıkların uyumsuzluğu ve uyumu, cinsler, âvâzlar, şû'beler, aralıkların tertibi, dizilerdeki ortak sesler, tel üzerinde 17 perdenin tesbiti, tanînî, mücenneb ve bakiyye aralıkları, makamlar( edvâr)'ın seyir ve dizileri, beste ve beste yapımında kullanılan formlar, makamların tesirleri, makamların icra olunacakları vakitler, nağmelerde intikâl, îkâ (usûl) ve seslendirme gibi bir çok konu ele alınıp ayrıntılı bir şekilde işlenmiştir.Fatih Anonimi'nin müellifi kanaatimizce Fethullah Şirvânî'dir. Devrin padişahı II. Mehmed'e sunulan Fatih Anonimi, Fethullah Şirvânî'ye ait olan Mecelletü'n fi'l-Mûsika adlı esere üslup ve muhteva olarak çok benzese de aynı eser değildir. Her iki eser de kanaatimizce aynı müellifin iki ayrı eseri olup birbirinin muhtasarı ya da farklı redaksiyonlarıdır.Bir çok konu itibariyle Safiyyuddîn'in Şerefiyye adlı eseriyle de hatırı sayılır derecede benzerliği olan Fatih Anonimi, Mecelletü'n fi'l-Mûsika adlı eserden sonra kaleme alınan bir eserdir. Mecelletü'n fi'l-Mûsika'da yer almayan bir çok konuya Fatih Anonimi'nde ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Bu yönüyle Fatih Anonimi, muhteva olarak Mecelletü'n fi'l-Mûsika'ya göre daha sistematik ve daha hacimlidir.Üzerinde yaptığımız çalışma ile Türk Mûsikî tarihine kazandırılan Fatih Anonimi, mûsikî sahasında çalışma yürüten araştırmacılar tarafından başvurulması ve üzerinde araştırılması gereken bir kaynak eser özelliği taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
The work also famed as Fatih Anonym upon being dedicated to Mehmed II, sovereign of the period, is one of the most important works in the history of Turkish Music. Fatih Anonym is a work which makes considerable benefits to the construction of basis on the theories of today?s music on the fundamental issues primarily sound systems such as art and tune.Being also a historical record in terms of revealing the level the Turkish music culture has reached in the 15th century, Fatih Anonym has the quality of being a classification and annotation of the works by the major authors in the field of theories of music, as well.While writing the Fatih Anonym, the author has benefitted from the works of the authors like Farabi, İbn-i Sina, Safiyyuddîn Urmevî and Abdulkadir Meragî, previously worked in the field of theories of music. During benefitting from the previous works, the author not only made transference but also added his own thoughts and interpretations. Thus; in his work, he tried to make many issues handled also by the previous authors clear.Fatih Anonym consists of significant information on the issues of the Turkish music which makes the basis on the theories of music primarily tunes and sound systems. In the work, one of the significant sources of Turkish music history, many issues are handled elaborately, such as the numerical rates, tune, ranges, the consistence and inconsistencies of the ranges, kinds, cries, groups, arrangement of the ranges, common sounds in the verses, detection of the 17 pitches on the string, ranges of tunes, ?mücenneb? and ?bakiyye?, progresses and gamut of the modes( of the era) compositions and forms used in compositions, effects of the modes, times for the modes to be performed, transitions in the tunes, tempo, and vocalization.According to the popular opinion, the author of Fatih Anonym is Fethullah Şirvânî. Fatih Anonym, presented to Mehmed II, the sovereign of the period, is not the same as Mecelletü?n fi?l-Mûsika, by Fethullah Şirvânî, although they are similar in terms of style and content.İn terms of many subjects, Fatih Anonym, considerably similar to Şerefiyye by Safiyyuddîn, is a work written after Mecelletü?n fi?l-Mûsika. Many issues not handled in Mecelletü?n fi?l-Mûsika are elaborately dealt in Fatih Anonym. From this point of view, Fatih Anonym is more systematic and extensive in content.Fatih Anonym, gained to the history of the Turkish music through our study, has a quality of being a source needed to be consulted by the researchers on the field of music, and researched extensively.
Benzer Tezler
- Türk resim sanatında portre resmin gelişimi (1453-1839)
Development of portrait paint in Turkish drawing art (1453-1839)
GÜLSÜN PARLAR
Doktora
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiResim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖNÜL GÜLTEKİN
- Kur'ân kıssalarının tefsirinde Arâisü'l-Kur'ân örneği
An example of 'Arâisü'l-Kur'ân' in the exegesis of Quranic narratives
EMRULLAH TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KILIÇARSLAN
- Molla Gürânî ve fıkıh düşüncesi
Molla Gurani and his views on Islamic jurisprudence
AZİZE NUR AKYASAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYHAN AK
- Osmanlı padişah portreleri: Fihrist-i Şâhân ve zeyilleri
Ottoman sultan's portraits: Fihrist-i Şâhân and zeyils
BETÜL ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL BAĞCI