Türkçede ünsüz ötümlülüğünün sesbilgisel çözümlemesi
Phonetic analysis of consonantal voicing in Turkish
- Tez No: 265422
- Danışmanlar: PROF. DR. İCLÂL ERGENÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
Bu çalışmada, ötümlü ünsüzün içerisinde bulunduğu seslem tipine ve seslemin sözcük içerisindeki konumuna göre ötüm örüntüsü ve düzeyinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, ötümlü ünsüzün içerisinde bulunduğu sözceler, yirmi kadın, yirmi erkeğee seslettirilmiş ve sonrasında ötümlü ünsüz ilgili sözceden bölütlenerek ötüm örüntüleri ve düzeyleri PRAAT programında çözümlenmiştir.Elde edilen veriler, Türkçedeki tüm ötümlü ünsüzlerin, seksen bir ayrı bağlamda (ses çevresinde), ötüm örüntülerini ve düzeylerini kapsamaktadır. Ötüm örüntüleri, bölütlenmesi yapılan ünsüzün on eşit bölümünden nicemlenen ötüm düzeyinin oluşturduğu eğriler biçiminde betimlenmiştir. Her bağlamda, ötümlü ünsüzlerin ötüm örüntüleri, tınlayıcılar ve engelleyiciler olmak üzere iki ayrı kümeye ayrılarak gösterilmiştir. Hemen hemen her bağlamda tınlayıcıların daha düzenli ötüm örüntüsü ve yüksek ötüm düzeyi göstermelerine karşın, engelleyiclerin daha çok dalgalanan ötüm örüntüsü ve daha düşük ötüm düzeyi gösterdikleri belirlenmiştir.Bu bulgular sonucunda; ötümlü ünsüzlerin sözcük sonunda giderek ötümsüzleştikleri, sözcükler arası güçlü ulamlamanın ve bitişik seslerin, ünsüzlerin ötüm örüntüleri değiştirdikleri, |n| ve |g|nin kendilerine bitişik ünsüzlerin ötüm örüntülerini arttırdıkları, |c| ve |j|nin kendilerine özgü ötüm örüntüsü gösterdikleri, sonraki dar ünlülerin ötüm düzeylerini düşürürken, geniş ünlülerin yükselttiği ve iki ünlü arasındayken ünsüzün ötüm düzeyinin arttığı belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In the present study, it is aimed to research a pattern and a degree for voiced consonants in the context of syllable including voiced consonant and syllable position in the word. To this end, utterances including voiced consonants have been pronounced by twenty males and twenty females and afterwards voiced consonants have been segmented from utterances and their voicing patterns and voicing levels have been analyzed in PRAAT.Analyzed data have been indicated voicing patterns and voicing levels of Turkish voiced consonants in eighty one contexts (phonetic environment). Voicing patterns have been formed as curves whose voicing level values have been calculated ten equal parts of segmented consonant. Voicing patterns of consonants in all contexts have been plotted in two different groups, sonorants and obstruents. It has been determined that while sonorants have had smooth curves and high level voicing, obstruents have had fluctuating curves and low level voicing.It has been observed on the findings that all voiced consonants gradually devoices at the final position of words, strong liaisons and elisions and contiguous phonemes can change the voicing pattern, |n| and |g| can increase the voicing level of contiguous phonemes, |c| and |j| have peculiar voicing patterns to them, while following narrow vowels can lower the voicing level of consonant, following wide vowels can increase the voicing level of consonant and voicing level of consonants increase between two vowels.
Benzer Tezler
- Türkçede ünsüz ikizleşmesinin akustik incelemesi
An acoustic study of gemination in Turkish
KADER REYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAnkara ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İPEK PINAR UZUN
- Türkçede ünsüz uyumu
Consonant harmony in contemporary Turkish
REMZİ ÇALIŞIR
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN KAAN YALÇIN
- İlkokul öğrencilerinin ünlü - ünsüz uyumuyla ilgili sözcükleri telaffuz etme durumları üzerine bir inceleme
A study abaut pronounce situation words regarding phonetics vowel - consonant harmony of primary school students
GÜLTEN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF TEPELİ
- Ana Türkçedeki fonemik yarılmaların eski Türkçedeki yardımcı seslerin oluşumundaki etkisi
The influence of the phonemic splits in the proto-Turkic on the formation of the connecting phonemes in the old Turkic
ENSAR KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DilbilimManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL ERSÖZ
- Türk dili üzerine ses bilimsel bir inceleme
A phonological review on the Turkish language
GAMZE YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI İBRAHİM DELİCE