Geri Dön

Güneş aktivitelerinin Kuzey Atlantik salınımı ve arktik salınım üzerindeki etkileri ile bunların yağış ve sıcaklık değerleri bakımından Türkiye'den örnekler ile değerlendirilmesi

The effects of solar activities over North Atlantic oscillation and arctic oscillation and the evaluation of north atlantic and arctic oscillations in terms of precipitation and temperature by the cases from Turkey

PDF İndir

  1. Tez No: 265461
  2. Yazar: OKAN BOZYURT
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN YİĞİTBAŞIOĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Coğrafya, Geography
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2010
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Fiziki Coğrafya Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 219

Özet

Dünya İklim Sistemi çok karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu çok karmaşık yapı biryandan da kırılgan ve hassas bir yapı özelliği göstermektedir. Bu sistemin en önemli unsuru güneş aktiviteleridir.Bu araştırmada daha önceki dönemlerdeki güneş lekeleri ile sıcaklık dalgalanmaları karşılaştırılmıştır. Ayrıca Son 60 yıllık dönemde güneş aktivitelerinin durumu incelenerek aktivitelerin gösterdiği eğilim saptanmaya çalışılmıştır. Genel eğilim son 60 yıl boyunca güneş aktivitelerinin giderek azaldığı yönündedir. Özellikle 2008 yılı son 50 yıllık dönemde güneş aktivitelerinin en az gerçekleştiği yıl olarak kayıtlara geçmiştir.Güneş aktivitelerinin Dünya İklim Sisteminin belirleyici bir unsuru olmasına karşın bu sistemin en önemli bileşenleri okyanus-atmosfer etkileşimi sonrası ortaya çıkan atmosfer salınımları; son yıllarda el nino-la nina güneyli salınımların yanında Kuzey Atlantik Salınımı konusu iklimbilimciler arasında popüler bir konu haline gelmiştir. Bunun asıl nedeni El Nino ve La Nina güneyli atmosfer salınımları ile açıklanmayacak ölçüde bazı atmosfer olaylarının meydana gelmesi olarak gösterilebilir.Bazı yıllarda Avrupa kıtasının normalden daha fazla kurak geçmesi buna karşılık Akdeniz havzasının son derece yağışlı bir yıl geçirmesi, özellikle yağışlı ve nispeten ılık bir kış mevsimi geçirmesi neticesinde gözler Kuzey Atlantik Salınımına çevrilmiştir. Bunun yanında bazı kış mevsimlerinde mevsim normallerinin üzerinde yağışlar yaşanmasının yanı sıra sıcaklık koşullarının mevsim normallerinin altında seyretmesi neticesinde Akdeniz havzası ve özellikle Avrupa kıtası üzerinde sadece Kuzey Atlantik Salınımının etkilerinin olmadığı bunu yanında daha başka atmosfer salınımlarının da etkili olabileceği ihtimali göz önünde bulundurularak gözler bu kez Arktik Salınıma çevrilmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda Kuzey Atlantik Salınımı ve Arktik Salınım genel olarak negatif olduğu durumlarda Akdeniz havzası bol yağışlı bir yıl, özellikle de kış mevsimi geçirirken, bu salınım değerleri pozitif bir durum gösterdiğinde Kuzey Avrupa bol yağış alırken Akdeniz havzası daha kurak fakat sıcaklıklar bakımından daha soğuk bir kış geçirdiği gözlemlenmiştir. Bu salınımların Türkiye üzerinde sıcaklık özellikle de yağış değerleri üzerinde etkisi son derece fazla olduğu bu çalışmada da ortaya çıkmıştır. Yine bunun yanında güneş aktivitelerinin de Kuzey Atlantik ve Arktik Salınım üzerinde doğrudan etkileri olduğu görülmektedir. Bununla birlikte yıllık bazda yapılan analizlerde mevsimsel eğilim tam yansımamaktadır. Ortaya çıkan eğilim genel olarak istatistiksel olarak anlamsız veya zayıf anlamlıdır. Daha sonra yapılan aylık analizler neticesinde Kuzey Atlantik ve Arktik Salınımların yağış ve sıcaklık değerleri üzerindeki etkileri daha net görünüm sergilemektedir. Özellikle Arktik salınımın ortalama sıcaklık ve yağış değerleri üzerindeki etkileri Kuzey Atlantik Salınımının ortalama sıcaklık ve yağış değerleri üzerindeki etkilerinden daha kuvvetli olduğu görülmektedir. Buna ilave olarak Özellikle aralık ve ocak ayları ortalama sıcaklıklar ve yağışlar üzerinde hem Kuzey Atlantik hemde Arktik Salınım açısından pek fazla anlamlı bir eğilim çıkmazken şubat ve mart aylarında özellikle yağış değerleri başta olmak üzere sıcaklık ve yağış değerleri ile Kuzey Atlantik ve Arktik Salınım arasında anlamlı hatta kuvvetli anlamlı eğilimler tespit edilmiştir.Dünya İklim Sistemi çok karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu çok karmaşık yapı biryandan da kırılgan ve hassas bir yapı özelliği göstermektedir. Bu sistemin en önemli unsuru güneş aktiviteleridir.Bu araştırmada daha önceki dönemlerdeki güneş lekeleri ile sıcaklık dalgalanmaları karşılaştırılmıştır. Ayrıca Son 60 yıllık dönemde güneş aktivitelerinin durumu incelenerek aktivitelerin gösterdiği eğilim saptanmaya çalışılmıştır. Genel eğilim son 60 yıl boyunca güneş aktivitelerinin giderek azaldığı yönündedir. Özellikle 2008 yılı son 50 yıllık dönemde güneş aktivitelerinin en az gerçekleştiği yıl olarak kayıtlara geçmiştir.Güneş aktivitelerinin Dünya İklim Sisteminin belirleyici bir unsuru olmasına karşın bu sistemin en önemli bileşenleri okyanus-atmosfer etkileşimi sonrası ortaya çıkan atmosfer salınımları; son yıllarda el nino-la nina güneyli salınımların yanında Kuzey Atlantik Salınımı konusu iklimbilimciler arasında popüler bir konu haline gelmiştir. Bunun asıl nedeni El Nino ve La Nina güneyli atmosfer salınımları ile açıklanmayacak ölçüde bazı atmosfer olaylarının meydana gelmesi olarak gösterilebilir.Bazı yıllarda Avrupa kıtasının normalden daha fazla kurak geçmesi buna karşılık Akdeniz havzasının son derece yağışlı bir yıl geçirmesi, özellikle yağışlı ve nispeten ılık bir kış mevsimi geçirmesi neticesinde gözler Kuzey Atlantik Salınımına çevrilmiştir. Bunun yanında bazı kış mevsimlerinde mevsim normallerinin üzerinde yağışlar yaşanmasının yanı sıra sıcaklık koşullarının mevsim normallerinin altında seyretmesi neticesinde Akdeniz havzası ve özellikle Avrupa kıtası üzerinde sadece Kuzey Atlantik Salınımının etkilerinin olmadığı bunu yanında daha başka atmosfer salınımlarının da etkili olabileceği ihtimali göz önünde bulundurularak gözler bu kez Arktik Salınıma çevrilmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda Kuzey Atlantik Salınımı ve Arktik Salınım genel olarak negatif olduğu durumlarda Akdeniz havzası bol yağışlı bir yıl, özellikle de kış mevsimi geçirirken, bu salınım değerleri pozitif bir durum gösterdiğinde Kuzey Avrupa bol yağış alırken Akdeniz havzası daha kurak fakat sıcaklıklar bakımından daha soğuk bir kış geçirdiği gözlemlenmiştir. Bu salınımların Türkiye üzerinde sıcaklık özellikle de yağış değerleri üzerinde etkisi son derece fazla olduğu bu çalışmada da ortaya çıkmıştır. Yine bunun yanında güneş aktivitelerinin de Kuzey Atlantik ve Arktik Salınım üzerinde doğrudan etkileri olduğu görülmektedir. Bununla birlikte yıllık bazda yapılan analizlerde mevsimsel eğilim tam yansımamaktadır. Ortaya çıkan eğilim genel olarak istatistiksel olarak anlamsız veya zayıf anlamlıdır. Daha sonra yapılan aylık analizler neticesinde Kuzey Atlantik ve Arktik Salınımların yağış ve sıcaklık değerleri üzerindeki etkileri daha net görünüm sergilemektedir. Özellikle Arktik salınımın ortalama sıcaklık ve yağış değerleri üzerindeki etkileri Kuzey Atlantik Salınımının ortalama sıcaklık ve yağış değerleri üzerindeki etkilerinden daha kuvvetli olduğu görülmektedir. Buna ilave olarak Özellikle aralık ve ocak ayları ortalama sıcaklıklar ve yağışlar üzerinde hem Kuzey Atlantik hemde Arktik Salınım açısından pek fazla anlamlı bir eğilim çıkmazken şubat ve mart aylarında özellikle yağış değerleri başta olmak üzere sıcaklık ve yağış değerleri ile Kuzey Atlantik ve Arktik Salınım arasında anlamlı hatta kuvvetli anlamlı eğilimler tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Earth Climate System has a very complex structure. This very complex structure indicates the character of a sensitive structure on the one hand. Solar activities are the most important factor of that system.In this study, sunspots and temperature fluctiations have been compared in former ages or periods. In addition to this, the trends of solar activities have been tried to be determined by analysing the conditions of solar activities fort the last period of 60 years. General trend goes to the decreases in solar activities, more and more. Particularly, the year of 2008 has been recorded as a deepest minimum in terms of solar activities fort the last period of 50 years.Although solar activities are very important factor which determine Earth Climate System, atmospheric oscillations which are from ocean and atmosphere system, are also important components in climate system. Recently, North Atlantic Oscillations have been a popular issue or matter as well as ENSO (El Nino-La Nina cycle) among climatologists. Because some atmospheric events can not be explained only ENSO (El Nino-La Nina cycle). While Europe continent is affected by wetter and warmer conditions, Mediterranean Basin which also contains Turkey, is affected by colder and drier conditions. In fact these climatic characters are more common in winter seasons so winter conditions are very important for North atlantic oscillation.Apart from this, in some winter seasons in Europe and Mediterranean Basin colder conditions as well as wetter conditions are important questions for climatologists. Because these climatic conditions can not be explained only by North Atlantic Oscillations. So Arctic Oscillation started to gain importance.According to researches, while Mediterranean Basin indicates, generally, colder and drier conditions, Europe indicates wetter and warmer conditions in winter seasons in pozitive phase of North Atlantik Oscillation and Arctic Oscillation. On the other hand, while mediterranean Basin indicates wetter and warmer conditions, Europe indicates colder drier conditions in winter seasons in negative phase of North Atlantik Oscillation and Arctic Oscillation.The effects of North Atlantic and Arctic Oscillations on temperature and precipitation in Turkey have been seen in this study. Apart from this, solar activities have also direct and important effects in North Atlantic and Arctic Oscillations. However, annual analyses can not reflect seasonal trend. Existing trend is weak or nonsignificant. According to monthly analyses, the effects of NAO and AO on temperature and precipitation values are quiet clear in relation to the annual analyses. In addition to this, Arctic Oscillation is more effective on temperature and precipitation values. The effects of NAO and AO on temperature and precipitation values in december and january are not significant or non significant in terms of statistical methods. However, The effects of NAO and AO on temperature and precipitation values in february and march are much more significant in relation to that of december and january.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    405086

    Assessing the wave climate variability along with large scale climate indices in the Pacific Ocean

    Pasifik Okyanusu dalga iklimi değişkenliğine büyük ölçekli iklim indislerinin etkisinin değerlendirilmesi

    GHOLAMREZA MASHAYEKHINIA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kıyı Bilimleri ve Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ÖZGER

  2. Tez No

    534678

    Investigation on the effect of geomagnetic field on safe air navigation

    Jeomanyetik alanın güvenli hava navigasyonu üzerine etkilerinin araştırılması

    GÖKHAN YANARDAĞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik Üniversitesi

    Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BİHTER EROL

  3. Tez No

    444217

    Future of arctic maritime activities in the light of climate change

    İklim değişikliği ışığında arktik denizcilik aktivitelerinin geleceği

    MEHMET ERSAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Denizcilikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Deniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BURCU ÖZSOY ÇİÇEK

  4. Tez No

    382682

    Biological activitis of opuntia wilcoxii

    Opuntia wilcoxii biyolojik aktiviteleri

    MOHAMMED MAHGOOB KHALAF AL-JUBOORİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    BiyolojiGaziantep Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. IŞIK DİDEM KARAGÖZ

  5. Tez No

    524540

    Marmara Denizi'nin kuzeyinden elde edilen Mytilus galloprovincialis Lamarck, 1819'te PAH birikiminin ve bazı enzim aktivitelerinin belirlenmesi

    Determination of pah accumulation and some enzyme activities in Mytilus galloprovincialis, Lamarck 1819 obtained from the Northern Marmara Sea

    MİNE ÇELİKKOL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Biyolojiİstanbul Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SERHAT ALBAYRAK

    PROF. DR. GÜLRUH ALBAYRAK

Geri Dön